راه های تشخیص خیریه هایی که مجوز ندارند
به کدام خیریه ها کمک کنیم؟
گروه اقتصادی
h.habibi@khorasannews.com
انجام کارهای نیک از دیرباز در دین اسلام و ادبیات ما، به کرات سفارش شده است. اینکه بتوانید گره از کار نیازمندی بگشایید و لبخند رضایتی بر لبانشان بیاورید بیش از هر چیزی شایسته مقام انسانیت و اشرف مخلوقات بودن اوست و روح را صیقل می بخشد.
در گذشته های دور، رساندن کمک به دست نیازمندان اغلب به صورت مستقیم و حضوری انجام می شد اما با افزایش جمعیت و پیشرفت جوامع، این کار دشوارتر شده و موسسات خیریه و سمن ها ( سازمان های مردم نهاد) بار این مسئولیت را به دوش گرفته اند.
در کشور ما خیریه ها بسیار پر تعداد و متنوع هستند که همین امر سبب می شود تا در کنار خیریه هایی که به معنای واقعی کلمه در حفظ امانت مردم برای رساندن به نیازمندان کوشا هستند، فرصت هایی برای کلاهبرداری و سوءاستفاده از نیات خیر مردم ایجاد شود. ممکن است بگویید مگر می شود یک مرکز با عنوان خیریه از احساسات و کمک های مردم سوء استفاده کند؟ رئیس کمیته امداد چندی قبل در مورد خیریه ها اعلام کردند مردم باید هشیار باشند، معلوم نیست پشت هر عنوان خیریه ای کار خیر انجام شود. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفته بود که هفت هزار خیریه هستند که صورت های مالی خود را منتشر نمی کنند. ضرورت شناخت خیریه ها برای جلوگیری از هدر رفت کمک های مردمی باعث می شود قبل از هر نکته ای در مورد خیریه ها با ویژگی های مراکز خیریه مورد اعتماد که قطعا کم نیستند و شرافت مندانه به وظایف خود عمل می کنند بیشتر آشنا شویم.
مجوز خیریه را بررسی کنید
هر خیریه ای برای تاسیس نیاز به اخذ مجوز دارد. سازمان های مختلفی هستند که مجوز خیریه ها را صادر می کنند. وزارت کشور، سازمان بهزیستی، سازمان ورزش جوانان، نیروی انتظامی، فرمانداری و استانداری مهم ترین موارد هستند. طبیعتا ارگان هایی که مجوز خیریه را صادر می کنند، وضعیت نظارت بر خیریه را بر عهده دارند. معاون مشارکت های مردمی سازمان بهزیستی استان خراسان رضوی با ذکر اینکه بهزیستی ۲۵۰ مجوز خیریه در استان را صادر کرده است چرایی آن را ضعف سیستم دولتی برای حمایت از همه مددجویان و تکمیل خدمت ها، خصوصا فعالیت های خاص تری چون حمایت از نابینایان و ... توسط دیگر مراکز خیریه می داند.
پس در اولین گام برای کمک به خیریه ها از داشتن مجوز آن اطمینان حاصل کنید.
شماره ثبت خیریه را جدی بگیرید
خانم روحانی، مشاور حقوقی شرکت ها و موسسات غیر تجاری می گوید: برای مطمئن شدن از ثبت خیریه مورد نظر می توان به سایت www.rooznamehrasmi.ir مراجعه و سپس شماره ثبت ارائه شده توسط خیریه را وارد نمود تا آگهی تاسیس و یا تغییرات و یا آگهی عدم فعالیت شرکت را مشاهده نمود.
بهروز کاسب، از تجربه خود در چک نکردن شماره ثبت خیریه به ما می گوید: «دو سال بود که هر ماه مبلغی به مامور جمع آوری خیریه ای که از آن بازدید کرده و مطمئن بودم پرداخت می کردم و در ازای آن رسید دریافت می کردم. یک بار از او درباره خیریه سوالی پرسیدم. از جوابی که داد قانع نشدم. با خیریه تماس گرفتم اما کسی جواب نداد. بعد از پیگیری شماره ثبت متوجه شدم مدت هاست خیریه عدم فعالیت خود را اعلام کرده اما مامور همچنان به جمع آوری پول برای شخص خود پرداخته است!»
