سلامت مردم و حیات دامداری درمسلخ ورود غیرقانونی دام
نویسنده : مریم خدیوی
باز هم زنگ ها به صدا درآمد. این بار بیماری جدیدی به نام «آسیاتک» ، بعد از آنفلوآنزای مرغی، تب برفکی و تب کریمه کنگو.
این روزها خبرهایی درباره بیماری جدید تب برفکی به نام «آسیاتک» در مناطقی از استان های شرقی کشور گزارش شده است که کارشناسان عامل این بیماری و دیگر بیماری های دامی را قاچاق دام به کشور می دانند.
حال این سوال مطرح می شود که چرا باید در کشور هر سال چنین اتفاقی رخ دهد و تلف شدن تعدادی دام را که در واقع برای برخی از دامداران حیات اقتصادی آنان فقط دامشان است شاهد باشیم.
بیماری بومی
مهندس مجیدی کارشناس تولیدات دامی ورود دام های قاچاق را اغلب از کشورهای همسایه و هم جوار شرقی کشور عنوان می کند و می گوید: دام های قاچاق اغلب از کشورهای افغانستان و پاکستان وارد ایران می شود و باید گفت دام های هر یک از مناطق موجود در دنیا دارای یک سری بیماری بومی بوده و حامل بیماری می باشند.
وی می افزاید: اغلب دام ها حامل بیماری هستند اما بیمار نیستند. اگر دامی که حامل بیماری است وارد منطقه جغرافیایی دیگری شود میکروب و ویروسی که در بدن این دام وجود دارد به دام های آن منطقه سرایت می کند و در برخی موارد تلفات سنگین دامی را به بار می آورد.
این کارشناس تولیدات دامی تاکید می کند: طی سال های اخیر ورود غیرقانونی این دام ها از کشورهای همسایه باعث شیوع بیماری بین دام های کشور به خصوص استان های جنوبی و شرقی شده است که مقابله و کنترل با آن هزینه سنگینی را بر کشور تحمیل می کند.
«سعید سلطانی» مدیر عامل اتحادیه دامداران با بیان این که بیماری تب برفکی سویه آسیاتک از مرزهای شرقی به کشور وارد شده است به خبرگزاری مهر می گوید: دام زنده خیلی آسان از مرزها عبور می کند و به طور غیرقانونی وارد خاک ما می شود و به دیگر نقاط کشور برده می شود.
وی می گوید: قاچاق دام از مرزهای شرقی باعث شده که انواع بیماری های دامی در دامداری ها شایع شود و ضررهای زیادی را به تولیدات دامی وارد کند و چون این دام ها از مبادی غیرقانونی وارد می شود کنترلی بر آن ها وجود ندارد.
وی می گوید:با قاچاق هر دام زنده ۱۵۰ کیلوگرم گوشت وارد چرخه عرضه می شود اما در مقابل ممکن است ۲۰۰ دام ارزشمند داخلی نابود شوند
مدیر عامل اتحادیه دامداران با اشاره به این که چوبدارها دام زنده را به کشور قاچاق می کنند، می گوید: این افراد به دنبال منافع خود هستند و پرواربندها هم اطلاعی از این که دام ها قاچاق هستند، ندارند، بنابراین با خرید این دام ها به دیگر دامداری ها هم ضرر وزیان وارد می کنند.
ناصر نبی پور رئیس هیئت مدیره جامعه دامپزشکان کشور هم ورود دام قاچاق آلوده به بیماری را تایید می کند و می گوید: ورود دام قاچاق آلوده از طریق همسایگان شرقی به کشور که سازمان دامپزشکی بر آن ها نظارت ندارد موجب شده در برخی مناطق کشور نظیر استان های کرمان و بعضی استان های مرزی مواردی از تب برفکی مشاهده شود.
وی اظهار می دارد: تب برفکی بیماری است که با زخم دهان و سم در بدن حیوان خود را نشان می دهد، سپس حیوان غذا نمی خورد و تلف می شود.
نبی پور خاطرنشان می کند: متاسفانه به علت این که کشورهایی مانند پاکستان و افغانستان که در همسایگی ما هستند نظارتی بر دام های خود ندارند، بیماری هایی از این قبیل به سرعت در این کشورها و به تبع آن در منطقه شایع می شود.
