آشنایی با مفهوم بازارهای دوسویه و کسب و کارهای متنوعی که بر اساس این مفهوم ایجاد شده است:
تعداد بازدید : 107
استارت آپ ها و انقلاب بازارهای دو سویه
نویسنده : جواد غیاثی h.habibi@khorasannews.com
تعریف استارت آپ خیلی ساده نیست اما اهالی کارآفرینی ویژگی هایی برای آن برشمرده اند که از دیگر کسب و کارها تمایز داده می شود. این ویژگی ها عبارتند از:
1- محوریت داشتن فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ ممکن است شما یک تعمیرکار ماهر باشید و از این محل کسب درآمد کنید اما این کسب و کار ارتباط تنگاتنگی با اینترنت و فناوری اطلاعات ندارد بنابراین استارت آپ نیست. شماره امروز کسب و کار را پیگیری کنید تا ببینید چگونه می توان تعمیرات لوازم منزل را در بستر اینترنت تبدیل به یک استارت آپ کرد.
2- قابلیت تکثیر (مقیاس پذیری): استارت آپ ها قابلیت رشد و تکثیر دارند؛ مثلا یک فروشگاه پوشاک در نهایت می تواند یک محله یا رهگذران آن محله را پوشش دهد اما یک فروشگاه مجازی، می تواند بعد از ارائه خدمات فروش و ارسال محصولات در یک محله یا شهر، به سرعت کار را به مناطق و شهرها و حتی کشورهای دیگر گسترش دهد.
* بازار دو سویه؛ البته ایجاد بازارهای دوسویه ویژگی همه استارت آپ ها نیست اما یک موضوع بسیار رایج در دنیای کسب و کارهای نوین و مبتنی بر فناوری اطلاعات است. در واقع ظهور استارت آپ ها و گسترش اینترنت، انقلابی در ایجاد بازارهای دوسویه ایجاد کرده است. هرگاه مدل کسب و کار شما، نه ارائه یک کالا یا خدمت معمولی، بلکه متصل کردن دو سوی بازار (متقاضیان یک کالا یا خدمت و عرضه کنندگان آن) باشد، یا این که مجبور باشید به جای جلب نظر یک گروه از مشتریان، نظر دو گروه را جلب کنید، شما با یک بازار دوسویه مواجه هستید.
کمی بیشتر درباره بازارهای دو سویه
وقتی صحبت از اتصال دو سوی بازار می کنیم خیلی راحت، کسب و کارهای پرسروصدای این روزها، یعنی، تاکسی های اینترنتی به ذهن می رسد. آن ها در واقع با ایجاد یک بستر (پلتفرم) دو سوی بازار یعنی ارائه دهندگان خدمات حمل و نقل و تقاضاکنندگان این خدمت را به یکدیگر وصل می کنند. البته مفهوم بازار دو سویه (یا چند سویه) به این موضوع منحصر نمی شود؛ شبکه های تلویزیونی که هم باید به فکر جذب و حفظ مخاطب باشند و هم به نیازهای سفارش دهندگان تبلیغات تلویزیونی، یا بانک هایی که با ارائه کارت های اعتباری خرید، باید منافع و ترجیحات مصرف کنندگان و فروشندگان (دو سوی معامله با کارت اعتباری) را در نظر بگیرند.
از این مقدمات روشن شد که یک استارت آپ نوآور در حوزه بازارهای دوسویه، کار آسانی ندارد؛ چرا که باید طوری رفتار کند که هر دو سوی بازار را راضی نگه دارد. علاوه بر آن منفعت این نوع کسب و کارها، نه صرفا در راه اندازی، بلکه در بزرگ شدن و مقیاس پذیری (ویژگی دوم استارت آپ ها) است. حالا می توانید به این فکر کنید که در چه حوزه هایی می توانید یک بازار دوسویه راه بیندازید و از این محل درآمد کسب کنید.