خیریه دلخواه خودتان را انتخاب کنید
مطالعه اساسنامه موسسه مورد نظرتان به شما امکان آشنایی با مدیر و اعضای آن، ساختار موسسه، میزان سرمایه گذاری اولیه، بودجه و ... را می دهد، همچنین اهداف و ارزش های خیریه را می شناسید. زیرا خیریه ها موضوعات و رویکردهای متفاوتی دارند، به عنوان مثال بسیاری از خیریه ها، ایتام، مستمندان، زنان سرپرست خانوار و ... را پوشش می دهند در حالی که برخی موسسات خیریه موضوعات خاصی مانند کودکان سرطانی، بیماران پروانه ای ( ای بی) و ... را شامل می شوند. همچنین خیریه ها ممکن است رویکردهای آموزشی، درمانی، کار آفرینی و ... داشته باشند.
از این رو مطالعه اساسنامه سبب می شود تا شما خیریه ای را انتخاب کنید که با اهداف و ارزش های شخصی تان مطابقت داشته باشد.
از مکان خیریه دیدن کنید
در صورت امکان از محل خیریه بازدید کنید یا به نحوی دیگر از وجود خارجی آن اطمینان حاصل کنید. زیرا موارد کلاهبرداری از طریق ادعای افراد به داشتن مرکز خیریه، خصوصا در فضاهای مجازی وجود دارد که بعد از بررسی به پوشالی بودن آن پی برده شده است.
فرزانه که دانشجو است، می گوید: در یکی از گروه های عمومی تلگرام فردی مدام تبلیغ خیریه اش را می کرد و با گذاشتن عکس های کودکان کار احساسات ما را برانگیخته بود وقتی می خواستیم به شماره حسابش پول واریز کنیم یکی از دوستان کنجکاوی به خرج داد و از او خواست آدرس خیریه را بدهد تا کمک های غیر نقدی هم تحویل دهیم اما به یک باره ناپدید شد و یکی دو روز بعد گروه را ترک کرد!
بیلان کاری خیریه را بخواهید
بیلان کاری خیریه را مشاهده کنید. خیریه هایی که عملکرد شفاف دارند ریز گزارشات و نتیجه پرونده ها را در اختیار نیکوکاران می گذارند. منتشر نکردن گزارشات می تواند دلیلی بر صادقانه عمل نکردن بنگاه های نیکوکاری باشد.بعضی از خیریه ها در سایت خود اطلاعات کاملی در مورد میزان درآمد و نحوه خرج کردن آن می دهند به عنوان مثال سهم سادات سید و غیر سید، یتیم و غیر یتیم، دانشجو و دانش آموز را تفکیک می کنند و یا نتیجه پرونده های نیکوکاری را اعلام می کنند. مثلا فلان زندانی دیه غیر عمد با پرداخت مبلغ ... تومان آزاد شد.
3 نکته مهم درباره خیریه های معتبر
* اگر امکان دیدار حضوری با نیازمندان با حفظ کرامت آن ها وجود دارد، حتما در این مراسم شرکت کنید. جشن های خیریه ها زمان مناسبی است تا از واقعی بودن خیریه ها مطمئن باشید.
* خیریه های معتبر معمولا اجازه مشارکت غیر نقدی را فراهم می کنند. به بیان دیگر حلقه این خیریه ها بسته نیست.
بعضی از موسسات خیریه معتبر، ماهانه آرایشگر داوطلب می پذیرند تا موهای کودکان و یا سالمندان را اصلاح کند و یا برای به حمام بردن بچه های معلول داوطلب می پذیرند.
* صدور قبض در اماکن عمومی ممنوع است. خانم آراسته، معاون مشارکت های سازمان بهزیستی در پاسخ به سوالی که آیا صدور قبض توسط ماموران خیریه در اماکن عمومی و یا درِ منازل و محل کار، قانونی است؟ می گوید: این کار خلاف قانون است و در صورت مشاهده با آن برخورد می شود. وزارت کشور طی ابلاغیه ای به تمام خیریه ها صدور دسته قبض در سطح شهر بدون برنامه ریزی قبلی را غیر قانونی اعلام کرده است.
