پاسخ به 7 پرسش درباره سهام عدالت
تعداد بازدید : 194
یک میلیون و 360 هزار تومانی که هنوز نقد نیست
این روزها موضوع سهام عدالت دوباره داغ شده است. این که ارزش سهام چقدر است؟ آیا برای آزادسازی آن باید پولی پرداخت شود؟ کدام گروهها سود گرفتهاند؟ کدام گروهها سهام گرفتهاند؟ اصلا سهام مربوط به چه کسانی است؟ در ادامه مطلب به مرور پاسخ این سوالها خواهیم پرداخت.
کدام گروهها سهام عدالت دارند؟
قرار بود شش دهک پایین درآمدی کشور همه سهام عدالت بگیرند. اما ناتوانی در شناسایی دهکها کار را به انحراف کشاند. یعنی دقیقا همان مشکلی که در جریان هدفمندسازی یارانهها ایجاد و باعث شد دولت ناچار به پرداخت یارانه به همه شود، این جا نیز بروز کرد. ضعف پایگاههای اطلاعاتی و ناتوانی در شناسایی گروههای هدف و دهکهای درآمدی باعث شد تا دهکهای جمعیتی به جای دهکهای درآمدی شناسایی شوند و تحت پوشش سهام عدالت قرار بگیرند. پوری حسینی، رئیس سازمان خصوصی سازی در این باره گفته است: در مصوبه شورای عالی اصل 44 مطرح شده که مشمولان طرح سهام عدالت کلیه اتباع ایرانی مقیم کشور شامل شش دهک درآمدی از جمله دو دهک پایین درآمدی و 4 دهک بعدی درآمدی را شامل میشوند. به گفته پوری حسینی در شرایطی که به روش علمی هنوز سازمان خصوصی سازی نتوانسته دهکهای درآمدی را شناسایی کند از این رو شش دهک جمعیتی را شناسایی کرده و مبنای تخصیص قرار داده است. پس قشرها و گروههای مختلف در 18 مرحله مشمول دریافت سهام عدالت شدند. آن گونه که سازمان خصوصی سازی گزارش کرده این گروهها عبارتنداز:
این 49 میلیون نفر سهامدار چه شرکتهایی هستند؟
حتما میدانید که در جریان سهام عدالت، بخشی از سهام شرکتهای دولتی از دولت به مردم منتقل شده است. با این توضیح که ارزش اولیه سهام ( هر سهم یک میلیون تومان) نه از مردم بلکه از محل سود خود آن سهام تامین میشود. بعد از تسویه قیمت سهام، مردم بدهکاری به دولت ندارند و میتوانند سهام خود را خرید و فروش کنند. قانون برای این فرآیند یک بازه 10 ساله در نظر گرفته است. در این 10 سال سود تقسیمی شرکتها به جای این که به سهامداران پرداخت شود به خزانه دولت میرود. تاکنون سهام 60 شرکت (بخشی از سهام آنها) به سهام عدالت اختصاص یافته است. مثلا یک درصد از سهام ایران خودرو و سایپا، 40 درصد سهام شرکتهای پالایشی مثل پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت تبریز، بخشی از سهام چندین شرکت پتروشیمی، 20 درصد از سهام مخابرات، 30 درصداز سهام شرکتهای فولاد خوزستان و فولاد مبارکه و . . .
در قالب سهام عدالت از دولت به مردم واگذار شده است.
