برجام به زبان اقتصاد (2)
تعداد بازدید : 3
گلوگاه سوئیفت چگونه گشوده می شود؟
نویسنده : حبیب نیکجو
economic@khorasannews.com
اگرچه برداشته شدن تحریم های نفتی، بیمه و کشتیرانی برای ما مهم است، اما بدون شک حذف برخی شرکتها از تحریم خدمات پیام رسانی مالی بسیار مهم تر است. برداشته شدن تحریم خدمات پیام رسانی مالی[1] که در ایران آن را با نام سوئیفت[2] می شناسند، یکی از بزرگ ترین دستاوردهای توافق ژنو است. در این توافق مقرر گردیده است که اسامی افراد و شرکت های بسیاری از لیست این تحریم برداشته شود . با این حال این تحریم لغو یا تعلیق نمی گردد و تنها اسامی برخی از افراد از ذیل آن حذف می شود.با این حساب، تحریم سوئیفت بانک مرکزی و بسیاری از بانک ها برداشته می شود و بار دیگر قادر خواهیم بود به آسانی با دنیا تجارت کنیم.
چرا تحریم سوئیفت مهم است؟
برخی از مردم در مورد تحریم های غرب این گونه می اندیشند که این تحریم ها بر کالاها و خدمات وضع شده است. یعنی اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم های خود را بر صادرات یا واردات کالاها و خدمات وضع کرده است. اگرچه در برخی از کالاها نظیر نفت این اتفاق رخ داده است، اما اکثر کالاها مورد تحریم واقع نشده اند. در مقابل، اتحادیه اروپا و آمریکا سعی بر آن داشتند که گلوگاه مبادلات تجاری را مسدود کنند. گلوگاه این مبادلات، خدمات پیام رسانی مالی است.
برای درک بهتر موضوع باید گفت که اکثر نقل و انتقال مالی نیاز به رد و بدل شدن اطلاعات میان بانک ها و موسسات مالی در کشورهای مختلف دارد که این وظیفه بر دوش سوئیفت یا شرکت های دیگر پیام رسانی مالی است. یعنی بخش زیادی ازمبادلات تجاری نیازمند استفاده از خدمات پیام رسانی مالی است و این خدمات برای ایران مورد تحریم واقع شده بود. لذا با این تحریم کلیه مبادلات تجاری ما با مشکل مواجه گردید. با این حساب، اگر هیچ گونه تحریم دیگری نظیر تحریم نفت، کشتیرانی و بیمه وجود نداشت و تنها تحریم ما سوئیفت بود بازهم با حجم زیادی از مشکلات روبه رو می شدیم.
دور زدن تحریم های سوئیفت
با این حال، در مقابل تحریم های سوئیفت ما دست و پا بسته عمل نکردیم و از مکانیزم های مختلفی برای دور زدن این تحریم بهره بردیم. برای نقل وانتقلات داخلی پولی و مالی پرتال ارزی راه اندازی شد و برای دریافت مبالغ کالاهای صادراتی از طلا و فلزات گرانبها استفاده کردیم. راهکار دیگری که ایران در روزهای تحریم از آن بهره می برد، تعامل با بانک های سایر کشور ها بود. یعنی برخی از بانکهای محروم از خدمات سوئیفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فکس از همتایان خود در دبی ، ترکیه و چین به انتقال پول بپردازند یا طبق گزارش دادستانی ترکیه بانکهای تحریمنشده ایرانی را واسطه انتقال قرار دهند. اگرچه این شیوه و روش هزینه بر بود اما توانست طرف مقابل را مجاب کند که سخت ترین تحریم ها نظیر تحریم سوئیفت هم نمی تواند ایران را محدود کند. به همین دلیل است که گوتفرید لیبرانت مدیر عامل شرکت سوئیفت گفته بود: « راه های جایگزین زیادی برای سوئیفت وجود دارد!»