شیوع تب برفکی
سید محسن دستور رئیس سازمان دامپزشکی کشور هم از شیوع بیماری تب برفکی دام در ۵ استان کشور خبر می دهد و به ما می گوید: در ۵ استان کشور نظیر استان کرمان این بیماری دامی مشاهده شده است و اگر اقدامات پیشگیرانه توسط دامداران رعایت نشود کل کشور دچار مشکل خواهد شد.
وی می افزاید: بیماری تب برفکی یک بیماری بسیار عفونی و به شدت مسری دام می باشد که به لحاظ خسارات اقتصادی سنگین یکی از موانع اصلی در تامین بهداشت و تولید دام و فرآورده های دامی محسوب می شود.
وی می افزاید: این بیماری سبب کاهش تولید دام می شود و نقش منفی در تجارت دام و فرآورده های خام دارد و تقریبا دام هایی نظیر گاو، گاومیش، گوسفند و بز به این بیماری مبتلا می شوند.
دکتر دستور تاکید می کند: دامداران از جا به جایی غیرمجاز و کنترل نشده دام در مناطق مختلف خودداری کنند و با دامپزشکی هماهنگ باشند.
دکتر هادی قدکچی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور هم دام قاچاق را مشکل آفرین می داند و می گوید: طی بیش از یک ماه گذشته هشدارهایی در مورد سویه جدید تب برفکی با نام «آسیاتک» به استان های سراسر کشور از سوی سازمان دامپزشکی ارسال شد و هم اکنون در حال ردیابی آن هستیم.
وی اظهار می دارد: یک هفته پس از این که سازمان دامپزشکی هشدار خود را به استان ها اعلام کرد از طرف سازمان جهانی بهداشت دام (OIE)، هشدار نسبت به بروز سویه جدید بیماری در کشورهای همسایه ایران مطرح شد.
دکتر قدکچی تاکید می کند: تب برفکی بیماری بومی کشور ماست و هر سال تمهیدات لازم برای کاهش و کنترل این بیماری لحاظ می شود. متاسفانه این بیماری خسارت اقتصادی را به دامداران وارد می کند و تلفات آن را بیشتر درحیوانات جوان شاهدیم.
وی تاثیرگذاری این بیماری را بر شیر و وزن دام می داند و می گوید: وقتی دامی دچار تب برفکی شود شیر حیوان کم و رفته رفته دام لاغر و نحیف می شود که این مسئله بر کاهش تولیدات دامی اثرگذار است.
اما دکتر نورا نماینده مردم زابل به صراحت می گوید: در منطقه سیستان و بلوچستان دام قاچاق وارد نمی شود زیرا مرز این منطقه به صورت دیوارکشی حصار شده است و امکان ورود دام به این منطقه وجود ندارد و امکان قاچاق دام از بخش هایی از جنوب این منطقه و قسمت هایی از شمال خراسان جنوبی وجود دارد.
دکتر نورا متذکر می شود: صحبت از ورود انبوه دام قاچاق به کشور است در حالی که پیگیر شدم و هیچ شخصی این مسئله را تایید نکرد. اما باید گفت هیچ دام قاچاقی نباید وارد کشور شود زیرا اغلب آن ها بیمار هستند و می توانند به دیگر بیماری ها آلوده باشند لذا باید جلوی ورود دام قاچاق به کشور گرفته شود.
کنترل و پیشگیری
قطعا کنترل بیماری تب برفکی از مهم ترین اقداماتی است که باید انجام شود. اما این کنترل چگونه باید انجام شود؟
دکتر محسن دستور رئیس سازمان دامپزشکی کشور کنترل بیماری تب برفکی را بسیار مشکل بیان می کند و می گوید: مقاومت عامل بیماری در طبیعت و عفونت زایی شدید آن به همراه سایر عوامل ازجمله تغییرات آنتی ژنتیکی ویروس و پیدایش تیپ های جدید و مهم تر از همه توان ایجاد بیماری در گونه های مختلف نظیر گاو، گاومیش، گوسفند و بز و نشخوارکنندگان وحشی و وجود دام های ناقل و حامل ویروس تب برفکی که اغلب در پی عفونت طبیعی پدیدار می شود در بقای عفونت و بیماری در یک جمعیت و منطقه تاثیر دارد و کنترل این بیماری را بسیار مشکل و همراه با هزینه های کلان کرده است که هزینه سنگینی بر سازمان تحمیل می شود به طوری که سال گذشته بیش از ۹ میلیارد تومان غرامت و خسارت ناشی از حذف دام و لاشه مبتلا به بیماری به دامداران پرداخت کردیم.
