علا: آرمانگرایی
در آثا ر شاعران بزرگ معاصر وجود دارد
افشین علا گفت: آرمانگرایی در آثار همه شاعران بزرگ معاصر ایران، با وجود تفاوت منظومه فکریشان وجود دارد. وی همچنین اشاره کرد که شاعران نباید هنر خود را در خدمت احزاب بگذارند و با مانیفست آنها شعر بسرایند، این مسئله با ذات شعر در تضاد است.
افشین علا در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) عنوان کرد: من از کودکی در کنار آثار کلاسیک بزرگان با شعرهای کودکانه محمود کیانوش مأنوس بودم و پس از گذشت سالها با شعرهای نیما، فروغ، سهراب، شاملو و اخوان آشنا شدم. در عین حال شاعرانی که به نوعی هم به سبک کلاسیک وفادار بودند و هم رگههایی از افکار مدرن در آثارشان بود، مثل آثار سیمین بهبهانی را میخواندم. از سوی دیگر اشعار پروین اعتصامی را هم مطالعه میکردم. در نوجوانی ژانر جدیدی هم به حوزه مطالعاتم اضافه شد و به تناسب سنم با ادبیاتی که شعر انقلاب و دفاع مقدس نامیده میشد، آشنایی یافتم و در همه آنها نوعی آرمانگرایی یافتم.
شاعر مجموعه شعر «آغوش مهتاب» ادامه داد: البته آثار همه شاعران انقلاب و دفاع مقدس را به شکل دقیق و همهسویه از نظر نگذراندهام و قاعدتاً شاعرانی که داعیه سرودن در این زمینه را داشتند و چهرههای شاخصی مانند سیدحسن حسینی، قیصر امینپور یا امثال سلمان هراتی را دقیق مطالعه کردم. با چنین دایره گستردهای از کودکی با شعر آشنا شدم اما وقتی به همه آنها نگاه میکنم نوعی آرمانگرایی را با تفاوتهای بسیار در همه شعرها میدیدم. نه ویژگی شعر پروین اعتصامی را که سرشار از پند و حکمت است نفی میکنم و نه غزلهای سیمین بهبهانی را که ضمن مفید بودن به مضامین اجتماعی و عاشقانه میپردازد. به ویژه ابراز عواطف زنانه در شعرهای سیمین بهبهانی زیاد است. این نوع ابراز عواطف را حتی به شکل مدرنترش در اشعار فروغ نیز میدیدم.
علا اضافه کرد: آرمانگراییهای امثال احمد شاملو را با همه تفاوت دغدغههایشان در کنار آرمانگرایی شاعران انقلاب نمیتوان نفی کرد و بالعکس. خود نیما هم که بنیانگذار نگاه و سبک تازه در ادبیات بود، دغدغههای فردی، اجتماعی و سیاسی بسیاری داشت. بنابراین من به عنوان یک مخاطب شعر وقتی به این آثار نگاه میکنم به آثار ماندگار ادبیات کلاسیک و معاصر میرسم و نقش آرمانگرایی را در آنها پررنگ میدانم.
