دیروز در قالب مراسمی از فعالیت ها و سابقه نادر طالب زاده در کافه نخلستان اوج تقدیر شد. او به واسطه سال های طولانی فعالیت سینمایی و رسانه ای، اهمیت غیرقابل انکاری در جبهه هنری و رسانه ای انقلاب دارد. به گزارش صبح نو، به همین مناسبت حسین دهباشی مستندساز و پژوهشگر تاریخ، در یادداشتی به ابعاد شخصیتی نادر طالب زاده پرداخته است.
شخصیت آقای نادر طالب زاده وجوه مختلفی دارد که هر یک از دوستان به تناسب میزان آشنایی و دوره ای که با ایشان زندگی کردند، می توانند درباره وجوه مختلف شخصیت شان بگویند. این که مثلاً ایشان در دوره جنگ با بچه های روایت فتح، با بچه های جهاد سازندگی چه کردند. این که ایشان در دانشکده صداوسیما چه کسانی را پروراند، ایشان در سازمان صداوسیما به عنوان مدیر تأمین برنامه خارجی، چه نگاهی را تغییر داد و چه فضایی را به ویژه در نگاهی که به آثار تلویزیونی شرق بود شکست. این ها هر یک به اندازه خود جای بحث دارد. ایشان به عنوان کسی که در غرب و آمریکا زندگی کرده وقتی نقدی می کند از درون نقد می کند. در این باره کسانی که آشنایی دارند باید توضیح دهند. همه این ها مهم و درست است اما حوزه ای که کمتر مورد توجه قرارگرفته، راهبرد نادر طالب زاده به عنوان مؤسس چند حوزه رسانه ای مهم در جهان اسلام است. نادر طالب زاده اگر نبود حزب ا... لبنان بخش تبلیغات جنگ نداشت، مقاومت اسلامی بخش تبلیغات جنگ (اعلام الحربی) نداشت و اگر تبلیغات جنگ نداشت اطمینان داشته باشید که هنوز اسرائیل در لبنان باقی مانده بود. توان نظامی حزب ا... و مقاومت اسلامی به تنهایی نبود که باعث عقب نشینی اسرائیل از جنوب لبنان شد. از این قدرت نظامی مهم تر شکست اسرائیل در جنگ روانی و در ستیز با شاگردان تربیت شده حاج نادر بود که اشغالگران را برای جلوگیری از آبروریزی بیشتر عقب راند. در ابتدای دولت اصلاحات ارکان دولتی و حکومتی تمام سعی خود را کردند که این اتفاق رخ ندهد. حاضر نبودند باوجود ساختمان های بسیار در کشور، به بچه های حزب ا... لبنان اتاقی را اختصاص دهند.
نادر طالب زاده با پول خود امکانات فنی تهیه کرد و به آن ها دوربین و آموزش داد تا کار انجام شود. گروه دیگری که آموزش دیدند و امروز نتیجه آن را شاهد هستیم، در افغانستان هستند. اگر نادر طالب زاده نبود حتماً امروز همه تلویزیون های افغانستان زیرمجموعه تلویزیون هند یا BBC بودند. زمانی که نادر شروع به برگزاری اولین دوره کرد، افراد دوچرخه ساز و مقنی و راننده بودند. گروهی را برای ارزیابی استعداد این افراد تعیین کرد. هیچ کس این نگاه را نداشت. زمانی بود که گفت وگوی تمدن ها و تعبیر دیوار بی اعتمادی مطرح شد. خوشایند کسی نبود که بگوید تبلیغات جنگ راه بیندازیم. آن زمان نادر فهمید. کسی بین نظامیان و سیاست مداران نبود که پیش بینی کند دنیا به سمت جنگ می رود و به سمت صلح پیش نمی رود. بنابراین این یک وجه نادر طالب زاده است. خیلی ها شاید ندانند که نادر طالب زاده به اصطلاح نجیب زاده و اشراف زاده است، منتها بیش از آن که پولدار باشد سخاوتمند است. هر یک از مستندسازان در مقطعی برای رفتن به سفری نزد نادر رفته اند. نادر هم همیشه در جیبش همان پولی که داشته به آن مستندساز داده است. حتی دوربین، سه پایه و کت تن خود را به او داده است. یکی از لطف های خدا به من این بوده که من با آدم های بزرگ زیاد مواجه بودم و در زندگی ام آدم حسابی کم ندیده ام منتهی حتماً یکی از بهترین آن ها نادر طالب زاده است. نادر طالب زاده کسی نیست که در خیابان عبور کند و فقر مردم را ببیند و درد را احساس نکند حتی به اندازه یک یادداشت دوخطی که فهم او از مسئله است، این را ابراز می کند. اقدام عملی می کند. سخاوت او را به ویژه در حوزه کار می بینید. من استاد دانشگاهی ندیده ام که این اندازه سخاوت داشته باشد که به دانشجوی خود اجازه بدهد از خود او پیشی گیرد یا خوشحال شود که از او پیشی گرفته است. من فیلم ساز یا مستندسازی را در ایران ندیده ام که این اندازه به دیگران پروبال بدهد تا برنامه ای را که امکان داشت خود او بسازد، بدهد دیگری بسازد. تعداد بسیار زیادی از برنامه های تلویزیونی نام نادر طالب زاده به عنوان تهیه کننده یا مشاور یا مشاور ارشد را در تیتراژ خود دارد. اغلب این ها برنامه هایی اند که نادر پذیرفته از اعتبار و نامش استفاده شود تا برنامه مستندساز دیگری بودجه و امکانات بگیرد. بدون آن که یک ریال به خودش برسد. هر یک از ما در زمانی که آغاز کردیم یا در مقاطع دیگر مدیون معرفت و سخاوت نادر طالب زاده هستیم.
او از دوربین، از پول، از سخاوتمند بودن، از آبرو و اعتبار خود برای بچه های جوان استفاده کرد. حتی مواردی پیش آمد که حاج نادر آبرو گذاشت اما برخی افراد بی معرفت جاهایی از او سوءاستفاده کردند. کسانی بودند که از اعتبار نادر مبلغی را دریافت کردند ولی مستندی نساختند و پناهنده کشوری شدند و همین باعث شد که سال ها از حقوق نادر کم می شد؛ اما او هرگز پشیمان نشد و بازهم از مستندسازان نیازمند و به ویژه جوانان حمایت کرد و برایشان آبرو و اعتبار گذاشت. در این ماجرا اگر من بودم همان ابتدا، کاری انجام نمی دادم و اگر از حقوقم کم می شد پشت دستم را داغ می کردم که از این کارها نکنم ولیکن نادر باز هم از این کارها می کرد.
ما قدر نادر را نشناختیم. اگر کسی از من بپرسد از طالب زاده چه می توان یاد گرفت، قطعاً می گویم می توان فیلم سازی آموخت؛ اما از فیلم سازی مهم تر می شود از او درس لوطی گری و مشتی گری و آدم بودن گرفت. نادر طالب زاده کسی است که افراد را به سمت فیلم سازی هل می داد. اگر کسی یک سرسوزن استعداد داشت آن استعداد را برای او شکوفا می کرد. افراد دیگر وقتی می بینند کسی استعداد دارد می گویند مدتی دستیار باش، بعد مدتی کتاب بخوان، بعد مثلاً ادبیات روسیه را رونویسی کن بعد بیا با تو صحبت می کنم؛ اما نادر مستندساز را به سمت کار ساختن هل می دهد. او عاشق پیشرفت و موفقیت آدم های دیگر است.