توسعه حمل و نقل عمومی ؛ شرط گرانی بنزین

 هر ساله همزمان با آغاز فصل سرما، کاهش دما و افزایش آلودگی هوا، در آن هنگام که سلامت شهروندان کلان شهر ها به دلیل افزایش آلاینده های جوی به مخاطره می افتد، دستگاه های ذی ربط به تکاپو می افتند تا راه چاره ای برای حل آن پیدا کنند؛ اما آن چه همواره مغفول می ماند راهکار های درازمدت و زیر بنایی بر ای پیشگیری از رسیدن آلودگی هوای کلان شهرها به مرز خطر است.
به گزارش خراسان، همه ساله در فصل سرما هوای کلان شهرها به ویژه تهران به مرز خطر و هشدار می رسد، مرز خطری که منجر به مرگ و میر تعدادی از شهروندان کلان شهرها می شود.
به عقیده کارشناسان اگرچه عواملی همچون ریزگردها، خودروهای فرسوده، کم کیفیت بودن خودروهای تولید داخل، ضعف مدیریت در توسعه فضای سبز، کیفیت پایین سوخت‌های فسیلی تولید داخل و ... به عنوان دلایل مهمی در افزایش آلودگی هوا مطرح هستند؛ اما آن چه نباید از نظر دور داشت کم توجهی به گسترش وسایل حمل ونقل عمومی است.
در مدیریت شهری تا دغدغه‌هایی نظیر توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی مرتفع نشود، شاهد معضلاتی نظیر آلودگی هوا و به مخاطره افتادن سلامت شهروندان هستیم.
دلیل اصلی که در شرایط کنونی شهروندان از وسایل حمل ونقل عمومی کمتر استفاده می کنند و خودروهای شخصی را به ناوگان حمل ونقل عمومی ترجیح می‌دهند آن است که وسایلی امن و راحت  به اندازه مورد نیاز دراختیار ندارند.
اگر ناوگان حمل ونقل عمومی به صورت متناسب توسعه و نوسازی شود، شاهد کاهش استفاده از خودروهای شخصی و در نتیجه صرفه‌جویی در اعتبارات اختصاص یافته به سوخت خودروهای شخصی هستیم که این مسئله می‌تواند رقم قابل توجهی صرفه‌جویی ریالی برای کشور به همراه داشته باشد.
اگر مسئولان اجرایی به خسارت‌های مالی ناشی از تعطیلات چند روزه تهران یا دیگر کلان شهرها به دلیل  آلودگی هوا توجه کنند و همین میزان را به توسعه حمل ونقل عمومی اختصاص دهند، بخش قابل توجهی از مشکلات مدیریت شهری مرتفع می شود.
در بررسی‌های صورت گرفته از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس و نهاد‌های ذی‌ربط در شهرداری‌ها یکی از مشکلات مهم در توسعه نیافتگی حمل ونقل عمومی متناسب با افزایش جمعیت شهر‌ها، تفکیک نشدن وظایف محلی با ملی و خصوصی با دولتی است.
به نظر می رسد توسعه حمل ونقل عمومی در کلان شهر‌ها، قربانی اختلافات موجود میان دولت و شهرداری‌ها شده که تبعات آن هم بر دوش مردم تحمیل شده است.
بی‌توجهی به گسترش و توسعه حمل ونقل عمومی پیامد‌های منفی نظیر  افزایش آلاینده‌های زیست محیطی، آلودگی هوا و ترافیک شهری را در بردارد که امنیت جسمی و روانی شهروندان را به مخاطره می‌اندازد.
دولت نهم و دهم هنگامی که بحث یارانه را مطرح کرد، اعلام کرد که به حمل و نقل عمومی هم کمک می‌کند؛ اما از آن جایی که همه پول صرف یارانه شد، چیزی به حمل و نقل عمومی نرسید.
حال که دولت در لایحه بودجه 1397 کل کشور هیچ توجهی به توسعه حمل و نقل عمومی نکرده است؛ می طلبد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در هنگام بررسی و تصویب بودجه دولت، بخشی از بودجه افزایش نرخ حامل های انرژی را به رشد و توسعه حمل و نقل عمومی ایمن و عدالت محور ریلی و نیز اتوبوس و BRT  در کلان شهرها اختصاص دهند.
طبیعی است که اگر این اتفاق نیفتد شاهد نارضایتی مردم خواهیم بود؛ زیرا با افزایش قیمت سوخت باید جایگزین مناسبی برای مردم معرفی شود که در غیر این صورت دوباره مردم به حمل و نقل شخصی که بسیار گران هم خواهد بود روی خواهند آورد که در این شرایط تشدید ترافیک و آلودگی هوا را هم شاهد خواهیم بود.
