بازیگران تاریخ
تعداد بازدید : 68
اردشیر ریپورتر و 4 دهه خدمت به منافع انگلیس
اردشیرجی پسر ایدلجی پسر شاپور، در 31مرداد1244(هـ.ش)، در خانوادهای زرتشتی و ایرانی تبار، در بمبئی به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگ او از گزارشگران روزنامه انگلیسی تایمز در بمبئی بودند. اردشیر پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در این شهر، به انگلستان رفت و علوم و حقوق سیاسی، تاریخ شرق و تاریخ باستان خواند. به گزارش پایگاه مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، وی در اوایل سال 1893، در 27 سالگی، به بمبئی برگشت و به عنوان صاحب منصب سیاسی در دفتر نایبالسلطنه هندوستان مشغول کار شد. در پاییز همان سال، در پی درگذشت مرموز کیخسرو جی خانصاحب، سرپرست زرتشتیان ایران، اردشیر از سوی سر دینشاه پتیت، رئیس انجمن اکابر پارسیان بمبئی، به عنوان نماینده این انجمن و سرپرست جدید زرتشتیان انتخاب و عازم ایران شد. وی در همان ابتدا، مأموریت نیمه تمام کیخسرو جی خانصاحب را به سرانجام رساند و هدایای انجمن اکابر پارسیان بمبئی را به ناصرالدین شاه، ظلالسلطان، امینالسلطان و دیگر رجال ناصری تقدیم کرد. اردشیر جی پس از ورود به ایران، در خانه ارباب جمشید جمشیدیان اقامت گزید. وی در ایران ازدواج کرد و حاصل آن دو پسر به نامهای جمشید و شاپور بود. وقتی در سال 1317(هـ.ق)، مدرسه علوم سیاسی توسط میرزا نصرا... خان مشیرالدوله و پسرش میرزا حسن خان مشیرالملک (پیرنیا) تأسیس شد، اردشیرجی در کنار معلمانی چون مشیرالدوله، صدیق حضرت، میرزا حبیبا... معلم و عبدالرزاق خان، تدریس تاریخ را برعهده گرفت. تدریس در مدرسه علوم سیاسی زمینهساز ارتباط با بسیاری از رجال سیاسی آینده ایران شد. همچنین، رجال معروف انگلستان، مانند سرپرسی سایکس، سر دنیس رایس و لرد لینگتن از دوستان صمیمی اردشیر ریپورتر بودند و کابینه انگلستان، وی را به سمت مشاور مخصوص سفارت خود در تهران منصوب و گذرنامه خصوصی برایش صادر کرده بود. حضور اردشیر جی در ایران، برای رسیدگی به امور زرتشتیان بود؛ اما عزل و نصبهای متعدد وی در انجمنهای مستقل زرتشتی، باعث نارضایتی زرتشتیان می شد. زرتشتیان تهران، کرمان و یزد در مکاتباتی با رئیسالوزرا و وزارت داخله، خواستار دخالت دولت ایران شدند تا انجمن اکابر پارسیان هند نماینده دیگری اعزام نکند؛ اما با وجود این مخالفتها، با حمایت انگلستان، اردشیر جی به فعالیت خود در ایران ادامه داد.