آسیب هایی که هیئت های مذهبی را تهدید می کند

واقعه عاشورا علاوه بر پیام های فراوانی که باید به درستی شناخته و پیگیری شود، دارای عبرت هایی نیز هست که با شناخت آن ها، از بروز آن گونه وقایع برای جبهه حق و طرفداران تمامیّت دین، جلوگیری می شود.
برخی عوامل زمینه ساز واقعه عاشورا
برخی عوامل که زمینه ساز وقوع آن فاجعه بزرگ در روز عاشورا شد و به عنوان عبرت هایی برای اهل بصیرت در هر زمانی مطرح است، از این قرار است:
- وابستگی و دلبستگی به مظاهر دنیا
- کمرنگ شدن فرهنگ جهاد و شهادت و ایثار در راه دین
- بی تفاوتی در برابر منکرات عمومی و ضد ارزش ها در سطح جامعه
- سکوت و سازش و ترک وظیفه از سوی چهره های شاخص و عناصر تأثیرگذار
- تبعیت نکردن از امام حق
- نشناختن وظیفه و تأخیر در اقدام به موقع
- عهدشکنی از روی ترس از دشمن و دنیاطلبی
- مرعوب شدن در برابر تهدید و توطئه دشمنان
ضرورت توجه به عبرت های عاشورا
مقام معظم رهبری با هوشمندی، سال ها پیش، اصطلاح عبرت های عاشورا را وارد ادبیات فرهنگی اجتماعی کردند و نخبگان و دلسوزان و پیروان مکتب اهل بیت(ع) و بدنه نیروهای انقلابی را به تأمّل در این زمینه وا داشتند.
ایشان در دیدار فرماندهان دوران دفاع مقدس گفتند: جا دارد اگر ملت اسلام فکر کند که چرا 50 سال بعد از وفات پیامبر صلی ا... علیه و آله وسلم کار کشور اسلامی به جایی رسیده باشد که همین مردم مسلمان از وزیرشان، امیرشان، سردارشان، عالمشان، قاضی شان، قاری شان گرفته، در کوفه و کربلا جمع بشوند و جگر گوشه همین پیامبر را با آن وضع فجیع به خاک و خون بکشند؟ آدم باید به فکر فرو برود که چرا این طوری شد؟... اگر خواص در هنگام خودش، کاری را که تشخیص دادند عمل کردند، تاریخ نجات پیدا می کند و حسین بن علی ها دیگر به کربلاها کشانده نمی شوند.
اگر خواص بد فهمیدند، دیر فهمیدند، فهمیدند و با هم اختلاف کردند... معلوم است که تاریخ کربلاها تکرار خواهد شد...(26/2/76)
اگر واقعه عاشورا یکی از روشن ترین قطعه های درس آموز و عبرت آفرین تاریخ مکتب اهل بیت علیهم السلام است، از آن روست که اهل  بیت(ع) در هر فرصتی به گزارش آن واقعه پرداخته و اهتمام به یادآوری و روشنگری نسبت به آن داشته اند؛ هم احساس و عاطفه را به استخدام می گرفتند، هم منطق و عقلانیت را به آن پیوند می زدند و هم حماسه و عزّت را از طریق آن به دیگران می نمایاندند.
اینکه امروز، بزرگ ترین تظاهرات مذهبی مسلمانان و گسترده ترین اجتماعات پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام در عاشورا و اربعین هر سال شکوهمندتر از سال قبل، در برابر دیدگان جهانیان شکل می گیرد و مانور قدرت نرم اسلام، نظام سلطه و هیمنه استکبار و صهیونیسم و اذناب آنها را به وحشت می افکند، خود محصول تدبیر حکیمانه ای است که امامان معصوم(ع) و در استمرار سیره آنان، عالمان دین شناس در پاسداشت محرم و کربلا و نهضت سیدالشهداء(ع) و یاوران با وفایش، اتخاذ کرده اند.قیام امام حسین علیه السلام پیکره رو به مرگ و آفت خورده جامعه مسلمانان آن دوران را جراحی کرد و خواب سنگین غفلت و سکوت در برابر جابه جایی ارزش ها را برآشفت و فروغ اسلام امامت و ولایت را به جامعه تاباند، تا در امتداد آن، سیمای ایمان و مجاهدت از سیمای کفر و نفاق، بازشناخته شود و بستری برای بازگشت به اصالت های ارزشی اسلام برای همه نسل ها و در همه عصرها فراهم شود.خط سرخ خون سیدالشهداء(ع)، نقاب از چهره اسلام اشرافیت و تزویر برگرفت و شهادت مظلومانه امام حسین(ع) و اصحابش، اشک گرم محبّت را بر چشمان متحیّر جاری کرد و انسان ها را تکان داد و از فردای روز عاشورا، مجالس ذکر مصائب کربلا، مقدمه ای بر محافل یاد مسائل عاشورا شد.
