قسمت دوم
تعداد بازدید : 83
امیدها برای احیای شوره زارهای خوزستان
احیای ۵۵۰ هزار هکتار شوره زار خوزستان5/9 میلیون تن تولیدات کشاورزی را افزایش می دهد
هادی محمدی – وقتی از دور و از تهران به خوزستان فکر می کنی بیش از هر چیز رود خروشان کارون زیبا و نخلستان های انبوه به ذهن ات می رسد در حالی که در واقع بیشتر مساحت خوزستان را زمین هایی فراگرفته است که حتی قابلیت کشاورزی ندارند یا آن چه هست بسیار کم و غیر اقتصادی است . در این میان چند سالی است که به همت دولتی ها وبرمبنای تدبیر رهبر انقلاب در سفرشان به خوزستان ، احیای زمین های بایر و شوره زار در دستور کار قرار گرفته است و امروز بسیاری از آن زمین های خشک به مزارعی سرسبز تبدیل شده اند که کارشان تامین گندم کشور است همچنین این روزها ،خبر بحران آب که در بسیاری نقاط کشور به گوش می رسد در خوزستان نیز با وجود رودهای خروشان به یک معضل دربرخی قسمت ها بدل شده و حالا قرار است با بهره برداری از بزرگ ترین تصفیه خانه کشور به شیوه SBR ، نه تنها بخشی از مشکل آب کشاورزی خوزستان حل شود بلکه از آسیب بیشتر به کارون که با ریخته شدن فاضلاب به آن لطمات زیادی را می توان شاهد بود جلوگیری می شود .در بخش دوم گزارش بازدید خبرنگاران از برخی طرح های بزرگ در استان خوزستان به طرح ساخت تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز و پروژه عظیم حاصلخیز کردن 550هزار هکتار از اراضی بایر و شوره زار خوزستان پرداخته ایم که در ادامه مقدمه می خوانید.
این جا از فاضلاب، طلا می گیرند
آب در شرایط فعلی کشور ما اگر مهم ترین موضوع نباشد قطعا یکی از مهم ترین مسائل است که تبعات مختلف اقتصادی ، سیاسی ، امنیتی و اجتماعی داشته و دارد . وقتی مردم خوزستان در کوی و برزن برایت از نبود آب سالم برای آشامیدن و کشاورزی می گویند، وقتی دولت قصد دارد تا بخشی از آب کارون را برای استان های دیگر بفرستد و وقتی همین موضوع اعتراض شدید مردم و نمایندگان شان در خانه ملت را بر می انگیزد ، پس می توان نتیجه گرفت قطره قطره آب برای این سرزمین پر مشکل همچون طلا ارزش دارد و استحصال این طلا از فاضلابی که هدر می رود یا بر کارون زخم می زند نیز کم از خارج کردن طلا از دل معدن ندارد.مجموعه تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز از دیگر پروژههایی بود که میزبان خبرنگاران رسانهها در سفر به خوزستان شد. مجموعهای که طبق برنامهریزیهای قبلی باید خیلی زودتر از این ها به بهرهبرداری میرسید اما اسیر تحریمهای ظالمانه شد تا 30ماه زمان مورد نیازش امروز به بیش از 70ماه برسد که خبر بدی به شمار می رود اما خبر خوب این که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز با ذوق و شوق بیان می کند بهره برداری از این پروژه بزرگ تا پایان سال انجام خواهد شد. فعلا اهواز فقط یک تصفیه خانه بسیار قدیمی و فرسوده دارد که با 30هزار مترمکعب ظرفیت به هیچ وجه جوابگوی فاضلاب مردم نیست و بهره برداری از این تصفیه خانه بسیار حیاتی است.فردوس کریمی مدیرعامل شرکت آبفای اهواز در خلال این بازدید توضیح می دهد: این تصفیه خانه ظرفیت تصفیه 112هزار مترمکعب در شبانه روز دارد که حدود 522هزار نفر را پوشش می دهد . ضمن این که اضافه شدن 112هزار متر مکعب به چرخه پساب که به لحاظ اقتصادی در بخش صنایع و کشاورزی استفاده می شود احیای هفت هزار هکتار زمین کشاورزی که از این پساب بهره مند می شوند و اشتغال حدود 35هزار نفر در این زمین های کشاورزی را در پی دارد.قرارداد ساخت این تصفیه خانه در اردیبهشت سال 88 منعقد شده است و قرار بوده ظرف 30ماه ساخته شود و مبلغ قرارداد نیز در آن زمان در مجموع 13میلیون یورو و 37میلیارد تومان بوده است که پنج ماه بعد از این که پروژه شروع شد با توجه به تحریم هایی که پیش آمد فاینانسور و بانک جهانی به تعهدات خود عمل نکردند و کل هزینه های مالی را دولت ایران تقبل کرد.