تحریم سوئیفت چه زمانی برداشته می شود؟
در تحریم سوئیفت اتحادیه اروپا که در دو اقدام قانونی[3] در سال های 2010(تصمیم کمیسیون[4] اتحادیه اروپا) و 2012(قانون گذاری کمیسیون[5] اتحادیه اروپا) برقرار گردید، مقرر شد که شرکت های پیام رسانی مالی به افراد، شرکت ها و بانک های مشخصی این خدمات را ارائه نکنند. با این حال در سال 2012 اصلاحیه بر تصمیم کمیسیون اتحادیه اروپا وارد گردید و تحریمهای سوئیفت را جدیتر نمود. یعنی تحریم سوئیفت برای تعداد مشخصی از افراد و شرکت ها وضع گردید و یک تحریم همه جانبه نبود. البته در این لیست نام بانک مرکزی ایران، بانک ملی و اکثر بانک ها و شرکت های مالی بزرگ ایران دیده می شد که بخش عمده ای از نظام بانکی ما را در بر می گرفت. البته حدود 6 بانک ایرانی هم چنان قادر بودند که از این خدمات بهره کافی را ببرند.
بر اساس آنچه در ماده 15 پیوست پنجم برجام (برنامه اجرایی) آمده است اتحادیه اروپا اقدام به حذف نام افراد و شرکتهای ذکر شده در الحاقیه پیوست شماره 2 برجام می نماید.
در این الحاقیه نام 800 فرد و شرکت آمده است که از لیست تحریم ها حذف می شوند. هرچند بند مربوط به تحریم سوئیفت از طرف اتحادیه اروپا (ماده 1.1.4 در پیوست دوم) در روز اجرا لغو یا تعلیق نمی گردد اما برداشته شدن این اسامی که در آن نام بانک مرکزی و برخی بانک ها دیده می شود سبب می گردد تحریمهای مربوط به پیام رسانی مالی برچیده شود.
اما ذکر این نکته هم چنان ضروری است که با اینکه اسم این افراد و موجودیت ها از لیست تحریم های سوئیفت خارج شده است اما اصل تحریم سوئیفت هم چنان پابرجاست و تنها افراد ذکر شده در ذیل آن از لیست تحریم این خدمات حذف شده اند. این امر سبب شده است که برگشتپذیری تحریم سوئیفت بسیار آسان باشد وطرف اروپایی نیز از این مسئله به دلیل زمانبر بودن تدوین قواعد تحریم مجدد، به عنوان مکانیزم ماشه استفاده می کند. بنابراین میتوان گفت با حذف اسم این افراد و شرکت ها، عملا تحریم سوئیفت بی معنا خواهد شد.
فردای آزاد سازی سوئیفت
با برداشته شدن تحریم سوئیفت افراد و موجودیت ها و به خصوص بانک ها و بانک مرکزی ایران قادر خواهند بود بار دیگر به صورت آزادانه به تجارت بپردازند و به آسانی قادر خواهند بود که نقل و انتقالات مالی خود را انجام بدهند. در تحریم سوئیفت اگرچه هیچ یک از کالاها و خدمات تحریم نشده است اما زمینه هرگونه مبادله با خارج را از بین می برد. حال با رفع این تحریم قادر خواهیم بود با تمامی کشورهای جهان مبادلات اقتصادی داشته باشیم. شاید بتوان گفت که رفع این تحریم بزرگترین دستاورد اقتصادی رفع تحریم ها خواهد بود.
پانویس:
[1] Financial messaging services
[2] Swift
[3] Legal act
[4] Council decision
[5] Council regulation
توقف صادرات سنگآهن به دلیل افت قیمتهای جهانی
رییس سازمان ایمیدرو اعلام کرد: به دلیل افت قیمتها در بازار جهانی، در شرایط کنونی سنگآهن صادر نمیشود.مهدی کرباسیان در گفتوگو با ایسنا، در واکنش به مسائل مطرح شده مبنی بر احتمال تعیین عوارض صادراتی برای جلوگیری از خامفروشی گفت: من در این باره چیزی نشنیدهام. در حال حاضر قیمت جهانی مواد معدنی 50 درصد کاهش پیدا کرده و قیمت تمام شده با قیمت فروش متناسب نیست.
