آیا پس از آمریکا، غیر ممکن دیگری درآلمان ممکن می شود؟

انتخابات پارلمانی آلمان زیر سایه پوپولیسم

نویسنده : سیدمحمد هاشمی

در شرایطی که مناسبات  آمریکا و آلمان و اتحادیه اروپا با ورود ترامپ به کاخ سفید روزهای پر التهابی را تجربه می‌کند، فرید زکریا نویسنده و خبرنگار شبکه سی ان ان، از قول مسئولان عالی رتبه اروپایی می‌گوید:"با وجود  تلاش مقامات آمریکایی برای کاستن از نگرانی‌ها درباره سیاست خارجی دولت ترامپ، اروپایی ها متقاعد شده اند که کاخ سفید می‌خواهد مارین لوپن را در فرانسه به پیروزی برساند و آنگلا مرکل صدراعظم  آلمان را شکست دهد." از طرف دیگر با افزایش محبوبیت  احزاب راست افراطی در اروپا از جمله فرانسه و هلند، در آلمان هم محبوبیت حزب عوام گرا و راست افراطی "جایگزین برای آلمان" (AfD) در پی بحران پناهجویان و پیروزی حامیان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا رو به افزایش است  و انتظار می رود نمایندگان این حزب امسال به پارلمان راه یابند.با این حال بسیاری از سیاستمداران آلمانی از  افزایش محبوبیت این حزب تندرو  ابراز نگرانی کرده‌ و   آن را  زنگ خطری برای آینده آلمان دانسته اند.
فضای سیاسی آلمان در حال تغییر است
در چنین شرایطی قرار است انتخابات پارلمانی آلمان 24 سپتامبر برای انتخاب 598 نماینده و تعیین صدراعظم جدید برگزار شود. این دور از انتخابات در حالی برگزار می شود که بر اساس نظر سنجی شبکه خبری «زد دی‌ اف» آلمان، 78 درصد آلمانی‌ها از سیاست‌های دولت ترامپ «بسیار نگران» هستند و موضوع پناهجویان، مبارزه با تروریسم و گسترش افراط‌گرایی به دغدغه اصلی مردم و بزرگ ترین چالش دولت تبدیل شده است.  رقابت انتخاباتی میان دو حزب اصلی چپ گرا سوسیال دموکرات (SPD) و  محافظه کار مرکل یعنی دموکرات مسیحی (CDU) و شریک حزبی آن سوسیال مسیحی(CSU) است. علاوه براین احزاب کوچک تر  همچون سبز، چپ یا دموکرات‌های آزاد و حزب تازه تاسیس AfD نیز در این دور از رقابت ها حضور دارند. بر اساس نظر سنجی ها به نظر می‌رسد فعلاً بخت حزب سوسیال دموکرات به رهبری مارتین شولتز برای پیروزی در انتخابات بیشتر است. هرچند نتایج نظرسنجی‌های گذشته از جمله در جریان خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و انتخابات آمریکا نشان داد نمی‌توان پیام‌های واضحی را از آمار قبل از انتخابات دریافت کرد،  اما هفته نامه اشپیگل می نویسد: "فضای سیاسی آلمان در حال تغییر است."
 آغاز شولتز پایان مرکل؟
با وجود وضعیت مطلوب حزب محافظه کار تا پیش از بحران پناهجویان در سال 2015، سیاست درهای باز مرکل انتقادهای تندی را متوجه او  و حزبش کرد.  شکست فاجعه بار این حزب در انتخابات ایالتی برلین و مکلنبورگ-فورپومرن در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی، بیش از پیش نارضایتی عمومی  از سیاست های وی را نمایان کرد . حتی حزب افراطی و تازه تاسیس  AfD که مخالف سیاست های مهاجرتی مرکل بود، در نتایج رای گیری از حزب حاکم وضعیت بهتری داشت. مرکل خود بعدها اعلام کرد " شرایطی که در آخر تابستان سال ۲۰۱۵ پیش ‌آمد، نباید و نمی‌تواند دوباره تکرار شود» و دولت نیز سیاست‌های سخت گیرانه‌ای در این حوزه به اجرا گذاشت.