با این حال به نظر یکی از  شروط گرانی بنزین، توسعه حمل و نقل عمومی است تا هم به اقتصاد و معیشت مردم کمک شود و هم به کاهش آلودگی هوا.
بر این اساس اختصاص بخشی از رقم افزایش نرخ بنزین برای توسعه حمل و نقل عمومی کلان شهرها ضروری است و از این رو باید بخشی از بودجه حامل های انرژی متناسب با تعداد خودروهای موجود در کلان شهرها به رشد و توسعه حمل ونقل عمومی کلان شهرها به ویژه مترو و قطارشهری اختصاص پیدا کند تا از این طریق به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
اختصاص نیافتن اعتبار به حمل و نقل عمومی در بودجه 97
همچنین به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیس شورای اسلامی شهر تهران هم روز گذشته در سی امین جلسه شورای شهر تهران با اشاره به روز حمل و نقل و رانندگان گفت: اختصاص نیافتن اعتبار به حمل و نقل عمومی در بودجه دولت، ظلم به شهرهاست. محسن هاشمی افزود:​ امروز روز حمل و نقل و رانندگان نام گذاری شده است به همین بهانه در حمایت از حمل و نقل عمومی در شهرها به خصوص کلان شهرها به بودجه دولت اشاره می کنیم که به مجلس داده شده است. وی ادامه داد: در قانون بودجه دو بند کاهش پرداخت یارانه ها و افزایش قیمت سوخت گنجانده شده که هر دو موضوع برای کلان شهرها مهم است که اگر سهمی به حمل و نقل عمومی اختصاص داده نشود به شهرها و کلان شهرها ظلم شده است. رئیس شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد:​ یکی از بندهای بودجه دولت در سال 97 تبصره 13 است که از افزایش نرخ حامل های انرژی به دست می آید و رقمی معادل 174 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده که از این رقم هیچ آیتمی برای کمک به حمل و نقل عمومی یا مترو در آن گنجانده نشده است.وی افزود:​ این را از طرف اعضای شوراهای شهر کشور از دولت، نمایندگان مجلس و هیئت رئیسه به خصوص آقای لاریجانی می خواهیم که در هنگام بررسی و تصویب بودجه دولت بخشی از بودجه افزایش نرخ حامل های انرژی را به رشد و توسعه حمل و نقل عمومی ایمن و عدالت محور ریلی در کلان شهرها اختصاص دهند.هاشمی ادامه داد: اگر نرخ سوخت افزایش یابد اما حمل و نقل عمومی توسعه نیابد، باعث نارضایتی مردم می‌شود و در همین زمینه تقاضای وقت ملاقات با لاریجانی را مطرح کردم تا درباره این موضوع با وی صحبت کنم.
 آلودگی هوا  نفس کلان شهرها را به شماره انداخت
همچنین به گزارش خراسان، سازمان هواشناسی شنبه گذشته در اطلاعیه شماره 78 خود اعلام کرد: با توجه به پایداری جو و سکون نسبی هوا، بالا بودن چگالی آلاینده های هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت از جمله تهران، کرج، اراک، اصفهان، تبریز و ارومیه تا اواسط هفته ادامه می یابد. از این رو توصیه می شود در این مدت شهروندان تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده و افراد آسیب پذیر شامل کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی از تردد غیر ضروری در فضای باز خودداری کنند. مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی کشور هم روز گذشته در گفت وگو با تسنیم از تداوم انباشت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا در شش کلان‌شهر کشور تا آخر هفته خبر داد. احد وظیفه افزود: طی سه روز آینده غالب نقاط کشور به‌غیر از بخش هایی از مناطق جنوبی با جوی پایدار و آسمانی آفتابی مواجه می‌شوند. وی ادامه داد: تداوم پایداری جو و سکون نسبی هوا تا اواخر هفته در شهرهای صنعتی و پرجمعیت شمال غرب، دامنه‌های جنوبی البرز و مرکز کشور باقی می‌ماند و وزش باد و بارندگی در این مناطق به‌وقوع نمی‌پیوندد. مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی کشور افزود: این سکون نسبی هوا موجب انباشت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا در شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان، تبریز و ارومیه می‌شود از این رو ساکنان این شهرها باید در سه روز آتی به هشدارها توجه داشته باشند. به‌گفته وی، شهروندان و ساکنان کلان‌شهرها باید تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی بهره بگیرند و افراد آسیب‌پذیر شامل کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی هم از تردد غیرضروری در فضای باز پرهیز کنند.
گزارش کیفیت هوای مشهد
همچنین براساس اطلاعات جمع آوری شده از ایستگاه های شهر وضعیت کیفیت هوای شهر مشهد عصر دیروز با عدد شاخص 103 در شرایط ناسالم قرار داشت.