نبض بازار
تعداد بازدید : 0
گوشت بوقلمون کیلویی 11 تا 12 هزار تومان
متوسط مصرف گوشت بوقلمون در اروپا 11 برابر ایران و قیمت هر کیلوگرم گوشت بوقلمون در بازار مصرف حدود 12 هزار تومان است.با افزایش نرخ گوشت قرمز، نگاه ها به سوی سایر منابع پروتئینی جلب شده است. در این زمینه یکی از منابع خوب چه از لحاظ صرفه تولیدی و چه از لحاظ ارزش غذایی برای مصرف کننده، گوشت بوقلمون است. به طوری که هم اینک هزینه پرورش هر کیلوگرم بوقلمون زنده برای پرورشدهنده تقریبا 6000 تومان و در بازار مصرف هر کیلوگرم گوشت بوقلمون 11 تا 12 هزار تومان می باشد. هم چنین اگر چه مصرف زیاد هر ماده غذایی مضرات خاص خودش را دارد، اما در خصوص گوشت بوقلمون حداقل می توان گفت مصرف سرانه آن در کشور با میانگین های جهانی فاصله بسیار دارد. به گزارش ایسنا به نقل از آذر موید مدیر عامل تعاونی پرورش دهندگان بوقلمون، هم اینک سرانه مصرف این ماده پروتئینی در کشور، علیرغم سابقه 12 سال تولید آن، حدود 350 گرم در سال است. این در حالی است که این رقم در اروپا حدود 4 و در آمریکا حدود 7 کیلوگرم می باشد. بوقلمون تنها پرنده ای است که دارای دو نوع گوشت سفید و قرمز است. به طوری که گوشت قرمز آن قابل مقایسه با گوشت گوسفند بوده و گوشت سفید آن نیز گوشتی رژیمی با 28 درصد پروتئین است. از نگاه تولید نیز، با توجه به این که لاشه این پرنده، با کم کردن استخوان، حدود 75 درصد گوشت خالص دارد، تولید این نوع گوشت کاملاً اقتصادی است. در سال های گذشته مصرف گوشت بوقلمون را تنها در طبقات بالای درآمدی جامعه شاهد بودیم، اما هم اکنون به دلیل مزایای آن، مصرف این محصول پروتئینی تقریباً در تمام اقشار وجود دارد.
یکشنبۀ پرعرضه
تعداد بازدید : 0
روز خوش همراه اول با وجود دعوای دولت و مخابرات
نویسنده : ایمان مقدسیان
economic@khorasannews.com
پیکار بین خریداران و فروشندگان این بار با پیشی گرفتن فروشندگان باعث عقب نشینی شاخص به 66530 واحد شد تا پس از چند روز مثبت، فشار فروش عرضه کنندگان اولین منفی 299 واحدی را به بازار تحمیل کند. در این بین مانند روزهای پیش، شرکت ملی مس ایران، نقش اول سناریوی بازار منفی را بر عهده داشت و 80 واحد شاخص را منفی کرد، البته اتفاق خوب برای این سهم آن بود که صف فروش جمع آوری شد و قیمت آخرین معاملۀ این سهم بالاتر از قیمت پایانی آن است، بنابراین می توان انتظار داشت در روزهای آینده روند مبادلات این سهم شکل متعادل تری داشته باشد.
پس از فملی، حکشتی و شپدیس بیشترین آثار منفی را بر شاخص داشتند. در بین سهم های بزرگ تنها همراه اول بود که با نسبت P/E کمتر از 4 واحد، توانست تأثیر مثبت 32 واحدی داشته باشد، هرچند که دعواهای سهامدار عمدۀ این سهم(شرکت مخابرات ایران) با دولت روند فرسایشی به خود گرفته است.اما در بین سهامی که مورد توجه سرمایه گذاران قرار دارد، روز یکشنبه نماد شرکت آذرآب با 10 درصد نوسان مثبت بازگشایی شد، شایعاتی پیرامون قراردادهای این شرکت باعث افزایش توجهات به آن شده است، آنطور که شرکت در اعلامیۀ شفاف سازی اعلام کرده تعیین تکلیف وضعیت نیروگاههای سیکل ترکیبی هرمزگان، گازی نما و بانیاس سوریه در دست انجام است. شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی با تغییر پیش بینی سود از 23 ريال به 340 ريال به انتظارات سهامداران این شرکت در مورد مشخص شدن تکلیف فروش زمین های تحت تملک این شرکت پاسخ داد و البته ممکن است این پیش بینی با فروش بخش دیگری از زمین ها به رقم های بالاتری هم برسد، سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی و شرکت کربن ایران هم از دیگر نمادهای خوش اقبال بودند که سرمایه گذاری پتروشیمی در خصوص افزایش سود انباشته ناشی از کاهش ذخیره ارزش و کاهش زیان انباشتۀ شرکت گاز لوله شفاف سازی کرد، این مسئله در نهایت اثر مثبت 482 میلیارد ريالی و به ازای هر سهم 265 ريال را برای این شرکت خواهد داشت. در مورد شکربن هم، باز شایعه در مورد زمین های این شرکت در اهواز است، در آخرین شفاف سازی این شرکت، اعلام شده مدیریت همچنان در حال مذاکره است و هنوز مذاکره برای فروش ادامه دارد.