آنگلا مرکل سیاستمدار 62 ساله که تحصیلات خود را در رشته فیزیک گذرانده نقطه مقابل مارتین شولتز 61 ساله رقیب اصلی او در انتخابات آینده است. شولتز تحصیلات دانشگاهی نداشته، از مدرسه اخراج شده و در جوانی در دام اعتیاد به الکل گرفتار شده است. مرکل  از  سال 2005  تا کنون برای 12 سال (سه دوره پیاپی) موفق به احراز پست صدراعظمی آلمان شده است. او در طول دوران صدر اعظمی، بحران های متعددی از جمله بحران بدهی منطقه یورو در سال ۲۰۰۸ را پشت سر گذاشته است. اما شولتز هیچ تجربه سیاسی قابل ملاحظه‌ای در داخل آلمان ندارد. او بعد از 23 سال نمایندگی در پارلمان اروپا و ریاست این نهاد (2017-2012) به آلمان باز گشته  است. با این حال شولتز یک بازیگر ماهر است. پر انرژی، جذاب و سخنور است. برخلاف مرکل که همیشه در سخنرانی‌ها و عملکرد خود بسیار محتاط است، شولتز در بیان نظرات خود این گونه نیست. برای مثال می توان به گفته های او درباره ترامپ اشاره کرد که رئیس جمهور جدید آمریکا را فردی "بی مسئولیت" و "تهدیدی برای دموکراسی" خواند. او همچنین در سخنان خود انتقادات تندی از حزب "جایگزین برای آلمان" کرده است.شولتز در برنامه های خود بر موضوعات اجتماعی تمرکز می کند و  از نابرابری‌های اجتماعی و بی‌عدالتی در کشور  سخن می گوید. اما به اعتقاد رسانه‌های لیبرال آلمان، این شعارها  از جانب کسی که حزب او بخشی از دولت بوده و چندین وزارتخانه حساس را در اختیار داشته و از جنبه دیگر خود او در مقام ریاست پارلمان اروپایی یک زندگی اشرافی داشته و حقوق‌های بالا دریافت می کرده چیزی جز شعارهای انتخاباتی نبوده و چندان قابل باور به نظر نمی‌رسد. از طرف دیگر بخش عمده برنامه‌های ارائه شده توسط شولتز تفاوت چندانی با سیاست های مرکل ندارد. در این میان  نکته جالب توجه آن است که شولتز توانسته برخی از حامیان حزب راست گرای جایگزین برای آلمان را با شعارهایش به سمت خود جلب کند. برنامه‌های او تلفیقی از برنامه های یک عوام‌گرا با عقاید چپ میانه یعنی سوسیال دموکرات‌هاست.  بر اساس نظر سنجی‌ها، اعلام نامزدی شولتز موجب شده محبوبیت حزب "جایگزین برای آلمان" که سال گذشته موفق شده بود رای نداده‌ها را برای حمایت از خود به پای صندوق‌های رأی بکشاند، به شکل چشمگیری کاهش یابد.
والتر در پاسخ به خراسان:جامعه آلمان به «ثبات» رای می دهد
دکتر میشائیل والتر استاد علوم‌ سیاسی دانشگاه کاسل آلمان درباره احتمال پیروزی شولتز در انتخابات  به خراسان گفت: شولتز از نظر شخصیتی نقطه مقابل مرکل است و ویژگی‌های عوام پسندانه زیادی دارد که شاید برای فضای کنونی رقابت‌های انتخاباتی پسندیده باشد.همچنین رای دهندگان ممکن است از مرکل و سیاست‌های او خسته شده باشند اما شخصیت و تصمیمات او به عنوان رهبر حزب محافظه‌کار  و " ائتلاف بزرگ"  از درجه‌ای از ثبات برخوردار است. آن چه مسلم است جامعه محافظه‌کار آلمان با تغییرات میانه چندان خوبی ندارد و به ثبات و امنیت رأی خواهد داد.  والتر پیش بینی نتیجه انتخابات را  دشوار می داند اما معتقد است "مرکل بعد از انتخابات سپتامبر همچنان در قدرت باقی خواهد ماند و دوباره صدر اعظم خواهد شد." مرکل اگر برای یک دوره دیگر صدر اعظم آلمان شود، رکورد 16 ساله هلموت کهل صدراعظم پیشین را خواهد شکست. اما باید منتظر ماند و دید آیا تغییرات در فضای سیاسی آلمان می‌تواند در آینده منجر  به قدرت گیری احزاب افراطی در آلمان و ظهور یک مارین لوپن دیگر  شود یا خیر؟