وی تاکید می کند: کنترل و پیشگیری بیماری به سه شیوه انجام می شود که مهم ترین و اساسی ترین روش آن به کارگیری اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای است که از این مزیت از ورود ویروس در یک گله و یا جمعیت جلوگیری می شود.
دکتر هادی قدکچی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور هم به بحث قرنطینه اشاره می کند و می گوید: برای کنترل و پیشگیری از تب برفکی قرنطینه در مرزها و مبادی ورودی کشور وجود دارد اما در دیگر بخش ها قرنطینه نداریم و تا هنگامی که انگیزه و اراده برای واردات دام قاچاق وجود داشته باشد، مشکل حل نخواهد شد.
دکتر قدکچی می گوید: در حال حاضر ۷۵ میلیون راس گوسفند و بز و ۸ میلیون راس گاو در کشور وجود دارد، لذا باید به این امر واقف باشیم که دام هم سرمایه ملی است و باید آن را منافع ملی بدانیم.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور تاکید می کند: متاسفانه تب برفکی بیماری بومی کشور ما است که برای کاهش و ریشه کن کردن آن قطعا تمهیداتی لازم است که آن ها به کار گرفته می شود.
وی می افزاید: با واکسیناسیون کردن دام ضایعات کم می شود اما باید گفت برای کاهش و ریشه کن کردن آن نباید دام قاچاق وارد شود.
اما مهندس مجیدی کارشناس تولیدات دامی مشکل بزرگ را نبود قرنطینه های مناسب برای دام بیان می کند و اظهار می دارد: نبود امکانات کافی برای انجام آزمایش های لازم و نگهداری دام های وارداتی به مدت لازم از مهم ترین عوامل در شیوع بیماری می تواند باشد که کنترل بیماری را دشوار می کند.
اما ناصر نبی پور رئیس هیئت مدیره جامعه دامپزشکان کشور راه کنترل این بیماری را کنترل مرزها در بحث ورود قاچاق می داند و به ایلنا می گوید: رعایت بهداشت و اقداماتی چون واکسیناسیون می تواند در کنترل بیماری موثر باشد، اما تنها راه کنترل این بیماری، ممانعت از ورود دام قاچاق به کشور و رعایت ایمنی زیستی است.
نظارت
ورود قاچاق از مبادی و مرزهای کشور را نمی توانیم کتمان کنیم، اما سوالی که مطرح می شود این است که برای کاهش دام قاچاق چه نظارت هایی باید لحاظ شود؟
مهندس مجیدی کارشناس تولیدات دامی، نظارت را برای ورود دام قاچاق بسیار با اهمیت می داند و می گوید: کنترل های سخت گیرانه برای ورود دام قاچاق به کشور وجود ندارد و متاسفانه نیروی انتظامی و امنیتی کشور در مرزهای شرقی تمام سعی و تلاش خود را معطوف به قاچاق موادمخدر کرده است در حالی که قاچاق دام هم می تواند برای کشور بسیار خطرناک و پرهزینه باشد.
سعید سلطانی مدیرعامل اتحادیه دامداران درباره نظارت بر مرزهای شرقی کشور می گوید: دام زنده به راحتی از مرزها عبور می کند و باید برای جلوگیری از این امربر تعداد نیروها در مرزهای کشور افزوده شود.
کوتاهی مسئولان و تحقیق و تفحص مجلس
با این حال یک نماینده خانه ملت نیز مدعی است: کوتاهی در مقابله با قاچاق دام به کشور، افزون بر این که دامداران داخل کشور را متضرر می کند موجب می شود که سیستم غذایی کشور که بخش چشمگیری از آن به گوشت قرمز وابسته است با مشکل روبه رو شود.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس از ادامه قاچاق دام زنده به کشور از مرزهای شرقی خبر داد و به خبرگزاری خانه ملت گفت: به علت نبود نظارت بر سلامت این دام ها که به شیوه های غیربهداشتی به کشور قاچاق می شوند، شاهد شیوع تب برفکی در شرق کشور هستیم که این موضوع سلامت دامداری های کشور را تهدید می کند.
