یکی از مفاهیم اولیه مهم در بازار سرمایه، و به طور کلی هر بازار سرمایه گذاری، مسئله نقدشوندگی دارایی است. هر سرمایه گذاری در کنار برآورد سود سرمایه گذاری در دارایی، به ریسک های آن و همچنین قابلیت نقدشوندگی آن نیز تاکید می کند.
منظور از نقدشوندگی این است که شما بعد از سرمایه گذاری در یک دارایی با چه سرعت و کیفیتی بتوانید دوباره دارایی را به وجه نقد تبدیل کنید؛ مثلا نقدشوندگی سرمایه گذاری در بازار دلار و سکه عمدتا بالا و مسکن کمتر از آن است.
در بازار سرمایه، قابلیت نقدشوندگی وابسته به سهم شرکت ها و وضعیت کلی بازار متفاوت است. ممکن است سهمی که شما خریداری کرده اید به دلیلی از سوی ناظر بازار بسته شود. در این حالت تا بازگشایی مجدد سهم شما امکان نقدکردن سرمایه خود را ندارید. علاوه بر آن کاهش شدید میزان معاملات در یک سهم یا کلیت بازار به دلیل نبود نقدینگی و رخوت بازار هم ممکن است شرایطی را ایجاد کند که امکان فروش همه دارایی در زمان دلخواه فراهم نشود؛ یعنی خریداری برای سهم وجود نداشته باشد؛ به ویژه آن که شما نخواهید سهم را در قیمت های بسیار پایین بفروشید.
نقدشوندگی چقدر مهم است؟
واقعیت این است که اهمیت نقدشوندگی بیشتر از آن که به اصل آن مرتبط باشد به شما مرتبط است؛ اگر کسی با دید بسیار بلندمدت پولش را وارد سهمی می کند و در کوتاه مدت نیازی به آن ندارد لازم نیست برای انتخاب سهم خیلی روی نقدشوندگی تمرکز کند. بر عکس اگر کسی می خواهد فقط برای یک دوره کوتاه چندماهه پولش را وارد سرمایه کند و بعد از آن به آن نیاز دارد یا این که می خواهد بعد از دوره ای در سهام دیگری سرمایه گذاری کند باید روی نقدشوندگی حساس تر باشد. این گروه برای سنجش نقدشوندگی یک سهم می توانند به معیارهای زیر توجه کنند:
تعداد روزهای بسته در یک سال گذشته
به طور کلی نمادها در مواقع خاص مثل زمان برگزاری مجامع، ارائه گزارش های تعدیل قابل توجه سود و مانند آن بسته می شوند که گریزی از آن نیست. اما برخی سهم ها به طور کلی پرحاشیه هستند و تعداد روزهای بسته بودن آن ها بیشتر است. مثلا برخی نمادهای بانکی به دلیل ابهام در صورت های مالی مدت هاست که بسته اند. برای دیدن سابقه تعداد روزهای بسته یک سهم در گذشته ساده ترین کار ملاحظه نمودار تغییرات قیمت سهم است. دوره هایی که قیمت یک خط راست افقی است و تغییر نکرده نماد بسته بوده است. برای بررسی دقیق تر می توانید به سایت مدیریت فناوری بورس (TSETMC.COM) مراجعه کرده و با طی مسیر زیر تعداد روزهای بسته در 3و 12 ماه گذشته را برای نماد دلخواه ملاحظه کنید.
میزان معاملات و تعداد روزهای بدون معامله
البته ممکن است سهمی باز باشد اما باز هم امکان نقدکردن پول برای شما میسر نباشد. به طور کلی برخی سهم ها کمتر مورد توجه بازارند و تعداد معاملات در آن ها اندک و فاصله سفارش های خرید و فروش بسیار بالاست. ممکن است یک نماد در یک روز کاری اصلا معامله نشود. برای ملاحظه و بررسی سهم از نظر ارزش و میزان معاملات در روزهای گذشته، می توانید در پایگاه TSETMC بعد از بازکردن صفحه نماد مدنظر، گزینه "سابقه" معاملات را انتخاب کنید و در ستون سوم میزان معاملات در هر روز را رصد کنید.
نماد جزو 50 شرکت برتر هست؟
شرکت بورس به صورت دوره ای 50 شرکت برتر را معرفی می کند. انتخاب این شرکت ها بر اساس سه معیار انجام می شود که دو مورد از آن ها (میزان و تناوب داد و ستد) مسقیما نشان دهنده قابلیت نقدشوندگی سهم است. بنابراین اگر خیلی نگران نقدشوندگی پول خود هستید می توانید تعداد بیشتری از 50 شرکت برتر را در سبد خود جای دهید.
شاخص های نقدشوندگی تهیه شده را بررسی کنید
برخی شرکت های تحلیل بازار، شاخص هایی برای نقدشوندگی سهم تهیه و ارائه می کنند. این شرکت ها نقدشوندگی سهم را به صورت درصد گزارش می کنند.
خودتان مدتی با سهم باشید
البته بهترین کار این است که خودتان مدتی سهم را رصد کنید. مثلا اگر قرار است پنج شرکت را در نهایت در سبد خود قرار دهید، 20 نماد منتخب خود را به مدت چند هفته رصد کنید؛ یعنی هر روز تغییرات قیمت، میزان معاملات و از آن مهم تر، تعداد بازیگران فعال سهم و ترکیب آن (حقیقی یا حقوقی) را هر روز رصد کنید. همچنین فاصله سفارش های خرید و فروش را در نظر داشته باشید. در این حالت قطعا برداشت بسیار دقیق تری از قابلیت نقدشوندگی سهم (در کنار دیگر ویژگی های مهم آن) به دست خواهید آورد.