شیعیان عربستان یک قرن محروم از حقوق شهروندی
تعداد بازدید : 156
«العوامیه» زیر آتش آل سعود
سید رضا قزوینی غرابی-حمله نظامیان سعودی به زادگاه شیخ نمر و تخریب و کشتار و آدمربایی در شهر «العوامیه» در سایه سکوت جامعه بینالملل وارد چهاردهمین روز شد.همزمان با آغاز اعتراضات عربی در سال 2011 در نقاط متعددی از جهان عرب، مناطق شرق عربستان سعودی موسوم به " الشرقیه " با جمعیت غالبا شیعه نیزعرصه اعتراضات شد. این اعتراضات که با سرکوب کامل نیروهای امنیتی و نظامی سعودی مواجه شده هر چند که دارای فراز و فرود های متعدد بوده اما همچنان ادامه دارد و هر از گاهی این منطقه از شرق عربستان با محوریت شهر العوامیه که زادگاه شیخ شهید آیت ا... نمر بوده است کانون درگیری ها می گردد. واقعیت این است که از آغاز تأسیس دولت معاصر سعودی در 1923، روابط آن با شیعیان دچار تنش بوده است. شیعیان نسبت به حقوق شهروندی خود معترض بوده اند و سعودی ها نیز با تعصبات مذهبی وهابی و اتهام شیعیان به ارتباط با دولت ها و طرف های خارجی به ویژه ایران و عراق، بهانه لازم برای قلع و قمع این اقلیت 15 درصدی را به وجود آورده اند.
در سال 1993 تعدادی از فعالان شیعه با ملک فهد پادشاه وقت سعودی دیدار و توافقی به امضا رساندند که به موجب آن مخالفان شیعی در خارج به فعالیت های خود پایان دهند ودر مقابل افراد تبعیدی و زندانی سیاسی آزاد شوند. 10 سال پس از آن بود که شیعیان که به حقوق کامل خود دست نیافته بودند مجددا با شعار" شریک در وطن " خواستار تحقق حق کامل شهروندی و پذیرش رسمی حقوق شیعیان و مساوات بین همه شهروندان و پایان دادن به تحریک خشونت های مذهبی علیه شیعه شدند. در سال 2005 و پس از به قدرت رسیدن ملک عبدا... به تخت، وی اقداماتی را برای تعدیل اوضاع انجام داد و وضعیت شیعیان دچار بهبودی نسبی گردید. جلسات گفتگوی ملی آغاز شد و شیعیان در انتخابات شوراهای شهر مشارکت کردند. اما همه این اقدامات در نهایت با شکست مواجه گردید زیرا چیزی بیش از وعده های ظاهری نبودند. هرچند برخی معتقدند افرادی در خاندان حاکم و سازمان دینی وهابی که مخالف با این گشایش بودند، در مقابل تحقق آن مانع تراشی کردند.
به تدریج درخواست های اصلاح طلبانه با ناامیدی جای خود را به خشونت داد به گونه ای که در سال 2009 تعدادی از حجاج شیعه با نیروهای وابسته به نظام درگیر شدند. نتیجه این درگیری ورود نیروهای امنیتی به مناطق شیعه نشین مدینه و ضرب و شتم و بازداشت شهروندان شد از آن هنگام حکومت سعودی رسما اعلام کردند کشور پیرو مذهب اهل تسنن است و شیعیان مناطق شرقی باید به این مذهب احترام بگذارند. موضوعی که باعث خشم شیعیان شرقیه شد و تظاهراتی در قطیف، عوامیه و صفوه شکل گرفت. از آن پس اختلافاتی در میان جامعه شیعی درباره شیوه ادامه اعتراضات شکل گرفت و برخی به این موضوع باور یافتند که اصلاحات نتیجه لازم را نمی دهد. همزمان با افزایش درگیری محبوبیت آیت ا... نمر باقر النمر فزونی یافت که در نهایت منجر به بازداشت ایشان در عوامیه و اعلام حالت منع آمد و شد در این منطقه شد. از آن زمان سیاست های رژیم سعودی باعث افزایش خشم شهروندان شیعه شد و بسیاری بر این باور شدند که راه حل های مسالمت آمیز و اصلاح طلبانه بی ثمر است و عملا جوانان را از ادامه این مسیر بی خشونت ناامید کرد. به خصوص آنکه نسیم تغییر در مصر و تونس و لیبی وزیده شده بود و شیعیان عربستان پرچمداران این اعتراضات در کشور بودند. از آن هنگام مجموعه های جوان شیعه با خطوط مختلف فکری و سیاسی گرد ائتلاف جوانان آزاده جمع شدند و خواسته های خود را همچنان بر حول محور مشارکت واقعی شیعیان در فرآیند شهروندی و سیاسی، آزادی زندانیان سیاسی و نگارش یک قانون اساسی برای عربستان بدون قانون اساسی مطرح کردند. اما این اعتراضات نیز به دلیل سیاست های تند رژیم که عملا به عنوان اختلاف سنی و شیعه مطرح شده بود با شکست مواجه شد. پس از به قدرت رسیدن ملک سلمان و اعدام آیت ا... نمر عملا خشونت ها علیه شیعیان الشرقیه افزایش یافت و شهر العوامیه که محل سکونت شیخ بود را تبدیل به کانون اعتراضات کرد. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت عربستان شیعه هستند که عمدتاً در منطقه الشرقیه که شامل چند استان است ساکن هستند. این منطقه مهمترین مرکز استخراج نفت در عربستان نیز به شمار میآید.به نظر می رسد افزایش فشار ها و خشونت های بی سابقه چند هفته اخیر علیه این شهر و حمله نظامی به آن را علاوه بر اینکه باید درروحیه مردم این منطقه جست و همچنین انتقام رژیم سعودی از اهالی این شهر فعال و پر تحرک که عملا به نماد حرکت اصلاح طلبی در عربستان تبدیل شده است را به هیچ وجه نمی توان نادیده گرفت. این شهر تا پیش از حوادث چند روز اخیر همچنان عرصه درگیری جوانان آن با نیروهای امنیتی بود. موضوعی که نشان می دهد اعدام شهید نمر نیز نتوانست اندکی از عزم مردم این منطقه را برای مطالبات اصلاح طلبانه بکاهد.