اثرات افزایش نرخ بهره درآمریکا پس از10سال

حبیب نیکجو- چهارشنبه روز موعود برای افزایش نرخ بهره آمریکا بود. نرخ بهره ای که ماه ها در مورد افزایش آن سخن به میان آمده بود اما کوچکترین تغییری در آن مشاهده نشده بود. اما دست آخر،  نرخ بهره در روز چهارشنبه توسط کمیته بازار آزاد فدرال رزرو آمریکا به میزان 25 صدم درصد افزایش یافت. این اولین افزایش در نرخ بهره آمریکا در 10 سال گذشته بود. اولین افزایش نرخ بهره از سال 2006 تا کنون یک لحظه تاریخی در اقتصاد آمریکا محسوب می شود؛‌ چرا که جانت یلن، رئیس فدرال رزرو آمریکا معتقد است که این کار سمبل عملی شدن احیای اقتصادی آمریکا از دوران رکود بزرگ تا کنون خواهد بود. افزایش نرخ بهره می‌تواند نشان‌دهنده میزان قدرتمند بودن اقتصاد آمریکا در دوران پس از بحران مالی سال 2008 باشد. اما به راستی افزایش نرخ بهره آمریکا چرا مهم است و چه تاثیراتی بر اقتصاد جهان خواهد گذاشت.

سرگذشت نرخ بهره آمریکا

بانک مرکزی آمریکا برای نخستین بار ظرف حدود ده سال اخیر نرخ بهره را بالا برده است. با تصمیم بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره کوتاه مدت بین بانکی می‌تواند بین 0.25 درصد تا 0.5 درصد باشد. نرخ بهره در آمریکا از زمان بحران مالی جهانی در سال ٢٠٠٨ میلادی نزدیک به صفر بوده است. بانک مرکزی در مقابله با بحران مالی آمریکا، نرخ بهره را در چندین مرحله کاهش داد. به طوری که نرخ بهره 5.5 درصدی خیلی زود خود را در حوالی صفر دید. با این حال، گذر آمریکا از بحران مالی سبب شده است که بانک مرکزی این کشور تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد. به گزارش بی بی سی، بانک مرکزی آمریکا برآورد خود برای رشد اقتصادی در سال آینده را با برآوردی کمی خوشبینانه‌تر از قبل، از 3/2 درصد به 4/2 درصد ارتقا داده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد بانک مرکزی تصور می‌کند که افزایش نرخ بهره اثری منفی روی رشد اقتصادی نخواهد داشت. اگرچه افزایش نرخ بهره 0.25 درصدی بسیار اندک به نظر می رسد اما بانک مرکزی آمریکا گفته است که به دقت روند تورم را دنبال می کند و نرخ بهره به تدریج افزایش پیدا خواهد کرد تا به نرخ هدف 3.5 درصدی برسد.

پیامدهای افزایش نرخ بهره آمریکا

1. اثر بر بازار جهانی طلا

با افزایش نرخ بهره در آمریکا، ارزش دلار تقویت شد و قیمت طلا در بازارهای جهانی 12.5 دلار کاهش یافت. قیمت طلا در بازارهای جهانی به 1060 دلار و 50 سنت رسید. افزایش نرخ بهره موجب تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزهای جهانی شد و در نتیجه جذابیت فلز زرد را برای سرمایه‌گذاران کمتر کرد تا کاهش تقاضا افت قیمت را رقم بزند. پیش از این از زمان شروع بحران جهانی در سال 2007 و کاهش نرخ بهره آمریکا، قیمت جهانی طلا روند رو به رشدی داشت و از حدود 500 دلار در هر اونس به 1800 دلار در سال 2011 رسید و پس از آن با توجه به بهبود اقتصاد جهانی و خروج تدریجی اقتصاد آمریکا از رکود، قیمت جهانی طلا به کمتر از 1100 دلار در هر اونس رسید و اکنون حتی پیش بینی ها از کاهش قیمت جهانی طلا به کمتر از هزار دلار پس از افزایش نرخ بهره آمریکا حکایت دارد.

2. اثر بر اقتصادهای نوظهور

اثرات افزایش نرخ بهره، نه تنها در آمریکا احساس خواهد شد، بلکه ارزش برابری دلار در مقابل سایر ارزها افزایش می یابد.

 دیود فولکرست لانداو، اقتصاددان ارشد در "دویچه بانک" می‌گوید که افزایش نرخ بهره بانکی نشان پایان رسمی بحران مالی در آمریکاست و آغازی است برای عادی شدن سیاست‌های پولی این کشور. به باور یورگ کرمر، اقتصاددان ارشد "کومرتس بانک" با این اقدام بسیاری از صاحبان سرمایه احتمالا پول‌های خود را از بازارهای در حال ‌ظهور خارج می‌کنند، چراکه حالا در آمریکا مجدد بهره بانکی برقرار شده است. این باعث می‌شود که تامین مالی سرمایه‌گذاری‌ در بازارهای در حال ظهور با مشکل مواجه شود و رشد در آن‌ها کاهش پیدا کند. این اقتصاددان می‌گوید که این مهم‌ترین پیامد بالا بردن نرخ بهره آمریکا در اقتصاد دنیاست.

3. اثر بر اقتصاد آمریکا

بنابراین، پس از آنکه فدرال‌رزرو تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد، هزینه استقراض نیز به‌دنبال آن افزایش می‌یابد که این افزایش‌ها آغازگر تاثیرات پلکانی و زنجیروار خواهد شد. در اصل، بانک‌ها نرخ بهره خود را برای مشتریان و صاحبان کسب و کار افزایش می‌دهند که بدین ترتیب، هزینه خرید خانه یا تامین مالی شرکت ها افزایش می‌یابد. در نتیجه، به دلیل افزایش هزینه مصرف‌کننده، اقتصاد کند می‌شود. بااین‌حال، این مساله هزینه کالاها را ثابت نگه داشته و تورم را کاهش می‌دهد.در این بین، زمان‌بندی اهمیت بسیاری دارد.

اقتصاد آمریکا به اندازه کافی قدرتمند شده تا بتواند افزایش هزینه‌های استقراض را تحمل کند. اما اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را خیلی سریع، یعنی تا پیش از اینکه اقتصاد آمریکا آمادگی آن را داشته باشد، افزایش دهد، اثرات اثبات شده درباره این افزایش بسیار جدی خواهد بود و این عملیات نتیجه عکس خواهد داد.

 درصورت شتاب در اجرای این تصمیم، اقتصاد آمریکا تحت فشار قرار می‌گیرد و به ورطه رکود سقوط می‌کند. بهبود وضعیت بازار اشتغال در ایالات متحده یکی از دلایلی است که فدرال‌رزرو را در اجرای این تصمیم مصمم کرده است. آمارهای اعلامی ازسوی وزارت کار ایالات متحده، در اوایل ماه جاری نشان می‌دهد رشد اشتغال در آمریکا، در ماه نوامبر همچنان قدرتمند بوده که به‌نظر می‌رسد با افزوده شدن 211 هزار شغل جدید، وضعیت بازار اشتغال در آمریکا تاحدودی بهتر از انتظارات پیشین بوده است. این داده‌ها همچنین نشان می‌دهد نرخ بیکاری در ایالات متحده، با 5 درصد، در پایین‌ترین سطح 7 سال و نیم گذشته قرار دارد.