پیشگام همه عزاداران و سرایشگران مظلومیت و غربت خون های کربلا، خود اهل بیت علیهم السلام بودند. در صدر ذاکران و مبلّغان و مروّجان فرهنگ عاشورا، نام نورانی سیدالساجدین، علی بن الحسین علیه السلام و عقیله بنی هاشم، زینب کبری(س) می درخشد که با شهامت و بصیرت نگذاشتند کربلا در کربلا بماند و پیام آن را به همه شهرها و خانه ها و دل های مؤمنان طول تاریخ رساندند و اینک نام حسین علیه السلام و حدیث خونبار کربلای او، شعار همبستگی و سرود همگرایی همه مظلومان بی پناه و عدالت خواهان بی نام و نشان در برابر طواغیت و جریان های استکباری شده است.
این اشک و عزا و خون و ماتم عاشورایی، فقط شور عاطفی در برابر یک ظلم فجیع نیست، بلکه اعتراض و حماسه و خروش و خیزش علیه فساد و انحراف از پیام دین و ستم نظام سلطه جهانی در کنار فرهنگ سازی و تعالی طلبی و پیوند ارزش ها و حبّ و مودّت با خاندان عصمت و طهارت(ع) هم هست.
محرم و صفر به مثابه سرمایه بی بدیل اجتماعی تاریخی
بنابراین محرم و صفر یک سرمایه بی بدیل اجتماعی تاریخی است که اسباب تجدید حیات مسلمانان و عزّت آفرینی آنان را در برابر جریان های معارض فراهم می آورد و زمینه ساز بازیابی تمدن نوین اسلامی در دوران معاصر است. انقلاب اسلامی ایران با همه دستاوردهای مبارک آن از جلسات عاشورایی و در محرم و صفر و با استعانت از فرهنگ حسینی قوّت و قوام گرفت. بازشناسی اهداف قیام امام حسین علیه السلام، پیراستگی زوایای این حرکت بزرگ از گزند بدعت و خرافه و کهنه نگری و نیز جهانی سازی عناصر نهضت حسینی، اولویت هایی مهم برای همه دلدادگان مکتب کربلاست.
یک جلوه کنونی این نهضت جهانی، راهپیمایی 20 میلیونی اربعین است که از یک صد کشور، قدرت نرم معنوی و خروش عاشقانه پیروان سیدالشهداء(ع) با نوای «لبیک یا حسین» در عراق جلوه گر می شود. جلوه دیگر آن، مقاومت توام با عزت و سلحشوری شیعیان عراقی و افغانی و سوری و لبنانی و ایرانی و... در دفاع از حرم زینب کبری(س) در برابر جبهه تکفیر و صهیونیسم است. آن سروش معنوی اربعین و این خروش مقاومت سوریه، در دل های تک تک محبان اهل بیت علیهم السلام در اقصی نقاط جهان، جای دارد.
بی جهت نیست که شیاطین عالم و سیاست مداران انحراف و گمراهی، سالیانی است که دست به کار شده اند تا عزّت و شکوه مجالس حسینی را با ابزار بدعت و خرافه و تفرقه و افراط گرایی از یک سو و با شبهه آفرینی و کهنه نمایی و اعتقاد زدایی از سوی دیگر، کمرنگ کنند و این سرمایه را به رکود و افول بکشانند. این یکی از عرصه های نفوذ فرهنگی اجتماعی غرب در باورهای انسجام آفرین و عزت آور مردمان این مرز و بوم است.
تهدیدهای فراروی هیئت های مذهبی
نقطه هدف این سیاست شوم، هیئت های مذهبی است. چرا که هیئت های مذهبی گسترده ترین جبهه مدنی در این کشور است که با ادبیات دینی و پیروی از فرهنگ عاشورا به صورت فراگیر، در همه شهرها و روستاها و در میان همه اقشار، به طور رایگان و مردمی، در طول سال و به ویژه ماه های محرم و صفر در قالب تشکل دینی به فعالیت می پردازند.حداقل 91 هزار هیئت مذهبی تاکنون در کشور ثبت شده است که فعالیت می کنند. بیشترین مخاطب هیئت ها جوانان و نوجوانان هستند که برخوردار از شور و احساس و هیجان و عشق و اعتقاد به اهل بیت(ع) و به ویژه امام حسین علیه السلام هستند.
اگرچه سازمان تبلیغات اسلامی در قالب آموزش، هدایت و مراقبت، تلاش همه جانبه ای را برای ساماندهی و پشتیبانی از سلامتِ اندیشه و رفتار هیئت های مذهبی به خرج داده است، اما اقتضای شبکه های مردمی و تشکل های عمومی، تدابیر فرهنگی و اعطای حق انتخاب و اختیار، برای مخاطبان مردمی است.
