اعتصاب 62 روزه

در دوران پایانی حکومت پهلوی دوم، به دلیل وجود فضای اختناق و سرکوب که تقریبا بنیان آن از کودتای 28 مرداد 1332 گذاشته شده بود، روزنامه ها و جراید به شدت تحت سیطره قدرت حاکم بودند و توان بروز و انعکاس واقعیت‌های جامعه را نداشتند. با این حال، در پی گسترش امواج انقلاب و حوادث خونین‌بار در کشور و با توجه به فرصت به وجود آمده از سیاست فضای باز جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا، فعالیت‌های یک سویه و جهت‌دار مطبوعات که تحت فشار سانسور مدیریت می‌شد، به یک باره تغییر کرد. به این ترتیب، با گذشت بیش از سه دهه از عمر حکومت پهلوی دوم، برای نخستین بار، تصویر و اخبار مربوط به امام خمینی(ره) در شماره‌های فوق‌العاده‌ دو روزنامه کیهان و اطلاعات، در تاریخ هفتم شهریور ماه 1357، منتشر شد. این اقدام، در حقیقت سرآغازی در آزادی بیان و مطبوعات محسوب می‌شد و از این مقطع بود که تحولات مربوط به انقلاب اسلامی و تصویر خشونت‌ها و خون ریزی‌هایی که در بیشتر شهرهای ایران رواج داشت، در روزنامه‌ها بازتاب یافت و نیز، اخبار مربوط به جریان ها، گروه‌ها و احزاب سیاسی مخالف رژیم شاه، منتشر شد. با این حال، فرماندار نظامی تهران در روز 17 مهر 1357، در زمان نخست وزیری شریف امامی، سردبیران روزنامه‌های سراسر کشور را فرا خواند و سیاست خبری خود را که شامل کسب تکلیف قبلی از فرمانداری برای تهیه، تنظیم، چاپ و نشر خبرها و مطالب روز بود، به آنان ابلاغ کرد. در پی این اقدام، صبح روز 19 مهر ماه 1357، فرمانداری نظامی، دو مأمور به تحریریه‌های کیهان و اطلاعات فرستاد تا نظارت مستقیم و دقیقی در امر انتخاب خبر و چاپ آن داشته باشند. باید توجه داشت که در شرایط پرالتهاب آن روزها، چنین اقدامی نمی‌توانست مجالی برای اجرای بدون اعتراض پیدا کند. پیامد این اقدام فرمانداری تهران، اعتصاب چهار روزه روزنامه‌نگاران بود. در پی اعتراضات گسترده اصحاب رسانه، میان دکتر عاملی، وزیر اطلاعات و نمایندگان مطبوعات، موافقت نامه‌ای به امضا رسید.  با استعفای شریف امامی، کابینه‌ نظامی ازهاری تشکیل شد. وی در نخستین روز صدارتش، دستور توقیف یکی از روزنامه‌ها را صادر کرد. ازهاری بار دیگر سیستم شدید سانسور و نظارت را به مطبوعات بازگرداند، تا آن جا که به روزنامه کیهان و اطلاعات اخطار شد که قبل از چاپ هر مطلبی، باید مضمون آن به اطلاع فرمانداری نظامی برسد. این اقدام ازهاری، موج دوم اعتصابات را به وجود آورد، موجی که 62 روز به طول انجامید و با ساقط شدن حکومت نظامی ازهاری، به طور موقت پایان یافت.