شاعر مجموعه شعر «یک سبد بوی بهار» توضیح داد: البته وقتی از واژه ایدئولوژی استفاده میشود بلافاصله ذهنها به سمت مکتبهای فکری و سیاسی آن هم در مقاطعی از زمان معطوف میشود. مثلاً اینکه شاعری بخواهد با مانیفست و دستورالعمل در خدمت یک حزب یا جریان سیاسی یا حتی عقیدتی قرار گیرد خود به خود مطرود است و با ذات شعر در تضاد است اما شاعرانی را مانند طاهره صفارزاده یا علی موسوی گرمارودی و مهرداد اوستا و بسیاری دیگر را که پیشکسوت شعرهای حماسی با مضامین انقلابی و دینی بودند نمیشود در ایدئولوژی خاصی قرار داد.وی یادآور شد: هم اشراف طاهره صفارزاده و امثالهم بر ادبیات و هم نگاهشان به آرمان وسیعتر از دایره ایدئولوژی به معنای بسته و محدود آن است. از همه این مثالها که بگذریم بزرگترین سمبل شعر فارسی یعنی حافظ، بارها اشاره کرده هرچه دارد از قرآن است اما در عین حال نکته جذاب و ظریف این است که حافظ نماد مبارزه با تزویر و سالوس هم هست و این به معنای آن نیست که حافظ به یک ایدئولوژی محدود و تعلیمی پایبند بود. این شاعر گفت: حتی کسانی را که به طور خاص شعر مذهبی، آیینی و برای اهل بیت(ع) سرودهاند -به آن بخشی از شاعران که کارهایشان فاقد ارزش ادبی است کاری ندارم- نمی توانیم محکوم به این کنیم که در خدمت ایدئولوژی محدود قرار گرفتهاند چرا که در مبانی دینی ما تعلق خاطر به اهل بیت و ائمه(ع) نه فقط به خاطر جایگاه شخصی آنهاست بلکه دقیقاً به عرفان اسلامی ربط پیدا میکند که من وارد جزئیات این موضوع نمیشوم؛ اما در عرفان اسلامی مباحثی مثل علم حضوری و شهودی وجود دارد که بر اساس آن انسان کامل که معصومین نماد آن هستند، ضمن اشراف بر علم حضوری به علم شهودی رسیدهاند یا علمالیقین و حتی عینالیقین که برتر از علمالیقین است.
شاعر مجموعه شعر «گل صد برگ» افزود: معنی این حرف آن است که انسان کامل بر کل مفاهیم موجود در خلقت اشراف دارد. پس اینجا دیگر بحث کوفه و نخلستان و پهلوی کبود و عاشورا نیست. اینجا ما با انسانی مواجه هستیم که بر ذات هستی اشراف دارد. پس مضمون این دایره بسیار فراتر از ایدئولوژی است. به هر حال با مروری حتی جزیی و گذرا بر آثار بزرگان ادبیات چه ادبیات کلاسیک و چه ادبیات معاصر شاهد آرمانگرایی و باورمندی و هدفدار بودن مضامین آثار هستیم. علا ادامه داد: من شخصاً با هنر برای هنر مخالفم و آشنایی کامل با این گونه اشعار که در چنین فضایی سروده میشود ندارم. شاید کمی شناخت من از این حوزه باعث انکار آن شود ولی شخصاً تمایل به ورود به چنین بحث و حوزه(شعر بی هدف) ندارم. هدف در شعر میتواند خیلی بزرگ باشد و گاهی میتواند یک مضمون کوچک و پیش پا افتاده اما در خدمت اهداف بزرگ را در برگیرد.
تدوین دانشنامه «حافظ و حافظ پژوهی»
با سرویراستاری بهاءالدین خرمشاهی
بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه نویس، مترجم و حافظ پژوه، از تدوین دانشنامه «حافظ و حافظ پژوهی» خبر داد و گفت: این دانشنامه در دو جلد و با هزار و 500مدخل از سوی انتشارات هرمس، منتشر میشود.وی در گفتوگو با ایبنا افزود: از بهمن سال گذشته کار تدوین و نگارش این دانشنامه با سرویراستاری من شروع شده است. نگارش مدخلهای دانشنامه «حافظ و حافظ پژوهی» بر عهده تعدادی از مهمترین محققان و حافظ پژوهان دهه اخیر است.
گزارش
تعداد بازدید : 0
انتقاد ازموج مجازی «بقبقوها!»
اسماعیل امینی با انتقاد از همراهی شاعران جوان با موجهای مجازی ایجاد شده توسط افرادی مانند «امیر تتلو» گفت: ما در روزگار رواج «بق بقوها» هستیم و شاعر باید مراقب باشد!