کار خیر بدون پول نقد
پولی ندارید اما دوست دارید کار خیر انجام دهید؟!
می توانید از هنر، تخصص و مهارتتان استفاده کنید.
اگر تحصیلکرده و یا دانشجو هستید به بچه ها در امور درسی شان کمک کنید.هنرِخیاطی نقاشی و بافندگی خود را به آنها بیاموزید و یا محصول هنرتان را به خیریه ببخشید.
همچنین می توانید وقت بگذارید و به صورت داوطلبانه در خیریه مشغول شوید به کارهای اداری و پاسخگویی تلفن پرداخته و یا حتی بچه ها را سرگرم کرده و حالی از سالمندان بپرسید، آنها به دنبال گوشی برای شنیدن هستند.
نفیسه خانه دار می گوید همیشه دوست داشتم کار خیری انجام دهم اما همسرم مخارج خودمان را نیز به زحمت فراهم می کند یک روز به این فکر افتادم که از هنرم استفاده کنم شیرینی های خانگی پختم و در فضاهای مجازی به تبلیغ آن پرداختم خصوصا وقتی اعلام کردم که ۵۰ درصد آن صرف امور خیریه می شود مشتری های بیشتری پیدا کردم بعد از آن هم چندین بار در بازارچه های نیکوکاری شرکت کردم و فقط پول مواد اولیه را برای خودم برداشتم و مابقی سود حاصل از فروش را به خیریه تحویل دادم.
تجربیات شما
سوالات و ایده های خود را برای ما ارسال کنید 2000999-09033337010
* پیرمردی که در جستجوی کار بر سر گذر ایستاده و با دست های پینه بسته اش دسته کلنگ خود را لمس می کند می گوید: زندگی ام به سختی می گذرد یک روز کار چاه کنی هست و چند روز نیست وقتی روز به پایان می رسد و کاری پیدا نمی کنم سر افکنده به خانه می روم و شرمنده روی زن و بچه ام می شوم. از او می پرسم می دانی مستمری کمیته امداد افزایش پیدا کرده؟ لبخندی می زند و می گوید بله، ما یک خانواده ۴ نفره هستیم با این پول می توانم حداقل اجاره خانه ام را تامین کنم، دعا به جان خیرین.
* علیرضا دانشجو می گوید: چند وقت پیش یک آگهی دیدم که در آن نوشته بود به خانمی برای پخش صندوق صدقات خیریه نیازمندیم با حقوق یک میلیون تومان و پورسانت!این به اصطلاح خیریه مگر چقدر درآمد دارد که فقط به یک کارمند یا بهتر بگویم بازاریاب خود! چنین حقوقی می دهد.
* کاظم زاده ۴۰ ساله می گوید دیدن تاج گل های بزرگ و پر تعداد در مجالس ترحیم کلمه اسراف را در ذهن متبادر می سازد، خوشبختانه الان خیریه هایی هستند که مبلغ یک تاج گل را برایشان واریز می کنی و آنها از طرف شما تاج گل مخصوص و یا بنری را به محل مراسم می برند، اینطوری با یک تیر دو نشان میزنی هم تسلی بر دل داغدار دوستان و فامیلتان و هم انجام یک کار نیک خدا پسند برای شادی مرحوم.
* لیلا ۳۶ ساله می گوید: من کمک های خود را به صورت اقلام مصرفی تحویل خیریه می دهم او معتقد است خیریه هایی که اقلام مصرفی تحویل می گیرند قابل اعتمادترند.
* طاهره خانه دار ترجیح خود را برای کمک، خیریه های افراد سرشناس مثل بازیگران و یا ورزشکاران می داند و تاکید می کند اعتبار نام آنان باعث می شود دقیق باشند و خلافی صورت نگیرد.
او همچنین می گوید خیریه هایی انتخاب می کند که قابلیت واریز به صورت آنلاین را دارند و یا سامانه ای به آن ها تخصیص داده شده است.