روایتی از 5 عملیات پیروزمندانه دفاع مقدس
تعداد بازدید : 88
حماسه های سرنوشت ساز
نویسنده : جواد نوائیان رودسری info@khorasannews.com
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در بهمن ماه سال 1357، سران مرتجع عرب، از وقوع قیامهای مشابه در کشورهای تحت سلطهشان، بیمناک شدند. از سوی دیگر، دولت آمریکا به دلیل از دست دادن منافع سرشار و راهبردی خود در ایران، در پی ضربه زدن به نظام نوپای جمهوری اسلامی بود. در این بین، آشوب ناشی از فعالیتهای تروریستی گروهکها در مناطق مختلف کشور، این توهم را برای دشمنان انقلاب به وجود آورد که میتوانند با حملهای همه جانبه، به حیات جمهوری اسلامی خاتمه دهند. در چنین شرایطی بود که رژیم بعث عراق، در 31 شهریور 1359، هجوم همه جانبه به مرزهای ایران را آغاز کرد. گمان صدام این بود که میتواند با سرعت و بدون دردسر، مناطق نفتخیز جنوب و غرب ایران را اشغال کند و به اهداف جاهطلبانه خود دست یابد؛ اما دفاع جانانه فرزندان دلیر و سلحشور ایران زمین، همه نقشههای او و حامیانش را نقش بر آب کرد. در نخستین گام و با وجود شرایط بحرانی ناشی از اقدامات ابوالحسن بنیصدر، جوانان شجاع خرمشهر و آبادان، توانستند با کمترین امکانات نظامی، ماشین جنگی صدام را که به مدرنترین سلاحهای روز مجهز بود، زمینگیر کنند و غیرت ایرانی را به رخ متجاوزان و حامیان آن ها بکشند. با آرام شدن اوضاع داخلی از یک سو و از سوی دیگر، ورود نیروهای مردمی، در قالب «بسیج»، به عرصه مبارزه با دشمن متجاوز، شرایط به نفع ایران تغییر کرد. ایرانیان توانستند از اواخر سال 1360، با سازمان دهی و طراحی عملیات متعدد، به تدریج تمام سرزمینهای اشغال شده را از چنگال دشمن رها کنند و حتی موفق به وارد آوردن ضربات سهمگین به دشمن، در داخل خاک عراق، شوند. موضوعی که باعث شد حمایتهای پنهانی سران مرتجع عرب و دولتهای غربی، به حمایتهای آشکار تبدیل شود و در قالب اهدای کمکهای مالی بلاعوض و تجهیز ارتش عراق با انواع تسلیحات مدرن و به ویژه سلاحهای شیمیایی خود را نشان دهد. با این حال، غیرت دلاوران ارتش، سپاه و بسیج ایران، راه را بر هرگونه زیاده خواهی دشمن بست و به گواهی تاریخ، ایرانیان از آزمون سرنوشت ساز طولانیترین جنگ دوران معاصر جهان، پیروزمندانه بیرون آمدند. آن چه در پی میآید، شرحی مجمل از برخی عملیات پیروزمندانه ایران در دفاع مقدس هشت ساله است.
عملیات ثامنالائمه(ع)؛ کلید پیروزی های بزرگ
شناسنامه عملیات:
استعداد نیروهای ایرانی: 16 گردان از نیروهای سپاه پاسداران، 3 تیپ از لشکر 77 خراسان، تیپ 37 زرهی شیراز، گردان 251 تانک از لشکر 16 زرهی، گردان 107 ژاندارمری، گروه رزمی 291 تانک و نیروهای مدافع شهر آبادان (در مجموع حدود 40 هزار نفر).
استعداد نیروهای دشمن: تیپ 8 مکانیزه از لشکر 3 زرهی با سه گردان مکانیزه و یک گردان تانک، تیپ 6 زرهی از لشکر3 زرهی با سه گردان تانک و یک گردان مکانیزه، تیپ 44 پیاده از لشکر 11 پیاده با یک گردان تحت امر لشکر 3 زرهی، تیپ12 زرهی از لشکر 3، گردانهای تانک الطارق و سیفسعد (در مجموع حدود 60 هزار نفر).
نتیجه عملیات: خارج شدن شهر آبادان از محاصره قوای دشمن، آزادشدن دو جاده مهم اهواز ـ آبادان و ماهشهر ـ آبادان و آزادسازی کامل شرق کارون به وسعت حدود 130 کیلومترمربع.
