گزیده ای از زندگینامه خودنوشت امام(ره)
در روز چهارشنبه اول مهر 1281 هجری شمسی مطابق با 20 جمادی الثانی 1320 هـ.ق. یعنی سالروز ولادت حضرت زهرا(س)، از سلاله پاک آن بانوی اطهر، در شهرستان خمین، مولودی پای به عرصه هستی نهاد که او را روحا... نامیدند. آنچه در پی می آید، فرازهایی از زندگی حضرت امام خمینی(ره) به قلم خود ایشان است که ظاهراً آن را به درخواست مرحوم آیتا... سیدمرتضی پسندیده، برادرشان به رشته تحریر درآوردند و توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) منتشر شده است.«باسمه تعالی/ به حسب شناسنامه شماره 2744، تولد [من در سال] 1279 شمسی، در خمین [روی داده است]. اما در واقع، تاریخ قطعی تولد [من، روز] 20 جمادی الثانی 1320 [هـ.ق،] مطابق [با] اول مهر 1281 [هـ.ش] است. در خمین، در مکتبخانه مرحوم ملّا ابوالقاسم، تحصیل [را] شروع [کردم] و نزد مرحوم آقا شیخ جعفر و مرحوم میرزا محمد(افتخار العلماء)، درسهای ابتدایی [را فرا گرفتم و] سپس، در خلال آن، نزد مرحوم حاج میرزا محمد مهدی(دایی)، مقدمات و نزد مرحوم آقای نجفی خمینی، منطق [را] شروع [کردم] و نزد حضرت عالی[آیتا... پسندیده]، ظاهراً «سیوطی» و «شرح باب حادی عشر» و منطق و مسلّماً، در «مُطَوّل» مقداری [را آموختم. وقتی] به اراک در سنه(سال) 1339 هـ.ق، برای تحصیل رفتم، نزد مرحوم آقا شیخ محمدعلی بروجردی، «مطوّل» و نزد مرحوم آقا شیخ محمد گلپایگانی، «منطق» و نزد مرحوم آقا عباس اراکی «شرح لمعه» [را فرا گرفتم.] پس از هجرت به قم، به دنبال هجرت مرحوم آیتا... حاج شیخ عبد الکریم- رحمة ا... علیه- تتمه «مطوّل» را نزد مرحوم ادیب تهرانی موسوم به آقا میرزا محمد علی و «سطوح» را نزد مرحوم آقای حاج سید محمد تقی خوانساری و مقداری یا بیشتر، نزد مرحوم آقا میرزا سید علی یثربی کاشانی تا آخر «سطوح» [را گذراندم] و با ایشان، به درس خارج مرحوم آیتا... حائری میرفتیم و عمده تحصیلات خارج [من] نزد ایشان بوده است. فلسفه را مرحوم حاج سید ابوالحسن قزوینی و ریاضیات، هیئت و حساب [را] نزد ایشان و مرحوم آقا میرزا علی اکبر یزدی [آموختم] و عمده استفاده در علوم معنوی و عرفانی [من] نزد مرحوم آقا میرزا محمد علی شاهآبادی بوده است. پس از وفات مرحوم آقای حائری، با عدهای از رفقا بحث داشتیم تا آنکه مرحوم آقای بروجردی- رحمة ا... علیه- به قم آمدند [و] برای ترویج ایشان، به درس ایشان رفتم و استفاده هم نمودم و از مدتها قبل از آمدن آقای بروجردی، عمده اشتغال [من] به تدریس معقول، عرفان و سطوح عالیه اصول و فقه بود.»