به گزارش مهر،در نشست آغازین اردوی شعر «آفتابگردانها» که با حضور ۱۰۰ شاعر جوان و پیشکسوت کشور در فرهنگ سرای زیارت شهر مشهدبرگزار شداسماعیل امینی نکات جالبی مطرح کرد که مفصل آن را دراین صفحه می خوانیم.در بخش نخست این برنامه وی در نشستی به آسیب شناسی شعر جوان کشور پرداخت و اظهار داشت: شاعر جوان باید در سرودن شعر دقت کند که وزن شعرش مشابه لالایی است یا همانطور که مرحوم صفارزاده میگفت نماینده نوعی خاص از بیداری است و البته از منظر وی شعر بیداری، شعر سیاسی نیست بلکه شعری است که مخاطب هوشمندانه آن را بخواند.وی در ادامه با بیان اینکه شعری که قرار باشد با یک بار خواندن فهمیده شود شعر خوبی نیست گفت: روزگار ما روزگاری است که مخاطب شعر دارد ما را به جایی میبرد که هر چه میخواهد را مستقیما ما با شعرمان کف دستش بگذاریم. این اتفاق باعث میشود که ارتباط میان شاعر با مخاطب ارتباطی واقعی و حقیقی نباشد.
امینی با تاکید بر اینکه شاعری تنها هنری است که همه حاضران در آن بر سر یک سفره مینشینند و عنوان شاعری عنوانی است که به همه ردههای شاعری اطلاق میشود گفت: شعر هیچ جایگاه تثبیت شده ای برای شاعر به ارمغان نمیآورد.
وی افزود: اگر شاعر خود را همیشه در جایی مشخص و تثبیت شده ببیند، بعد از چند سال دیگر احساس میکند نیازی به مطالعه و تحقیق ندارد. به باور من جایی که شعر تثبیت شود شعر مرده است. شعر هنری نیست که جای تثبیت شدن داشته باشد و به همین خاطر شعر فردا باید با شعر امروز تفاوت داشته باشد.امینی در ادامه با اشاره به اینکه این روزها صفحههای اجتماعی معیار حقانیت شعر شده و این اتفاق بسیار خندهدار است، گفت: در مسایل هنری تعداد بازنشرها و لایکهایی که به یک اثر داده میشود اصلا ملاک صحت و مرغوبیت اثر هنری نیست اما متاسفانه افرادی هستند که اعتقادی به نقد و اصلاح خود ندارند و تعداد لایک ها به اثرشان را معیار موفقیت خود میدانند. اگر چه لایکها در کارهای اقتصادی مهم هستند اما در کار شعر نه. این روزها با توسعه علم ارتباطات مخاطب بسیار دم دستی شده و این مخاطبان، شاعر را نیز دم دستی کرده اند.امینی ادامه داد: ماجرای دست زدن و هورا کشیدن و لایک زدن یک شعر در فضای مجازی کمکی به شعر نمیکند. اگر قافیه شعر من غلط است همه جماعت هم برایش دست بزنند، تغییری در غلط بودن شعر من ایجاد نمیشود و شعر من هنوز غلط است. اگر قافیه شعر مشکل دارد و در عین حال همه آن را تایید کنند ولی یک منتقد بگوید که غلط است، آن قافیه غلط است.این شاعر و منتقد ادبی همچنین گفت: اینکه شاعر میگوید برای خودم شعر میگویم چندان صحیح نیست. او در ذهنش برخی افراد را مجسم میکند و برای آنها شعر میگوید. یادم هست سال ها قبل در حوزه هنری و در جلساتی که احمد عزیزی بود و مرحوم اوستا و قیصر امینپور حضور داشتند، سعی میکردیم شعر سست نگوییم چون آنها را مخاطب خودمان فرض میکردیم .
