خوانندگان محترم! در این صفحه روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: آیا ارسال اظهارنامه برای متعهد، در قولنامه یا مبایعهنامه، پیش از طرح شکایت علیه وی و درخواست از دادگاه برای الزام متعهد به انجام تعهدش، ضروری است؟
پاسخ: اظهارنامه، گفتههای اظهار کننده خطاب به طرف مقابل است که به طور رسمی به او ابلاغ میشود. اگر چه به طور معمول ارسال اظهارنامه الزامی نیست، اما به دلیل فواید اظهارنامه، توصیه میشود ابتدا با ارسال آن، حق خود را از طرف مقابل مطالبه کنید. اظهارنامه میتواند نشان دهنده حسن نیت و تلاش شما برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف باشد. گاهی صِرف دریافت اظهارنامه، طرف مقابل را از قصد جدی شما برای پیگیری موضوع آگاه میکند و ممکن است منجر به حل مشکل از طریق مصالحه شود. از آنجا که آنچه در اظهارنامه بیان میکنید، بعداً قابل انکار نیست و ممکن است علیه شما مورد استفاده قرار گیرد، پیش از ارسال اظهارنامه با وکیل دادگستری مشورت کنید. «اظهارنامه» برگهای است که به وسیله آن، شخصی به صورت رسمی و از طریق مقامات رسمی، حق خود را از دیگری مطالبه یا مطالبی را به دیگری اظهار میکند. هم اکنون، برای ارسال اظهارنامه، میتوان به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا در محلهایی که این دفاتر تأسیس نشدهاند، به دفاتر دادگاهها مراجعه کرد. گاهی اظهارنامه مقدمه طرح دعوا یا شکایت است. مثل الزام به ارسال اظهارنامه برای متصرف ملک به صورت امانی (مثلا سرایدار) که از تخلیه ملک خودداری می کند. یا موردی که یکی از مالکان آپارتمان از پرداخت سهم خود از شارژ، خودداری می کند. در چنین مواردی، قبل از طرح دعوا، باید اظهارنامه ارسال کرد. ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی در این باره بیان میکند: «هرکس میتواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه کند، مشروط براین که موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هرکس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ کند.»
پرسش: آیا سهم ارث همسر دوم، مانند همسر اول است؟ آیا همسر دوم می تواند برای دریافت سهم خود از وراث شکایت کند؟
پاسخ: همسرانی که با عقد دایم با یکدیگر ازدواج کردهاند، از هم ارث میبرند. اینکه وارث قبلاً چند بار ازدواج کرده است یا همسر چندم متوفی است، تأثیری در سهمالارث وی ندارد. سهم زوجه از ماترک(اموال متوفی) در صورتی که فرزند نداشته باشد، رُبع (یعنی یک چهارم) ماترک و در صورتی که فرزند داشته باشد، ثُمن (یعنی یک هشتم) ماترک است. در صورت توافق نکردن وارثان برای تقسیم ترکه، ابتدا به شورای حل اختلاف مراجعه و گواهی حصر وراثت دریافت و سپس، به طرفیت سایر وارثان، دادخواست تقسیم ترکه به شورای حل اختلاف تقدیم کنید. مطابق ماده 946 قانون مدنی، حسب مورد، یک چهارم یا یک هشتم از عین اموال منقول (اموال قابل حمل و نقل مانند خودرو) و یک چهارم یا یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول (اموالی که غیر قابل حمل و نقل مانند خانه است)، سهم زوجه میشود. در صورت تعدد همسران، هر چند نفر که باشند، همین یک چهارم یا یک هشتم به مجموع آن ها ارث می رسد و بین آن ها به تساوی تقسیم میشود. طبق ماده 940 قانون مدنی، «زوجین که زوجیت آن ها دایمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث می برند.» بنابراین، رابطه زناشویی حاصل از ازدواج موقت، از موجبات ارث نیست و مدت ازدواج موقت، هر چند طولانی باشد، تأثیری در این حکم ندارد.