انتقال میلیون ها متر مکعب آب غرب کشور؛ دغدغه ها و نیازها

حسین بردبار- یکی از نیازهای اصلی کشور به دلیل شرایط اقلیمی خاص، ایجاد سامانه های انتقال آب است؛ تقسیم مناسب و استفاده بهینه  آب در کشاورزی و شرب در مناطقی که تنش آبی دارند، همچنین جلوگیری از هدررفت و تبخیر و خروج آب از کشور، از جمله مهم ترین نیازهایی است که ایجاد سامانه های انتقال آب را به دولتمردان دیکته می کند، با این حال برخی مشکلات برای کشاورزان و روستانشینان مسیر رودخانه ها و مسائل زیست محیطی از مهم ترین دغدغه هایی است که باید مدنظر حکمرانان قرار گیرد. بازدید خبرنگاران از سامانه انتقال آب از سرچشمه های رودخانه سیروان در نزدیکی مرزهای غربی تا وسط استان کردستان فرصتی فراهم آورد تا با مرور توسعه این سامانه که یکی از نیازهای مردم این خطه است؛ نیم نگاهی نیز به برخی از دغدغه ها داشته باشیم که می خوانید:

مقابله با تهدید خشکسالی و تبخیرآب

با حضور در تاج سد آزاد در 70 کیلومتری مریوان،در کنار شادابی ناشی از آب پشت مخزن 300 میلیون مترمکعبی این سد، آن چه روح انسان را می آزارد، خبر کاهش 18 متری تراز آب نسبت به دوره عادی و تبخیر بسیار بالای آب است. به گفته حجت ا... محقق ،معاون اجرایی سد آزاد، اکنون (9تیرماه) میز آب پشت سد به 157 میلیون متر مکعب بالغ می شود(نزدیک به نصف ظرفیت مخزن) و البته برآورد تبخیر 10 میلیون مترمکعبی آب نیز وجود دارد.

ایجاد سامانه های انتقال آب یک راه مقابله با این تهدید است که مهندس محقق در این باره می گوید: با ایجاد 88 کیلومتر خط لوله و دو تونل ، آب این سد به پشت سد قشلاق در نزدیکی شهر سنندج منتهی می شود و حوضه آبریز سد قشلاق نیز با یک تونل 10هزار و 800 متری به پشت سد قوچم در نزدیکی شهر دهگلان متصل می شود. بین مسیر حوضه آبریز سد آزاد به سد قشلاق نیز یک تونل 4.2 کیلومتری داریم که خروجی آن آب را برای رفع مشکل کمّی سد قشلاق می برد، البته برای رفع مشکل کیفی نیز خط 

لوله ای به طول 27 کیلومتر داریم اجرا می کنیم که به جای آن که آب در مسیر طبیعی به سد قشلاق برود ، مستقیم به تصفیه خانه شهر سنندج انتقال می یابد. به گفته وی 4300 هکتار از اراضی کشاورزی نیز طی سه مرحله از این سامانه بهره مند می شوند.

تونل منحصر به فرد 11 کیلومتری 

یکی از شاهکارهای این سامانه انتقال آب ایجاد تونلی به طول 10 هزار و 860 متر و قطر سه متر است که از نگاه فنی در نوع خود منحصر به فرد است، رامین رحمانی، معاون اجرایی سد قوچم در نزدیکی شهرستان دهگلان استان کردستان با اشاره به 

سختی های احداث این تونل به گزارشگر ما می گوید: قطر سه متر موجب می شود که تنها یک مسیر ریل در داخل تونل برای انتقال افراد و امکانات ایجاد شود که همین مسئله زمان زیادی را درگیر می کند، تا امکانات در یک مسیر برود و برگردد.

به گفته وی این تونل کاملا مکانیزه و با دستگاه تی بی ام آلمانی احداث شده و شرکت سازنده این دستگاه را برای حفر 6 کیلومتر تونل در اختیار ما قرار داده بود اما وقتی فهمیدند که نزدیک به 11 کیلومتر تونل حفر شده ، تعجب کردند و این دستاورد را به عنوان یک رزومه برای دستگاه شان ثبت کردند.

رحمانی با اشاره به این که کار حفر این تونل اکنون به اتمام رسیده و درحال جمع آوری تجهیزات داخل آن هستیم می افزاید: درصورتی که اعتبار لازم تامین شود، آب شرب این سامانه را طی یک سال آینده به شهرستان دهگلان در 25 کیلومتری این تونل می رسانیم.

دغدغه های روستانشینان

با ایجاد مخزن و سامانه انتقال آب سد آزاد، سه روستا نیز باید انتقال می یافت (روستاهای بنیدر، خانقا جوجو و باغل آباد) که در مجموع 170 خانوار نیز جابه جا شده اند و البته با هزینه وزارت نیرو شهرک ها با بافتی جدید و ضد زلزله و دارای خانه بهداشت و مدرسه برای آن ها احداث شده است.

با این حال، انتقال و تغییر مسیر آب مشکلاتی برای برخی از کشاورزان این روستا نیز فراهم کرده است، محمدعلی رنجبر یکی از کشاورزان این منطقه است که حدود یک هکتار اراضی کشاورزی اش اکنون درمعرض خشکی و بایرشدن قرار گرفته است؛ البته مهندس محقق برای حل این مشکل از وی می خواهد که با سایر اهالی روستا یک تعاونی تشکیل دهند تا آب سامانه انتقال به این تعاونی تخصیص یابد.