اقبال محمدی از تداوم قاچاق دام زنده به کشور خبر داد و گفت: متاسفانه در سایه غفلت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و وزارت جهاد کشاورزی، قاچاق دام زنده از مرزهای شرقی همچنان ادامه دارد.
نماینده مردم مریوان و سروآباد تصریح کرد: این دام ها که به شیوه غیربهداشتی به کشور قاچاق می شوند، سلامت دامداری های کل کشور را تهدید می کنند، زیرا با خود بیماری هایی را به کشور وارد می کنند که با شیوع آن ها بخش چشمگیری از دامداری های ما آلوده خواهند شد.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، با بیان این که مجلس همچنان تحقیق و تفحص از علل واردات دام زنده را پیگیری می کند، تاکید کرد: کوتاهی در مقابله با قاچاق دام به کشور، افزون بر این که دامداران داخل کشور را متضرر می کند، موجب می شود سیستم غذایی کشور که بخش چشمگیری از آن به گوشت قرمز وابسته است با مشکل روبه رو شود.
دکتر قدکچی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور برای نظارت بر این امر دستورالعمل هایی را بیان می کند و می گوید: سازمان دامپزشکی برای نظارت دستورالعمل هایی دارد و ویژگی های دام وارداتی باید مطابق با دستورالعمل باشد.
وی می افزاید: در حال حاضر هیچ نظارتی بر دام های قاچاق وجود ندارد در حالی که قرار بود که این دام ها از مرز سیستان و بلوچستان به دیگر نقاط کشور وارد نشود.
دکتر قدکچی متذکر می شود: دامپزشکی می تواند نظارت داشته باشد و این امر به اجرایی شدن دستورالعمل بستگی دارد در حالی که با وجود دستورالعمل، اجرای آن را شاهد نیستیم. وی به هزینه های سنگین ناشی از دام قاچاق اشاره می کند و می گوید: هزینه هر دام را که به دلیل بیماری باید از بین رود سازمان می پردازد و هزینه هر واکسن ۶۰۰ تومان می باشد و با ورود دام قاچاق به کشور این هزینه افزایش می یابد که آن را باید سازمان متقبل شود و در واقع باید گفت مصرف واکسن هر سال افزایش می یابد و بیماری ها هم زیادتر می شود که متاسفانه یک چرخه باطل است که شاهد آن هستیم.
به گفته دکتر قدکچی تا هنگامی که نقل و انتقال دام در کشور سامان دهی نشود وضعیت از این بهتر نمی شود و این مسئله به نفع هیچ کس نیست.
انتقال بیماری به انسان
برخی تصور می کنند تب برفکی می تواند بر سلامت انسان تاثیر داشته باشد. آیا به واقع این بیماری می تواند سلامت افراد را تهدید کند؟
ناصر نبی پور رئیس هیئت مدیره جامعه دامپزشکان کشور بر این باور است که این بیماری کمتر بین انسان و دام مشترک است، اما باید توجه داشت که سویه های مختلف از این امراض وجود دارد که ممکن است برای انسان نیز خطرناک باشد، مانند سویه «هندی»، که قبلا شیوع داشت یا سویه «آسیاتک» که در حال حاضر در کشورهایی که اغلب جزو همسایگان شرقی ما هستند رایج شده است.
دکتر هادی قدکچی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور اظهار می دارد: این بیماری عوارض خاصی برای انسان به دنبال ندارد و در واقع بیماری مشترک بین دام و انسان نیست و اصلا این بیماری دامی برای افراد نباید نگران کننده باشد و سلامت انسان را تهدید نمی کند.
دکتر محسن دستور رئیس سازمان دامپزشکی کشور هم به صراحت نداشتن تاثیر آن را بر سلامت انسان تایید می کند و می گوید: بیماری تب برفکی به طور کلی بیماری دامی مشترک بین انسان و دام محسوب نمی شود و فقط بر سلامت دام تاثیرگذار است.
