مشاوره فردی

بیشتر مواقع و ناخودآگاه با موهایم بازی می کنم

نویسنده : رضا یعقوبی| روان شناس سلامت
خانمی هستم ۲۸ ساله؛ شاغل و متاهل. خدا را شکر از زندگی ام راضی ام. فقط عادت کرده ام که بیشتر مواقع مثل زمان نگاه کردن به تلویزیون و کتاب خواندن، ناخودآگاه با موهایم بازی کنم چند سال است که این مشکل را دارم؛ البته این عادت در خانواده ما ارثی است. پدرم، خواهرم و برادرم هم بیشتر مواقع ناخودآگاه این حرکت را انجام می دهند و این حرکت باعث خشکی موهایم و آسیب پذیری به آن ها شده است. حتی گاهی دستم خسته می شود. هرقدر هم که اطرافیان به من تذکر می دهند، باز هم دستم می رود سمت موهایم و شروع به این کار می کنم. لطفا راهکاری برای ترک این عادت مطرح کنید.
 
بسیاری از افراد هنگامی که دچار استرس و فشار روانی می شوند، به روش هایی مانند بازی کردن با موها، ناخن جویدن و ... متوسل می شوند. در این شرایط، فرد بر اثر یک عامل برانگیزاننده به طور ناخودآگاه به این سمت سوق می یابد و با انجام آن، از تنش فرد کاسته می شود. سپس حالتی از رضایت و آرامش موقت را تجربه می کند اما گاهی نیز این اتفاق بدون هیچ گونه استرسی تجربه می شود و می تواند تنها یک عادت باشد.
   احتمالا درگیر نشخوار فکری هستید
این حرکت می تواند به نوعی تیک یا وسواس تلقی شود اما برای تشخیص دقیق باید اطلاعات بیشتری داشته باشیم و برای ترک آن باید از شیوه های رفتاری استفاده کرد. با این حال، موضوع مهم این است که افراد معمولا در حین انجام این کار، نوعی نشخوار فکری دارند و با وجود این که مشغول تماشای تلویزیون یا خواندن کتاب هستند اما انگار حواس شان به موضوع دیگری پرت است. در ضمن ممکن است عوامل استرس زا باعث این اتفاق شود. بررسی این که این روزها چه مسائلی باعث مشغولیت ذهنی شما شده و باعث شده است تا مرتب به آن فکر کنید بسیار حائز اهمیت است.
   محرک های استرس زا باید مدیریت شود
از آن جایی که اضطراب همواره به عنوان عامل ایجاد و تشدید بیماری مطرح می شود، ایجاد محیطی امن و به دور از تنش در تخفیف علایم بسیار مؤثر است. استرس گاهی به دلیل عوامل بیرونی به وجود می آید و گاهی عوامل درونی. از جمله عوامل بیرونی مانند: مشکلات اقتصادی، خانوادگی، شغلی و عوامل درونی مانند بیماری. در صورتی که در معرض محرک های استرس زا قرار دارید باید تا حد امکان از آن فاصله بگیرید یا آن ها را کاهش دهید. هرچند معمولا تغییر دادن یا کاهش محرک های بیرونی کار دشواری است اما به عنوان یک راه حل می توان از آن بهره برد.
   سرتان کلاه بگذارید
یکی از قدرتمندترین راهکار ها، حذف رفتارها و الگوهای وسواس گونه ای است که موجب تداوم وسواس می شوند. برخی از تکنیک های رفتاری می تواند در حل این مسئله واقعا مفید باشد. مثلا می توانید برای مدتی نه چندان طولانی تکنیک های رفتاری ساده را انجام دهید. یکی از تکنیک ها استفاده از کلاه است. برای این کار ابتدا باید به مدت یک هفته رفتارهای خود را در یک جدول ثبت کنید. یعنی از هنگامی که از خواب بیدار می شوید تا هنگامی که دوباره به خواب می روید، تمام موقعیت هایی را که در آن شروع به بازی کردن با موهایتان می کنید ثبت کنید. 
مهم است که زمان، مکان و فعالیتی را که در آن لحظه به آن مشغول هستید به همراه افکار و احساساتی که در آن لحظه سراغ تان می آید با دقت ثبت کنید. 
این کار به شما کمک می کند تا بتوانید ارتباط بین اتفاقات مد نظر و میزان دفعات این رفتار را 
مشاهده کنید.
 سپس از یک تکنیک ساده مانند پوشیدن کلاه در زمان ها و مکان هایی که بیشتر احتمال دارد با موهای خود بازی کنید، استفاده کنید. 
در چنین شرایطی ذهن شما با مانعی برای انجام این عادت مواجه می شود و اگر تمرین را با جدیت ادامه دهید، موفق خواهید شد. باید این تمرین را با انگیزه انجام دهید و خود را متعهد به انجام آن بدانید تا اثرگذاری آن را مشاهده کنید.
   از تمرین تن آرامی بهره ببرید
همراه افکار و رفتارهای وسواسی یک سری علایم ترس و اضطراب در جسم تان آشکار می شود مانند: تنفس تند، گردش خون سریع، سرعت در ضربان قلب و ... . به همین علت لازم است قبل از هر کاری زمینه آرامش جسم خود را فراهم کنید تا در هنگام بروز علایم وسواس با بدنی آرام با افکار خود مواجه شوید. بهترین راه برای کاهش علایم زیستی و جسمی، تن آرامی  است. 
حاصل تن آرامی، تغییر وضعیت روحی کنونی انسان و رهایی او از افکار مربوط به کوشش، کار یا تنش است. عموماً بر این باورند که تن آرامی، فعالیتی لذت بخش است. از آن جا که بین ذهن و جسم ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، هرچه در جسم آرامش بیشتری برقرار شود، در ذهن نیز آرامش و تمرکز بیشتری برقرار می شود و فرد از افکار مزاحم ذهنی رهایی می یابد.
   به روان پزشک مراجعه کنید
در صورتی که موارد فوق را انجام دادید ولی باز هم موفق به ترک این عادت نشدید یا تاثیر اندکی داشت، می توانید از مداخلات دارویی استفاده کنید. معمولا در چنین مواردی نیاز به مراجعه به روان پزشک است. گاهی افکار وسواسی به علت نارسایی هایی در سیستم عصبی انسان است که با مصرف دارو به حد طبیعی برمی گردند. وقتی شدت علایم کاهش یافت می توانید همزمان از روان شناس هم کمک بگیرید تا کاملا برطرف شود.