وی می گوید : اکنون کل پیشرفت پروژه به 87 درصد رسیده و آن چه مانده نصب تجهیزات و محوطه سازی و خط خروجی است و اگر مشکلی پیش نیاید تلاش می کنیم تا قبل از پایان سال این پروژه به بهره برداری برسد. این بزرگ ترین تصفیه خانه SBR کشور و سومین در نوع خود در خاورمیانه است.در این تصفیه خانه ابتدا فاضلاب جمع آوری شده به حوضچه مقسم فاضلاب می رود و پس از آن وارد ساختمان آشغال گیر می شود که قطعات بالای 5 سانتی متر را می گیرد سپس به حوضچه چربی گیر می رود که ذرات پایین تر از دو سانتی متر و چربی را جدا می سازد . در مرحله بعد فاضلاب وارد چهار حوضچه 110متر در 44 متری و به عمق 7 متر می شود که 30هزار مترمکعب ظرفیت هرکدام از این حوضچه هاست و فاضلاب در این حوضچه ها هوادهی می شوند، با ورود هوا به فاضلاب میکرو ارگانیسم ها شروع به تغذیه کردن از لجن ها می کنند، وقتی لجن را خوردند میکروارگانیزم ها سنگین و ته نشین می شوند و ما می توانیم آب را از لجن جدا کنیم. آب جدا شده به سمت ساختمان U Vمی رود که در آن جا با پرتو نگاری گند زدایی از پساب صورت می گیرد. همچنین لجن به حوضچه لجن فرستاده می شود و در آن جا با یک سری مواد افزودنی لجن به آب و لجن خشک یا کیک لجن تبدیل می شود ولجن خشک انبار و آب باقی مانده به چرخه تصفیه بر می گردد.نکته جالب در این تصفیه خانه این است که برخلاف دیگر تصفیه خانه ها در این جا از اشعه UV به جای گاز کلر که سمی و خطرناک است برای گندزدایی استفاده می شود البته گویا دستگاه های آلمانی و گران قیمت اشعه UV تحت تحریم های تجهیزات دوگانه بوده و با روش هایی که هنوز هم قابل گفتن نیست وارد کشور شده اند.به نظر می رسد با بهره برداری از این تصفیه خانه بخش بزرگی از مشکلات آب منطقه به ویژه در شرق اهواز برای تامین آب کشاورزی و کمتر آلوده شدن کارون را شاهد باشیم، اتفاقی که به نظر می رسد برای بخش های دیگر اهواز و خوزستان نیز ضروری باشد .
احیای 550هزار هکتار شوره زار
آخرین بازدید گروه خبرنگاران از پروژه های عمرانی استان خوزستان طرح بزرگ احیای 550هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان خوزستان بود . رهبر انقلاب در سفر سال 75 به خوزستان بر این طرح تاکید کردند و پس از تصویب در دولت اصلاحات وارد مرحله اجرایی شد که به دلیل کمبود بودجه 17 سال عملا اتفاقی نیفتاد و در فاصله سالهای 76 تا 92 فقط حدود 75 هزار هکتار کشاورزی آماده شد. بالاخره دستور شروع کار صادر شد و این طرح در بهار سال 93 کلید خورد. این بار 1.5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای اجرایی شدن آن اختصاص یافت تا در نهایت این طرح در همان سه سال زمانی که از قبل پیش بینی شده بود، روند اجرایی خوبی را پیدا کند و طبق گفته مسئولان طرح قرار است تا فاز اول آن به وسعت 300هزار هکتار طی امسال به بهره برداری برسد .طبق گفته مردم محلی در گذشته زمین های این منطقه که ما بازدید کردیم شوره زار یا در حداقل بهره برداری کشاورزی قرار داشت و حالا همان زمین های لم یزرع یا زمین هایی که در هر هکتار یک تن گندم به کشاورز می داد امروز بیش از چهار تن محصول می دهد و هر سال نیز با کمتر شدن شوری زمین وضع بهتر می شود حتی یکی از کشاورزان به من گفت روزگاری در اداره مخابرات کار می کرده اما با آماده شدن زمین اش و کار روی آن در سال گذشته حدود 20میلیون تومان عایدی از 100 هکتار زمین کسب کرده است . به نظر می رسد این طرح که برخی آن را در طول تاریخ کشاورزی ایران بی نظیر می دانند نقش بسیار بزرگی در ایجاد اشتغال و مهاجرت معکوس روستاییان بازی کرده است و خواهد کرد . اکنون آن چه که در 550 هزار هکتار زمین به چشم میخورد، تبدیل زمینهای بیآب و علفی است که کم کم به سبزی درآمدند و رنگ امید را به مناطق خشک خوزستان پاشیدند. هرچند حق خوزستانیها چیزی فراتر از این است. آن گونه که یکی از مسئولان این پروژه اعلام کرد، 1 درصد از درآمد حاصل از این طرح به صدا و سیما تعلق گرفته بود تا گزارش هایی را از روند اجرایی شدن آن تهیه کند اما این کار عملا رخ نداد و به تبع آن دیگر رسانهها نیز قدمی در این راه برنداشتند تا همچنان خوزستان و اخبار ناگوارش را شاهد باشیم.