دیدگاه
تعداد بازدید : 0
نرگس برهمند: افول مفهوم در شعر امری جاری نیست
نرگس برهمند میگوید: این موضوع را که گفته میشود مفهوم در شعر افول کرده نباید امری جاری دانست.این شاعر در گفتوگو با ایسنا، پرداختن به شعرهای با مفهوم سخیف را عامل اشاعه آنها دانست و گفت: حتی اگر در مورد خصایص بد اخلاقی در جامعه زیاد صحبت شود به نوعی اشاعه پیدا میکند. در مقوله ادبیات هم همینطور است. این جریان بد وارد ادبیات امروز شده و نیاز است که مورد بررسی قرار گیرد.او در ادامه افزود: امروزه برخی در غزل نیز تنها به معشوق زمینی صرف میپردازند و نگاه متفاوت به عشق وجود ندارد. صحبت کردن در اینباره به شکل مفرد و نظر شخصی دادن مناسب نیست و من نباید در اینباره حرف بزنم. باید برای این موضوع میزگرد تشکیل شود تا این موضوع به نتیجه برسد.برهمند با بیان اینکه مهمترین کار بررسی چرایی به وجود آمدن این پدیده است، بیان کرد: ممکن است کسی معتقد باشد این روند برای ادبیات ما لازم است. اما باید آسیبشناسی شود که چرا این نوع شعر به وجود آمده است. در هر اجتماعی، مسئلهای وجود دارد که این نوع شعر از آن حاصل میشود.او در ادامه بیان کرد: اینگونه شعر مخاطب دارد. یکی از دغدغههای شاعر امروز این است که شعرش خوانده شود. ما باید دنبال این باشیم که چرا این شعرها در جامعه ما مخاطب دارند و نیاز جامعه به اینگونه شعرها چیست و در چه فرآیندی به وجود آمدهاند؟ در حال حاضر شاعران سرشناسی هستند که به این سبک شعر میگویند.این شاعر در عین حال گفت: گاهی همین شعرها مفاهیم اجتماعی و ... را بررسی میکنند که در سبکهای معمول نمیگنجد. البته خود این شعرها هم دستهبندی دارند. برخی از شاعران این زبان را انتخاب میکنند تا یک درد اجتماعی، انسانی و بشری را انعکاس دهند. این اتفاق در سایر هنرها دیده میشود، در ادبیات هم به نوعی زبانی است که شاعر انتخاب کرده است.
در آستانه میلاد کریمه اهل بیت(س)
تعداد بازدید : 0
سلاله ی خورشید
نویسنده : محمد جواد غفورزاده شفق
دلی که عشق و ارادت به راستان دارد
در آستانه ی قم،سر بر آستان دارد
در آستانه ی قم، از سلاله ی خورشید
ودیعه ای است که انوار جاودان دارد
به یمن مقدم این تابناک اختر پاک
تمام خطه ی قم ، رنگ آسمان دارد
یگانه دختر معصومه ای که فرمودند:
زیارت حرمش اجر بی کران دارد
کسی که اشک ارادت، در این حرم افشاند
دو چشم تر، نه که (عینان تجریان) دارد
در این حریم چرا موج می زند ملکوت
که سایه از پر و بال فرشتگان دارد
گرفته رخصت پرواز بین مشهد و قم
کبوتری که در این روضه آشیان دارد
از این حریم مقدس اجازه می طلبد
کسی که شوق نیایش به (جمکران) دارد
چه مسجدی، که ز گلدسته های زیبایش
بلال هم، هوس گفتن اذان دارد
کسی که میرود آنجا، می آورد با خود
دلی که رایحه ی صاحب الزمان دارد
میان شهر قم و جمکران جدایی نیست
خوشا کسی که سفر سوی این و آن دارد
ثنا ی حضرت معصومه، حد معصوم است
به شان شوکت او، شعر کی توان دارد؟
به پاکدامنی مریم است این بانو
که از مسیح نسب دارد و نشان دارد
هنوز جای قدم های اوست (بیت النور)
هنوز چشم به آن خانه، کهکشان دارد
و از مجاورت او ز شهر قم، تابش
فروغ علم، به شش گوشه ی جهان دارد
قسم به عشق، که شایسته ی نثار اینجاست
اگر که اشک شما رنگ ارغوان دارد
بهشت خواب و خیالی است بی محبت او
ولای اوست که پروانه ی جنان دارد
در آزمایش علم و عمل بکوش اینجا
که سر سپردگی دوست، امتحان دارد
شعر روز، نقد روز
نویسنده : محمد رضا سرسالاری
مثل رگباری که مرا خیس کرد
چشمانت از آوازها پربود
و رخسارت در بادها سر کشید
مثل شکوفه هایی که از آن من نیست
پیراهنت مثل باغی آمد
زیبایی ات مثل پرچینی
که مرا از تو می ترساند
و صدایت مثل جویباری
که دنیا را دور می زند.....