حذف واسطه ها؛ اولین خاصیت بازارهای دوسویه
هفته قبل با استارت آپ ایرانی کشمون آشنا شدیم؛ استارت آپی که عرضه کنندگان و متقاضیان زعفران را به هم وصل می کند. کشمون یک بازار دوسویه ایجاد کرده است که واسطه ها را حذف می کند اما باید حواسش باشد که قیمت گذاری، نوع معامله و... به گونه ای باشد که هر دوسوی بازار را راضی نگه دارد. شما می توانید همین ایده را در حوزه های مختلف تکثیر کنید. مثال های جذاب دیگر زیر را پیگیری کنید تا ببینید که با تسهیل اتصال عرضه و تقاضا چه طیف متنوعی از کسب و کارها ایجاد می شود.
مهاجرت معکوس از آمریکا به ایران و راه اندازی استادکار
استادکار هم یک استارت آپ دیگر است که کارش پاسخ گویی به نیازهای روزمره از طریق یک بازار دوسویه است. حسین اخلاق پور و محسن حاتمی، دو ایرانی مهاجر هستند که بعد از بازگشت به ایران، استارت آپی به نام استادکار راه اندازی کردند. طبق طرح کارآفرینی آن ها، صاحبان مهارت در حوزه های مختلف؛ از لوله کشی و خدمات تا خدمات نظافت و کامپیوتر، در آن ثبت نام کرده و از سوی دیگر، مردم عادی هم می توانند ضمن ثبت نام، درخواست خود را برای خدمات مشخص ثبت کنند. استادکاران هر حوزه هم پیشنهاد قیمتی خود را برای انجام آن خدمات ارائه می کنند و درخواست کننده می تواند از میان استادکاران مختلف با توجه به سابقه و تجربه آن ها و همچنین قیمت پیشنهادی، یک نفر را انتخاب کند. اخلاق پور، مزیت بازار ایران نسبت به آمریکا را بازار بکر و نبود رقبای جدی می داند.
خلیل و اپلیکیشن fiix
خلیل منگالچی و دوستش اپلیکیشنی را توسعه داده اند که یک بازار دوسویه در حوزه تعمیر و خدمات فنی خودرو ایجاد کرده است. تعمیرکاران در این اپلیکیشن عضو می شوند و از سوی دیگر مردم عادی نیز همین طور. هرگاه برای خودروی آن ها مشکلی پیش بیاید، می توانند از طریق این اپلیکیشن، درخواست تعمیرکار کنند و اپلکیشن بر اساس بانک اطلاعاتی اعضا بهترین تعمیرکار را به محل می فرستد. انتخاب بهترین تعمیرکار بر این اساس انجام می شود که اولا تخصص فرد با مشکل پیش آمده چقدر تطبیق دارد و ثانیا از نظر جغرافیایی چقدر به محل مشکل نزدیک است. با توجه به میزان مشکلات خودرویی در کشور و نیاز مبرم به این موضوع هنوز کپی موفقی از اپلیکیشن Fiix در کشور ارائه نشده است.
گردشگری و سفر و یک دنیا بازار دوسویه
حوزه گردشگری و سفر اما یک دنیای بزرگ تر برای ایجاد استارت آپ بر مبنای بازارهای دوسویه است؛ هرجا که ارتباط دو سویه بازار سخت تر باشد و ناشناخته ها بیشتر باشد نیاز به یک راهنما یا واسطه بیشتر است. مثلا کسی که برای اولین بار به یک استان خاص سفر می کند کمترین اطلاعی درباره راه ها، مراکز دیدنی، هتل ها و... ندارد. از سوی دیگر ارائه دهندگان خدمات نیز توان تبلیغات و معرفی خود در سطح ملی را ندارند بلکه در نهایت منطقه خود را پوشش می دهند. هم اکنون استارت آپ هایی که کارشان، یافتن محل اقامت (ارتباط هتل ها با مسافران) با قیمت مناسب یا بلیت حمل و نقل مناسب است کم نیست. اما استارت آپ هایی که مسافران را با اماکن دیدنی، طبیعی، تاریخی و غذاهای محلی خاص (در واقع ارائه دهندگان خدمات گردشگری سلامت، غذا، زیست بوم و تاریخ) متصل کند جایشان خالی است.