واریز سود تقسیمی به خزانه؛ مردم چقدر بدهکارند؟
درباره سهام عدالت باید دو مسئله را از هم تفکیک کرد. اول قیمت اسمی هر برگ سهام عدالت است که باید به خزانه دولت واریز شود. طبق قانون قرار بود از محل سود هر شرکت این مبلغ واریز و بعد سهام آزاد شود. اما دو مسئله وجود دارد. برخی از این شرکتها سودده نبودند و نتوانستند سودی تقسیم کنند. علاوه بر آن برخی شرکتها نیز اخیرا به لیست اضافه شدهاند. پس با این که 10 سال از اجرای طرح میگذرد برخی شرکتها فقط دو یا سه سال سود به خزانه واریز کردهاند. نتیجه این شده که از رقم 47 هزار میلیارد تومانی ارزش اسمی مجموعه سهام واگذارشده، 24.5هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. یعنی 52 درصد از کل ارزش سهام به خزانه واریز شده است. طبق آخرین اظهارات رئیس سازمان خصوصی سازی، طرح تمدید نخواهد شد و رقم باقی مانده توسط خود مردم پرداخت خواهد شد. به این ترتیب که هر سهامدار از نیمه دوم سال آینده 6 ماه فرصت خواهد داشت تا باقی مانده ارزش اسمی (حدود450 هزار تومان) را واریز و سهام خود را دریافت کند. البته باید منتظر بود تا مانده طلب سود از شرکتها نیز وصول شود تا شاید رقم 24.5 هزار میلیارد بیشتر شود و پرداختی مردم کمتر.
ارزش سهام عدالت، امروز چقدر است؟
ارزش مجموع پورتفو (سبد) سهام عدالت اکنون حدود 67 هزار میلیارد تومان (51 هزار میلیارد تومان ارزش پورتفو 35 شرکت بورسی و 16 هزار میلیارد تومان ارزش پورتفو 25 شرکت غیربورسی) است. اگر این رقم را به 49 میلیون نفر سهامداران فعلی اضافه کنیم رقم یک میلیون و 360 هزار تومان به دست میآید. یعنی اگر سهام عدالت همین الان آزاد شود هر برگ آن یک میلیون و 360 هزار تومان میارزد. البته باید رقمی نیز برای آزادسازی آن پرداخت شود که حدود 400 تا 500 هزار تومان برآورد میشود.
ثبت نام شدهها امیدوار باشند؟
چند روزی است که موضوع ثبت نام جدید برای سهام عدالت داغ شده است. موضوع از مصوبه شورای عالی اصل 44 آب میخورد که تصویب کرده بود برای مشمولان جدید پیشنهاد داده شود. این پیشنهاد باید توسط سازمان خصوصی سازی انجام شود. رئیس سازمان خصوصی سازی روز یک شنبه تاکید کرد که مردم فعلا منتظر باشند. البته او این را هم گفت که این سازمان ریسک نمیکند و تا جزئیات تعیین نشود پیشنهادی ارائه نخواهد کرد.
آیا متولدان جدید و اموات هم سهام عدالت میگیرند؟
آن گونه که سازمان خصوصی سازی اعلام کرده، ملاک واگذاری سهام عدالت ، زمان تکمیل فرم اطلاعات اولیه خانوار بوده و صرفاً به افرادی سهام عدالت تعلق میگیرد که در آن هنگام وجود داشته باشند. بنابراین برای فرزندان تازه متولد شده یا ازدواجهای تازه صورت گرفته هم اکنون امکان واگذاری سهام عدالت وجود ندارد. البته کسانی که سهام گرفته و فوت کردهاند سهام آنها از بین نمیرود بلکه وراث باید برگهها را نگه دارند و بعد از آزادسازی به آنها تعلق خواهد گرفت.
آیا کسی تاکنون سود سهام عدالت گرفته است؟
قبل از ابلاغ قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، با تصویب ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت، سود سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ بین مشمولان مراحل اول تا سوم طرح واگذاری(طبق جدول) پرداخت شد. پس از تصویب و ابلاغ قانون مذکور و به استناد ماده ۶ آیین نامه اجرایی توزیع سهام عدالت، میبایست مطالبات دولت بابت اقساط سهام از محل سود سالانه شرکتها واریز و تسویه شود و همچنین به استناد تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران پرداخت هرگونه سود سهام عدالت تا سقف اقساط سر رسید شده ممنوع است. با توجه به پوشش داده نشدن اقساط با سودهای دریافتی از شرکت ها، پرداخت سود از سال ۱۳۸۷ تاکنون ممکن نشده است. بدیهی است که به استناد ماده مذکور، در صورتی که سودپرداختی شرکتهای سرمایه پذیر، اقساط سهام واگذار شده را پوشش دهد، باقی مانده آن بین مشمولان توزیع میشود. البته رئیس سازمان خصوصی سازی گفته که سود پرداخت شده به این گروهها بعدها کسر خواهد شد.