بر این اساس در این وضعیت، احتمال افزایش بروز علایم تنفسی در افراد حساس، تشدید بیماری های قلبی یا ریوی و مرگ زودرس در بیماران قلبی و سالمندان دور از انتظار نیست و به افراد مبتلا به بیماری های قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان توصیه می شود فعالیت های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند.
تعطیلی کلیه مدارس استان تهران به جز فیروزکوه، دماوند و پردیس
بر اساس این گزارش ، معاون عمرانی استاندار تهران  دیروز از تعطیلی مدارس این استان در کلیه مقاطع به جز شهرستان‌های فیروزکوه، دماوند و پردیس طی امروز دوشنبه خبر داد. کریمی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تشکیل جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران، افزود: در این جلسه بر اساس تصمیمات گرفته شده، مهدهای کودک، پیش دبستانی و کلیه مدارس استان تهران در تمامی مقاطع به جز شهرستان‌های فیروزکوه، پردیس و دماوند، فردا دوشنبه تعطیل خواهند بود. وی ادامه داد: کلیه فعالیت‌های ورزشی در اماکن روباز فردا ممنوع خواهد بود و همچنین بازی استقلال تهران و ایران‌جوان بوشهر از سری مسابقات جام حذفی برگزار نخواهد شد. کریمی گفت: فعالیت معادن شن و ماسه و همچنین فعالیت‌های عمرانی شهرداری تهران فردا تعطیل خواهد بود و نباید انجام شود. مقاطع تحصیلی پیش دبستانی، ابتدایی و مهد کودک تهران غیر از فیروزکوه و دماوند نیز با تصویب کمیته اضطرار کاهش آلودگی هوای استان تهران دیروز تعطیل بود.
اجرای طرح زوج و فرد از در منازل در تهران
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ هم اعلام کرد که امروز طرح زوج و فرد از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۹:۰۰ اجرا می‌شود. سردار محمدرضا مهماندار در گفت‌وگو با ایسنا افزود: همچنین تا پایان این هفته هیچ‌گونه مجوز هفتگی و روزانه ورود به محدوده طرح ترافیک فروخته نخواهد شد.
وی درباره برخورد با خودروهای آلاینده و دودزا نیز گفت: ماموران پلیس در ادامه ماموریت خود با خودروهای فاقد معاینه فنی، آلاینده و دودزا برخورد می کنند  و این خودروها یا جریمه  یا علاوه بر جریمه توقیف می‌شود. وی همچنین از ممنوعیت تردد کامیون‌ها در تهران به استثنای حاملان موادسوختی، مواد فاسدشدنی و حمل زباله تا ۷۲ ساعت در معابر تهران خبر داد و گفت: در صورت تردد این کامیون‌ها به جریمه آن ها اقدام خواهد شد.
تعطیلی مدارس تبریز و ارومیه
همچنین کمیته اضطرار کاهش آلودگی هوای تبریز همه مدارس این شهر را طی دیروز -یک شنبه - برای دومین روز متوالی تعطیل اعلام کرد. مدارس همه مقاطع تحصیلی شهر ارومیه نیز  به علت تداوم آلودگی هوا دیروز یک شنبه در نوبت صبح و عصر تعطیل بود.
 

   نکته سردبیر

سید علی علوی- در روزهایی که موضوع افزایش قیمت حامل های انرژی از جمله بنزین داغ است ، مردم کلان شهر ها درگیر آلودگی هوا هستند . میزان آلاینده ها در برخی کلان شهر ها همچون تهران ، تبریز  و نیز  ارومیه مدارس را به تعطیلی کشانده است .
 کاهش آلودگی هوا در  کلان شهر ها  چند راهکار دارد. یکی از این راهکار ها استفاده از سوخت استاندارد و دیگری استفاده از خودرو های استاندارد است .
توسعه حمل و نقل عمومی نیز از دیگر راهکار هایی است که می تواند نقش به سزایی در توسعه حمل و نقل عمومی داشته باشد .
با توجه به سوابق قانونی، دولت در سنوات گذشته مکلف بوده است بخشی از درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین را صرف توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه در کلان شهر ها کند .
به نظر می رسد با توجه به تصمیم دولت مبنی بر افزایش نرخ بنزین باید  دولت سهم قابل توجهی از درآمد حاصل از  این گرانی بنزین  را نه به همه شهر ها بلکه به کلان شهر های گرفتار آلودگی هوا برای توسعه حمل و نقل عمومی اختصاص دهد که این امر می تواند در کاهش آلودگی کلان شهر ها بسیار راه گشا باشد.