براساس این طرح، وزارت نیرو عهدهدار مسئولیت آبرسانی، ایجاد ایستگاه پمپاژ و احداث کانالهای اصلی آب و وزارت جهاد کشاورزی نیز عهدهدار احداث کانالهای فرعی آب، شوریزدایی، زهکشی، تسطیح و نظم هندسی دادن به زمینها و آبرسانی به زمینها شد و آب مورد نیاز نیز از رود کارون به زمینها رسید، زمینها با ماشین آلات مخصوص به نام اسکریپر تسطیح و شبکههای اصلی وفرعی آب احداث و آماده کاشت شد. تاکنون با اقدامات انجام شده، احیای حدود 270 هزار هکتار زمین به پایان رسیده است و تا آخر امسال فاز اول این طرح یعنی 300 هزار هکتار پایان مییابد.نکته جالب در این میان رایگان بودن این خدمات است و کشاورزان به غیر از پول بابت حق انشعاب آب و حق آبه سالیانه ،هزینه ای بابت احیای زمینهای خود نمیپردازند و بلافاصله پس از آماده شدن زمین می توانند به کشت بپردازند.
برداشت 3 برابری گندم با احیای زمین ها
محصولاتی از قبیل گندم، برنج، جو، ذرت، ماش، عدس، سیبزمینی و گوجه فرنگی در زمینهای احیا شده کشت میشود ولی گندم محصول اصلی کشت شده توسط کشاورزان است و با وجود این که تنها سه سال از آغاز واگذاری زمین ها به کشاورزان گذشته و تقریبا نیمی از طرح نیز اجرایی نشده ، برداشت گندم حدود سه برابر شده است و مسئولان طرح می گویند با اجرای نیمی از این طرح استان خوزستان بزرگ ترین تولید کننده گندم کشور شده است و در سال های آینده می تواند بخش زیادی از تولیدات خود را نیز صادر کند.
گلایه های کشاورزان
البته در حاشیه این بازدید کشاورزانی هم بودند که بابت نحوه توزیع آب در زمین ها یا برخی پستی، بلندی های باقی مانده انتقاداتی داشتند . کشاورزان این دغدغه را دارند که با توجه به کمبود آب، آیا آبی که از کارون به زمینهای آن ها رسیده، دایمی است یا این که ممکن است زمینهای آن ها با مشکل کمبود آب مواجه شود. البته برای حل مشکل کمبود آب باید از شیوههای نوین آبیاری استفاده کرد تا از هدررفت آب جلوگیری شود. آبیاری با شیوههای نوین هرچند در این طرح آغاز شده است اما هنوز شیوه آبیاری سنتی بیشتر در زمینهای کشاورزی استفاده میشود. اگر آب کافی وجود داشته باشد، در سال میتوان زمینها را تا سه بار زیر کشت برد. علاوه بر این، آنها از پرداخت ۹ درصد مالیات ارزش افزوده بابت فروش گندم به دولت نیز گلایهمند بودند.
با اجرای طرح به 5/5میلیون تن تولید گندم می رسیم
مهندس مهدی ضرغام مدیر اجرایی طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتار اراضی خوزستان که توضیحات طرح را برای خبرنگاران بیان می کرد در ادامه این بازدید پنج ساعته گفت : این زمینها پس از تجهیز 5.5 میلیون تن گندم خواهند داد . تقریبا شبکههای فرعی برای تجدید شدن هر هکتار بین هفت تا هشت میلیون هزینه میبرد این در حالی است که قبل از اجرا این زمینها شوره زار بوده است و کشتی در آن صورت نمیگرفت.ضرغام درباره روند انجام این اقدامات در تعاملات صورت گرفته با کشاورزان منطقه یادآور شد: مالکیت زمینها برای کشاورزان است و بعد از کار و تجهیز شدن زمینها آموزشهای لازم در خصوص آب شویی به آنها داده میشود. این زمینهای کشاورزی از رودخانه کارون تامین آب میشوند و کل طرح حدود ۵۰۰۰ متر مکعب آب مصرف میکند. آبی که به این زمینها داده میشود اگر جای دفع نداشته باشد تبخیر میشود و مکش آب بالا میرود و نمک آن روی زمینها باقی میماند برای همین از روش های مدرن زهکشی استفاده کرده ایم .وی خاطر نشان کرد : این طرح توانسته است عده زیادی را به زمین های پدری شان بازگرداند و با اجرای کامل آن میتوانیم حدود 300هزار شغل در بخش کشاورزی ایجاد کنیم.