(محمد باقر کلاهی اهری)
فارغ از این که بریده ای از شعری بلندتر را می خوانیم و از زمان سرایش این شعر سال ها می گذرد،با جذابیت هایی روبه رو هستیم که بسیار برای جوانان علاقمند، می تواند راهگشا باشد.استاد "کلاهی اهری"با واژگانی ساده و البته هم گروه که نیازی به استخدام کلمه ازگروه های دیگر نمی بیند در خلق فضایی نو و عاطفی با موفقیت چشمگیری مواجه شده است.یکی از توفیقات این شعر که به آن اشاره می شود وسعت بخشیدن به وجه شبه هاست که اگر با نگاه ریزبینانه به آن توجه شود بسیار زیبا و دلنشین است.در تشبیه مرکب سطر اول و دوم، نوع وجه شبهی که برای "رگبار" و "چشمان " در نظر گرفته شده بسیار بدیع است وحتی پیدا کردن وجه شبه را برای مخاطبان حرفه ای تا مرز تاویل پذیری پیش می برد و یا " پیراهنی " که شبیه" باغ " است و "زیبایی" که به "پرچین " مانند شده ؛ با سطری پایان بندی می شود که خواننده را غافلگیر می کند و آن هم ترسیدن شاعر از این زیبایی هاست.شاید فقط تشبیه آخر این بریده شعر از نوع تشبیهات پر استعمال امروزی باشد که آن هم با پیچیده شدن در خیال و عاطفه ای سر شار که جویباری می تواند دنیایی را دور بزند ،بسیار زیبا می نماید. شاعر با بهره گیری از تجربه طولانی سرایش در حوزه شعر سپید و به عنوان یکی از پیشروان و تاثیرگذاران چند دهه اخیر در خراسان با شناخت کامل و بلوغی مثال زدنی در استخدام واژگان به خلق فضایی هرمنوتیکال و در عین حال باورپذیرتوفیق می یابد.
افزایش 15 عنوان اثر ادبی نسبت
به هفته دوم مرداد
در هفته سوم مرداد ماه نسبت به هفته دوم این ماه شاهد رشد حدود 15 عنوان چاپ كتابهای ادبی بودیم.به گزارش خبرگزاری كتاب ایران(ایبنا) در هفته سوم مرداد ماه نسبت به هفته دوم این ماه 15 عنوان كتاب ادبی بیشتر منتشر شده است. از میان 74 عنوان كتاب منتشر شده در هفته سوم 42 عنوان كتاب چاپ اولی و 32 عنوان نیز تجدید چاپی است. 44 كتاب تألیف در حوزه ادبیات است و 19 عنوان هم مربوط به متون ترجمه میشود. از میان 74 عنوان كتاب منتشر شده در حوزه ادبیات این هفته 68 عنوان كتاب در تهران و تنها 6 جلد در شهرستان به چاپ رسید. 14 كتاب سهم آثاری بود كه در حوزه كودك و نوجوان تولید شد و پنج كتاب كمك آموزشی هم به ویترین كتابفروشیها راه یافت. انتظار میرود در هفته آخر مرداد ماه چاپ كتابهای ادبی با همین روند صعودی مواجه باشد و چاپ آثار ادبی سرعت بیشتری بگیرد و در هفته پیش رو دستكم با 20 عنوان كتاب بیشتر در این حوزه روبهرو باشیم.