برخی آسیب ها در رفتار و مناسک مربوط به عزاداری محرم و صفر که کارکرد هیئت های مذهبی را تهدید می کند و عموم هیئت های مذهبی را نگران و دغدغه مند کرده، از این قرار است:
-افسانه سازی مبتنی بر اندیشه غلوّ درباره شخصیت های اسلام و به ویژه کربلا
-برخورد احساس محور و دور از عقلانیت و منطق در تحلیل رویدادهای قیام سیدالشهداء علیه السلام
-جبر انگاری و تقدیر گرایی محض که زاییده اندیشه امویان بوده است
-کم توجهی به ساحت سیاسی و اجتماعی دین و جایگاه تأثیرگذار نظام سیاسی در اندیشه اسلامی
-تعصب های بی جا و جمود فکری در تبیین فلسفه قیام که برخی آن را فدا شدن امام(ع) برای شفاعت گناهان محبّان حضرت توجیه می کنند.
-بی توجهی به ضرورت وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی در برابر توطئه های دشمنان اسلام و اهانت و ناسزاگویی به مقدسات اهل سنت
-تفسیر منفعلانه و شخصی در برابر تحلیل حماسی، عزّت مدارانه و حرکت برای اقامه دین خدا در برابر فساد و انحراف طاغوت زمان و حاکمیت باطل
-استناد به منابع غیر معتبر و تحریف شده در ذکر وقایع کربلا در روضه ها و مداحی ها و تکیه بر خواب ها و مطالب سست
-رفتارهای خرافی موهن همچون قمه زنی، صورت بر زمین کشیدن و استفاده از زنجیرهای تیغ دار به عنوان ابراز عزا و حزن
-استفاده از آلات موسیقی با ریتم های تند و غربی در عزاداری برخی هیئت ها
-استفاده از اشعار سبک و بی محتوا و غیر متقن به همراه آهنگ های نامناسب غنایی و احیاناً برگرفته از برخی ترانه ها
-اندوه محوری و افراط در عزاداری بدون برگزاری مجالس شادی معقول در ولادت های اهل بیت(ع)
-دوری برخی مجالس هیئت ها از عالمان فرهیخته و اندیشه سالم دینی مبتنی بر آموزه های قرآن و عترت
-ارائه روضه های سخت در مجالس عادی
-کم توجهی به صف بندی حق و باطل در زمان حاضر و در برابر یزیدمعاصر که نظام استکباری با امپراتوری رسانه ای به دنبال تحریف آن است.
-پافشاری بر شیعی بودن عاشورا در حالی که امام حسین علیه السلام برای حفظ کل اسلام به پا خاست و همه مسلمانان بلکه آزادی خواهان جهان، ارادتمند آرمان مقدس عاشورا هستند.
-عدم ترویج روحیه ایثار و جهاد و شهادت در استمرار تاریخ مبارزه حق و باطل در هر زمان
-رقابت گرایی و چشم و همچشمی های غلیظ در اجرای برنامه های هیئت ها
-آسیب رسانی به امنیت و آسایش مردم در برگزاری مجالس و مزاحمت برای بیماران و ایجاد راه بندان، صدای بلندگوها و ...
-خیمه های رقیب مساجد و فاصله گرفتن برنامه های مذهبی عزاداری از مساجد و حسینیه ها.
-کم توجهی به نماز اول وقت هنگام برگزاری عزاداری و اثر عزاداری طولانی تا پاسی از شب، بر نماز صبح.
-بی مسئولیتی خواص و نخبگان و مجموعه ها و دستگاه های مسئول در زمینه ضرورت روشنگری و مقابله با جریان خرافه و بدعت در مجالس و عزاداری های محرم و صفر.
-القای اندیشه بیهوده بودن عزاداری برای واقعه ای که بیش از هزار سال پیش اتفاق افتاده است.
-نفوذ جریان های وابسته به غرب که از بستر فعال و تأثیر گذار هیئت ها، برای انحراف و جنگ نرم علیه جوانان این مرز و بوم وارد می شوند.
اگرچه این توطئه ها و خرافات و بدعت ها در محدوده بسیار کمی از مناسک محرم و صفر بروز یافته است، اما دریای بی منتهای محبّت و عرض ارادت به ساحت قدسی اهل بیت علیهم السلام و به ویژه سید و سالار شهیدان که با عنایت و لطف خود آن بزرگواران در طول قرن ها به کمال رسیده، نیازمند مراقبت، محافظت و پاسبانی هوشمندانه همگانی است تا همچنان شاهد رویش ها و برکات سرمایه حسینی در دو عرصه خودسازی و جامعه سازی باشیم.