به هر حال وقتی بیماری تب برفکی نوعی بیماری بومی کشور ما محسوب می شود و گریزی از شیوع آن وجود ندارد باید با تمهیدات لازم و کافی و همکاری سازمان ها و نهادهای مرتبط و ذی ربط جلوی ورود دام های قاچاق به کشور گرفته شود و اجازه ندهیم، سرمایه ملی ما فدای منافع و مصلحت سودجویان شود. چکیده گزارش
قاچاق دام به کشور به ویژه از مرزهای شرقی علاوه بر آن که اقتصاد دامداری را به طور جدی تهدید می کند هرازگاهی موجب شیوع بیماری های دامی در کشور نیز می شود که بیماری تب برفکی«آسیاتک» آخرین نمونه آن است این بدان معناست که ما به جای کنترل و نظارت که هزینه کمتری در بردارد به مقابله با اثرات قاچاق دام می پردازیم که هزینه های کشور را ده ها برابر می کند«آسیاتک» اخیرا در برخی استان های شرقی کشور مشاهده شده و مورد تایید کارشناسان قرار گرفته است و خسارات زیادی به اقتصاد دامداری این مناطق وارد کرده است علاوه بر آن نگرانی هایی را درباره سرایت این بیماری به نقاط دیگر کشور به وجود آورده است هرچند کارشناسان این بیماری را برای انسان خطرناک نمی دانند اما برخی متخصصان این نظر را رد کرده اند.
جا به جایی غیرمجاز دام عاملی برای گسترش بیماری هاست
رئیس سازمان دام پزشکی کشور جا به جایی و حمل و نقل بدون کنترل و غیرمجاز دام را تهدیدی بر سلامت صنعت دام و طیور دانست و تصریح کرد: این امر عاملی بر گسترش بیماری های مشترک انسان و دام است.سید محسن دستور در بجنورد اظهار داشت: جا به جایی های بدون کنترل دام تهدیدی بر سلامت و بهداشت صنعت دام و طیور است که با توجه به حجم ترددهایی که در خراسان شمالی شاهد هستیم، این چالش مهار شده است.وی به بروز بیماری تب برفکی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: برای مبارزه با این بیماری، ۵۰ میلیون راس دام سبک، طی سال گذشته واکسینه شدند.
رئیس اداره دارو دامپزشكی كرمان خبر داد:
تعداد بازدید : 0
جمعآوری 107 ویال واكسن دامی غیرقابل مصرف
رئیس اداره دارو ، درمان و آزمایشگاههای دامپزشكی استان كرمان گفت: 107 ویال واكسن دامی غیرقابل مصرف جمعآوری و معدوم شد.به گزارش فارس از كرمان به نقل از روابط عمومی اداره كل دامپزشكی استان كرمان، ندا نژادمعصوم در بازدید از اداره دامپزشكی شهرستان سیرجان با اشاره به اهمیت رعایت نحوه نگهداری و مصرف داروهای دامی اظهار داشت: تعداد 107 ویال واكسن دامی غیرقابل مصرف جمعآوری و معدوم شد.
وی بیان داشت: این مقدار داروی معدوم شده به دلیل عدم رعایت چرخه صحیح توزیع و نداشتن تاریخ مصرف جمعآوری و از چرخه مصرف خارج شد. رئیس اداره دارو و درمان دامپزشكی استان كرمان تصریح كرد: به منظور ایجاد ایمنی مناسب در دام برای مقابله با بیماریها باید حتما به نكات ایمنی نحوه مصرف دقت كرد. وی ابراز داشت: استفاده از داروها و و اكسنهایی كه تاریخ مصرف آنها منقضی شده است، موجب ایجاد عوارض نامطلوبی در جمعیت دامی میشود. نژادمعصوم اذعان داشت: اداره كل دامپزشكی در نظارتهای دورهای خود با مراكزی كه دقت لازم را در این مسائل نداشته باشند، برابر مقررات برخورد میكند. رئیس شبكه دامپزشكی شهرستان سیرجان از معدوم كردن یك هزار و 481 كیلوگرم گوشت مرغ غیربهداشتی در این شهرستان خبر داد و اظهار داشت: این میزان گوشت مرغ به دلیل عدم درج تاریخ صحیح تولید و نگهداری در شرایط غیربهداشتی ضبط و معدم شد.