تشدید تقابل اقتصادی روسیه با غرب
جواد غیاثی- طی هفته گذشته و پس از تشدید تنش دیپلماتیک و اقتصادی میان واشنگتن و مسکو بر سر بحران شرق اوکراین، وزارت خزانهداری آمریکا تحریمهای جدیدی علیه روسها وضع کرد. پیش از این نیز اتحادیه اروپا و آمریکا تحریمهایی را علیه اشخاص و شرکتهای روس وضع کرده بودند که این اقدام با پاسخ تند روسیه و ممنوعیت ورود مواد غذایی از این کشورها روبرو شد. روسیه از سال 2014 در پاسخ به تحریم کنندگان غربی، واردات مواد غذایی از برخی کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا را ممنوع اعلام کرده بود. هفته گذشته در جهت تقویت این تحریم ها، پوتین دستور داد تمام مواد غذایی که توسط افراد ناقض دستور تحریم از این کشورها وارد شده است را معدوم کنند. اقتصاد روسیه که بعد از شروع تحریم های غرب و افول قیمت نفت اوضاع خوبی نداشت، این روزها بهبود یافته و دورنمای مثبتی برای اقتصاد این کشور ترسیم می شود. این در حالی است که بیزینس اینسایدر گزارش داده در پی از دست رفتن بازار صادراتی روسیه، قیمت محصولات غذایی تولیدی در اروپا کاهش یافته که موجب ضرر برخی تولیدکنندگان شده است. به همین خاطر کشاورزان فرانسوی دست به اعتراض زده و حذف بازار بزرگ روسیه را عامل متضررشدن خود دانسته اند.
رقابت غربی ها برای تسخیر بازارهای پساتحریم
در حالی که این روزها تحریم های اقتصادی غرب علیه روسیه در حال تشدیدشدن است، بازارهای ایران و کوبا در آستانه رفع تحریم ها قرار دارند. در این شرایط تجار و سرمایه گذاران کشورهای مختلف جنب و جوشی بی سابقه برای استفاده حداکثری از بازارهای بکر پساتحریمی را آغاز کرده اند. اکونومیست برای نشان دادن ازدحام سرمایه گذاران در این دو کشور به سراغ شرکت های مشاورهای رفته و گزارش داد که از 4 ماه پیش تا کنون تعداد شرکت های مراجعه کننده برای مشاوره از 3 به 18 شرکت رسیده است. آکرمان یکی از مسئولین این شرکت ها می گوید: " زنگ تلفن من قطع نمیشود. انگار دیوانه شده است". در این میان رقابت کشورها هم جالب توجه بوده است. وکیل شرکت بینالمللی «دور سی اند ویتنی» که قراردادهای وزارت خزانهداری آمریکا را قبل از امضاء تائید میکند، گفته است: شرکت آمریکایی به ویژه بخش نفت و گاز این کشور از سودهای کلانی که میتوانست با قرارداد با ایران داشته باشد جا مانده است زیرا آنها منتظرند کنگره از نظر قانونی این توافق را تایید کند. همچنین برخی فعالان اقتصادی انگلیس از عقب ماندن این کشور نسبت به فرانسه و آلمان برای حضور در بازار ایران گلایه کردند. علاوه بر این آمریکایی ها هم که به خاطر تحریم بازار کوبا را به کانادا و اسپانیا واگذار کرده بودند، تلاش میکنند زودتر خود را به هاوانا برسانند.