خراسان رضوی در آینه اقتصاد مقاومتی(3)
تعداد بازدید : 62
کارنامه5 ساله صادرات استان هر سال دریغ ازپارسال!
نویسنده : سینا واحدی info@khorasannews.com
بررسی میزان انطباق عملکرد استان خراسان رضوی با سیاستهای اقتصاد مقاومتی، اقدامی پیچیده ودشوار است. با این همه بررسی برخی شاخصهایی که ارتباط بیشتری با سیاستهای ابلاغی دارد، شاید به نوعی این مهم رامحقق کند. در انتهای سال اقتصاد مقاومتی «خراسان» به انتشار سلسله گزارش هایی پرداخته است تا وضعیت کلان اقتصادی استان را با توجه به برخی شاخصهای مورد تاکید در سیاستهای ابلاغی نظیر افزایش مشارکت مردم، اشتغال و کارآفرینی، افزایش درآمد سرانه، بهرهوری، الگوی مصرف، برون گرایی و نظام بانکی و... بررسی کند. در اولین گزارش به موضوع مهم اشتغال و بیکاری که از مهم ترین مسائل تاکیدی در سیاست های اقتصاد مقاومتی است، پرداخته شد. در دومین گزارش از این سلسله گزارش ها در صفحه اقتصاد مقاومتی، به دو موضوع بااهمیت تولید ناخالص داخلی و سرانه آن در استان و همچنین نسبت تسهیلات به سپرده اشاره شد. در سومین گزارش نیز به سهم ارزش افزوده تولیدی استان در بخش های مختلف و مقایسه آن با کشور و همچنین تشریح وضعیت صادرات استان در طول ده سال گذشته پرداخته شد.
ارزش افزوده
یکی ازمهم ترین موضوعات مورد توجه در کشورهای در حال توسعه، موضوع رشد اقتصادی است. ارزش افزوده به ارزشی که در فرایند تولید به ارزش کالاها افزوده میشود، گفته میشود. سهم ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی در استان خراسان رضوی در مجموع نسبت به ارزش افزوده کل کشور در طول دوره 93-83 روندی مثبت داشته است. اما در این میان صنعت و کشاورزی به عنوان بخشهای اصلی تولیدی نقشی در این عرصه نداشتهاند. بخش صنعت روندی کاهشی و کشاورزی تقریبا روندی ثابت در طول یک دهه گذشته داشته است. آنچه در بخش خدمات نیز تاثیر قابل توجهی داشته، عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالاها و مستغلات است. از طرفی شرایط گردشگری شهر مشهد و جذب افراد به سمت مرکز استان، سبب افزایش بخش خدماتی شده است. اما نبود برنامه ریزی مشخص در شهرستان های استان در زمینه توسعه گردشگری که در سند آمایش اولویت اول استان است، منشأ افزایش حاشیه نشینی و نیز کاهش فزاینده توسعه کشاورزی خواهد بود. از آنجا که ارزش افزوده بخش کشاورزی دارای بیشترین اثر مثبت بر ارزش افزوده کل است، توجه بیشتر به بخش کشاورزی و صنعت از ضروریات استان به شمار می رود. چشم انداز استان بر اساس روند یک دهه گذشته در بخشهای تولیدی روشن نیست که این مهم منطبق با سیاستهای اقتصاد مقاومتی به نظر نمیرسد.
صادرات
صادرات غیر نفتی به ویژه کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال را در جامعه ایران بهبود می بخشد و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور میشود. همچنین ضریب تاثیرپذیری کشور را از تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی که به واسطه تکیه بر اقتصاد نفتی به وجود میآید، کاهش میدهد. برونگرایی که از پیش زمینه های اصلی اقتصاد مقاومتی برشمرده شده بود، شامل صادرات گسترده و منطقی در حوزه های غیر نفتی می شود. بررسی وضعیت برونگرایی استان نشان میدهد که ارزش هر کیلو کالای صادراتی در یک دهه گذشته کاهش یافته و استان به سمت خام فروشی پیش رفته است. بررسی ده ساله نشان می دهد ارزش هر کیلو کالای صادراتی طی سال های 84 تا 88 با افزایش دلاری مواجه شده است، اما پس از آن رو به کاهش رفته است و پس از سال 94 به پایین تر از میزان ده سال قبل باز می گردد. ارزش دلاری صادرات گمرکات استان نشانگر افزایش اعداد است، که با توجه به تورم داخلی و جهانی دلیل آن نمودار می گردد. بالابودن میانگین قیمت هر کیلو صادرات نیز بیش از همه مربوط به قیمت هر کیلو زعفران و اثر قابل توجه آن در صادرات استان است. همچنین در زمینه بررسی مسائل صادرات استان، نرخ رشد صادرات از گمرکات اگر چه طی سال های اخیر در کل کشور کاهش یافته، اما در استان خراسان رضوی،کاهش چشمگیر تری نسبت به کل کشور داشته است.در مجموع سهم صادرات استان از گمرکات کشور از سال 84 با 5.9 درصد به 4.7 درصد رسیده است. این کاهش 1.2 درصدی از نسبت کل کشور نمایانگر نبود برنامه ریزی صحیح در این سال ها در جهت افزایش صادرات و رشد استان در این زمینه است .