گزارش تاریخی
تعداد بازدید : 112
جدایی هرات از ایران با چاقوی انگلیسی
در سال 1851م، صید محمدخان در هرات به قدرت رسید و حاکم این منطقه شد. او که روابط گرمی با ناصرالدینشاه داشت، به پادشاه ایران اظهار اطاعت و فرمانبرداری کرد؛ درنتیجه دولت انگلستان نگران شد و به تهران فشار آورد تا سندی را امضا و در آن هرگونه ادعایی را درباره هرات رد کند. به گزارش پایگاه مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، بر اثر فشارهای انگلستان، ناصرالدینشاه فرمانی را امضا کرد و در آن هرگونه ادعایی را درخصوص هرات منکر شد. دولت انگلستان نیز تعهد داد از دخالت در امور هرات اجتناب کند؛ اما ماجرا به اینجا ختم نشد. در واقع دولت انگلستان که از روابط گرم و نزدیک حاکم هرات و ناصرالدینشاه خبر داشت، تحرکات سیاسی علیه حاکم هرات را افزایش داد؛ درنتیجه شورشهای مردمی بهوجود آمد و محمد یوسفخان به قدرت رسید. محمد یوسفخان که پایههای قدرتش را لرزان میدید، برای تحکیم قدرت خود به ناصرالدینشاه متوسل شد. ناصرالدینشاه نیز که از مشکلات انگلستان در جنگ کریمه با دولت روسیه آگاه بود، مانع از تصرف هرات به وسیله انگلیسیها شد. همین مسئله، نگرانی لندن را در پی داشت. این نگرانی سبب شد انگلستان روابط خود را با تهران قطع کند و به ایران اعلان جنگ دهد. بهانه انگلیسیها برای جنگ نیز، نقض سندی بود که در سال 1853م ناصرالدینشاه امضا کرده بود. جنگ میان ایران و انگلستان آغاز شد و پس از چند ماه درگیری و تصرف بخشهایی از خاک ایران، مانند شهرهای خرمشهر و اهواز، در نهایت ناصرالدین شاه از آن شکستخورده بیرون آمد. پس از آن، مذاکراتی برای صلح آغاز شد که به عقد معاهده پاریس در فرانسه، بین ایران و انگلیس انجامید. بر اساس این قرارداد که به امضای فرخ خان امینالملک به عنوان نماینده دولت ایران رسید، هرات به طور کامل از ایران جدا شد و انگلیس اجازه تأسیس کنسولگری را در شهرهای بزرگ کشورمان به دست آورد. مورخان، این قرارداد را مکمل عهدنامه گلستان و ترکمنچای می دانند.