خبر
گرد و خاک اهواز دیروز به 46 برابر حدمجاز رسید
مدیرروابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: میزان غلظت گرد و خاک در هوای اهواز در ساعت 13 دیروزدوشنبه به 46 برابر حد مجاز رسیده است.شهریار عسگری در گفت و گو با ایسنا، در خصوص میزان آلاینده های پدیده گرد و خاک امروز در خوزستان، اظهار کرد: در پی وقوع گرد و غبار در استان خوزستان طبق آخرین اندازه گیری ها تا ساعت 13 دیروز ( 4 دی ماه) میزان ذرات ریزگردها درهوای اهواز 6915 میکروگرم در مترمکعب بوده است. وی افزود: با توجه به این که میزان حد مجاز آلاینده ها در هوا 150 میکروگرم بر مترمکعب است، اکنون غلظت گرد و غبار در اهواز به بیش از 6 برابر حد مجاز رسیده است. مدیرروابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان با بیان این که میزان غلظت گرد و غبار در دیگر شهرستان ها تغییر زیادی نسبت به ساعت 12 نداشته است، افزود: میزان غلظت گرد و غبار در هندیجان 136، در آبادان 80، در شوش 60، در شادگان 190، در دزفول 105، در ماهشهر 45، در شوشتر 46، در رامشیر 71، در بهبهان 61 و در امیدیه 48 میکروگرم در مترمکعب اندازه گیری شده است.
خبر مرتبط
استاندار خوزستان:
پروژه 550هزار هکتاری، ده ها سال امنیت غذایی ما را تامین میکند
استاندار خوزستان در پایان بازدید خبرنگاران حوزه دولت از پروژههای استانی در نشست خبری در محل استانداری در پاسخ به این پرسش که چرا احیای زمینهای کشاورزی و طرح 550هزار هکتاری با تاخیر حدود 20ساله اجرا شده است؟ گفت: در سفر مقام معظم رهبری در سال 75 به خوزستان دستور لازم برای به ثمر نشاندن طرح 550 هزار هکتاری از سوی معظم له صادر شد و در سال 92 بنابر احیای اراضی گذاشته شد که در شرایط فعلی 250 هزار هکتار آن انجام شده است و در مرحله دوم بقیه اراضی به بهره برداری خواهد رسید و در دستور کار قرار خواهد گرفت البته ما مسئول عملکرد خود هستیم و نباید پاسخ گذشته را بدهیم، به خصوص در گذشته که منابع سرشار و عظیمی برای کشور مهیا شد و باید زیرساختهای اساسی در کشور ایجاد میشد. با این وجود دولت یازدهم و دوازدهم از منابع موجود استفاده بهینه کردند تا این اراضی کشاورزی احیا شود.شریعتی ادامه داد: این طرح بزرگترین طرح کشاورزی تاریخ ایران است که با اقدامات انجام شده دههها امنیت غذایی کشور را تامین میکند.شریعتی در پاسخ به این پرسش که چه برنامهای برای رفع فقر مطلق در استان دارید؟ افزود: اجرای طرح احیای 550 هزار هکتاری زمینهای کشاورزی موجب افزایش تولید و اشتغال میشود. اگر این طرح به پایان برسد سالیانه 9.5 میلیون تن افزایش تولیدات کشاورزی خواهیم داشت. از سویی با ارائه تسهیلات ارزان قیمت به تولیدکنندگان، به دنبال ایجاد تولید و اشتغال بیشتری هستیم تا به رفع فقر کمک کنیم.وی گفت : این اقدام مهاجرت معکوس را نیز به دنبال داشت و براساس این طرح زمین های کشاورزی که در زمان جنگ از بین رفته یا مملو از مین و خمپاره بود پاک سازی و مین روبی و زهکشی انجام شد و بخش اعظمی از این زمین ها زیر کشت رفته است و بخش دیگر نیز به زودی زیر کشت می رود.