یادداشت
تعداد بازدید : 178
اظهارات وزیر اقتصاد و امیدهای مالیاتی
نویسنده : محمد حقگو economic@khorasannews.com
چرا در حالی که اکثر دولت های دنیا می توانند با مالیات، اقتصاد خود را خوب بچرخانند، ما تاکنون نتوانسته ایم؟ این سوالی اساسی است که هر گاه سخن از اصلاح اقتصاد ملی پیش می آید، در راس همه سوالات خودنمایی می کند. سوالی که اگر پاسخ صحیحی بدان داده نشود، ممکن است به زیر سوال بردن خود ساختارهای اساسی اقتصاد، مثل قانون (نظام مالیاتی) بینجامد. اینگونه است که هم اکنون وزیر اقتصاد با بیان این که آن چه تاکنون در خصوص اخذ مالیات در کشور گذشته است، قابل دفاع نیست، به وجود بی عدالتی ها در نظام مالیاتی و نارضایتی های بعدی مردم اقرار کرده است. البته وی نوید تدوین و پیاده سازی نظام جامع مالیاتی را تا همین یکی دو سال آینده داده است که بر مبنای آن، قرار است اهداف عدالتجویانه در این حوزه بیش از پیش پیگیری شوند. اما بااین حال، ممکن است این سوال پیش بیاید که استقرار این نظام جامع، علاوه بر محاسبه دقیق تر مالیات ها و کاهش نارضایتی ها، چه تبعات مثبت دیگری را به همراه خواهد داشت؟ در این زمینه به طور کلی می توان گفت: دولت با استقرار این نظام به راحتی و در عمل می تواند پیام های روشنی برای هدایت اقتصاد به هر که مرتبط با نظام اقتصادی است صادر کند. در این زمینه چند نکته قابل تامل است:
1- یکی از مهم ترین مزایای پیاده سازی نظام جامع مالیاتی، گام نهادن دولت در مسیر شناسایی مجموع درآمدهای افراد است. موضوعی که هم اینک حتی در قانون هم وجود نداشته و بنا به گفته کارشناسان می بایست جزو مطالبات جدی نمایندگان مجلس قرار گیرد. می توان گفت با وجود چنین سامانه ای از فرارهای مالیاتی افراد با استفاده از خلاءهای قانونی تا حد زیادی جلوگیری شده و زمینه برای اجرای منعطف سیاست های درآمدی مانند تخصیص یارانه ها و برنامه ریزی برای نحوه تخصیص آن فراهم می آید. معضلی که هم اینک، مورد انواع سهم خواهی های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است.
2- عدم وجود شفافیت در اخذ مالیات ها، تاکنون باعث شده تا فعالان اقتصادی با برآورد اشتباه درآمدهای مشاغل، بعضاً وارد حرفه هایی شوند که اگر چه به ظاهر سودآور است، اما با ایجاد شفافیت های روزافزون در سیستم های اطلاعاتی، در عمل با سودهای بسیار کمتر مواجه شده و به سوی رکود و کاهش فعالیت گام بردارند که این موضوع می تواند بر فضای اقتصادی خانوارها اثر منفی زیادی بگذارد. لذا استقرار نظام مالیاتی می تواند یک گام پیشگیرانه در این خصوص به شمار آید.
3- با استقرار نظام جامع مالیاتی، می توان انتظار هماهنگی و رفتار عادلانه تری در سیاست های مالیاتی دولت را هم شاهد بود. می توان هم اینک به راحتی مشاهده نمود که علیرغم سودآوری برخی مشاغل، به دلیل اینکه رسته کلی آن مشاغل با مشکل تولید مواجه هستند، نرخ مالیات کل آن رسته، بسیار پایین و یا صفر محاسبه می شود که این خود نمونه یک بی عدالتی در بین فعالان آن رسته است. البته عکس این موضوع نیز صادق است.
4- از کارکردهای بارز استقرار نظام جامع مالیاتی می توان به بالارفتن کنترل بر سپرده های بانکی یاد کرد. موضوعی که هم اینک نبود آن سبب فعالیت غیر مجاز برخی موسسات پولی و هم چنین برخی فعالیت های غیر مجاز در بین بانک های مجاز شده و انتقاد خود وزیر اقتصاد را نیز برانگیخته است. بر این اساس، فعالیت های سوداگرانه پولی که ابعاد آن می تواند آن قدر گسترده شود که حتی اخلال در نظام اقتصادی به حساب آید، کنترل شده و از جنبه کارکردی نیز، ورود و فعالیت در این بازار بهینه خواهد شد.
5- گفته می شود که مسکن، یکی از کلیدی ترین بخش های اقتصاد کشور است. حوزه ای که درآمدهای دلالی در آن، سبب تحمیل هزینه های هنگفت بر درآمد خانوار یا بنگاه ها به صورت اجاره شده است. و در عین حال، رکود آن، مسبب اصلی بخش زیادی از رکود در سایر بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید. به خاطر داریم که بازار دلالی زمین و مسکن در سال های گذشته، چگونه سرمایه هایی را که می توانست به بخش های مولد سوق یابد، درون خود بلعید و در ادامه خود را در منازل خالی و... نشان داد که تاکنون نیز ادامه یافته است. در این رابطه می توان گفت مالیات می تواند یک ابزار کنترلی و اصلاحی به شمار آید. به عنوان مثال قطعاً با اجرایی شدن بخشی از سیاست های جدید مالیاتی از جمله مالیات بر خانه های خالی، رفتار مصرفی و سرمایه ای مالکان واحدهای مسکونی و نیز سازندگان آن ها دچار تغییرات اساسی خواهد شد.در پایان می توان نویدهای اخیر وزیر اقتصاد را یک تحول مهم در عرصه اقتصاد دانست. تحولی که نیازمند عزم و همراهی همگانی در عرصه اقتصاد است. با این وجود، عنوان این موضوع که اطلاع یابی از حساب های بانکی، سرک کشی به حریم خصوصی مردم است، توجیه خود را برای همیشه از دست خواهد داد. هم چنین میخ نهایی بر تابوت امید به درآمدهای نفتی دولت برای همیشه کوبیده خواهد شد.