هر چند تا پیش از عملیات پیروزمندانه «ثامنالائمه(ع)» در مهرماه سال 1360، تعدادی عملیات محدود برای عقب راندن دشمن یا بازپس گرفتن مناطق اشغال شده، انجام گرفته بود، اما هیچ کدام از آن ها، وسعت و اهمیت این عملیات را نداشت. فرار بنیصدر و آرامش نسبی داخلی، به فرماندهان ایرانی مجال یک طراحی دقیق نظامی را برای شکستن محاصره آبادان داد. جزیره آبادان که در حصار دو رود خروشان بهمنشیر و اروندرود قرار دارد، از نخستین روزهای تجاوز ارتش بعثی عراق، به محاصره نیروهای دشمن درآمد؛ اما جانبازی مدافعان شهر باعث شد که دشمن نتواند آبادان را اشغال کند. عملیات «ثامنالائمه(ع)» با هدف شکست این محاصره طراحی شد.ارتش بعث عراق در پی این شکست، متحمل خسارتهای سنگین شد. هزار و 500 نفر از نیروهای متجاوز به هلاکت رسیدند و هزار و 800 نفر به اسارت درآمدند. 90 دستگاه تانک و نفربر و 100 خودرو دشمن منهدم و 74 دستگاه تانک و نفربر، 40 خودرو و انواع سلاح و تجهیزات دشمن به غنیمت گرفته شد.
عملیات «اچ 3»؛ جلوه عقابان تیزپرواز ایران
شناسنامه عملیات:
استعداد نیروهای ایرانی: 8 فروند هواپیمای جنگنده بمب افکن اف-4 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نتیجه عملیات: انهدام پایگاه هوایی «الولید» در مرز اردن و زمینگیر کردن کامل نیروی هوایی عراق
اوایل سال 1361 بود که نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، با طراحی یک عملیات متهورانه، تصمیم گرفت پایگاه هوایی و راهبردی ارتش عراق را در مرزهای اردن نابود کند. این پایگاه که با نامهای «الولید» و «اچ 3» شناخته میشد، به کلی دور از دسترس خلبانان تیزپرواز ایران بود. مسافتی که باید هواپیماهای ایرانی برای حمله به الولید طی میکردند، به حدود 3500 کیلومتر، به صورت رفت و برگشت، میرسید و با توجه به وضعیت سوخت هواپیماها، شدنی نبود. اما خلبانان سلحشور ایرانی، توانستند با فریب دادن دشمن از طریق چند عملیات ایذایی هوایی در مرزهای غربی، مسیر عبور هشت فروند هواپیمای جنگنده بمبافکن را برای پرواز از روی مرز ترکیه و عراق باز کنند. این هواپیماها با پرواز در ارتفاع پایین، از محدوده کاوش رادارهای عراقی گریختند و با دو بار سوختگیری به وسیله هواپیماهای سوخترسان که در قالب هواپیماهای مسافربری در مسیر تهران به نیکوزیا در قبرس، پرواز میکرد، توانستند این عملیات پیچیده و حساس را با موفقیت به پایان برسانند و بدون تلفات، به ایران بازگردند. در این عملیات قهرمانانه که اعجاب و شگفتی کارشناسان نظامی جهان را برانگیخت، در مجموع، سه فروند هواپیما آنتونوف-۱۲، یک فروند بمبافکن توپولف-۱۶، پنج فروند سوخو-۱۷، چهار فروند میگ-۲۱، هشت فروند میگ-۲۳، دو فروند داسو میراژ و چهار فروند بالگرد ارتش عراق، روی زمین منهدم و نیروی هوایی صدام، با ضربهای کاری مواجه شد.
عملیات بیت المقدس؛ آزادی خونین شهر
شناسنامه عملیات:
استعداد نیروهای ایرانی: نیروی زمینی ارتش، شامل 24 گردان زرهی و مکانیزه و 14 تا 15 گردان پیاده و نیروهای سپاه پاسداران، شامل 85 تا 95 گردان پیاده.
استعداد نیروهای دشمن: نیروی پیاده: 36 هزار نفر، 41 گردان تانک، 38 گردان مکانیزه و 530 قبضه توپ.
نتیجه عملیات: آزادسازی پنج هزار و 38 کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده، از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید و جاده اهواز- خرمشهر و تأمین 180 کیلومتر از خط مرزی.
عملیات بیتالمقدس یکی از مهم ترین و سرنوشتسازترین عملیات دوران دفاع مقدس است. عملیاتی که دستاوردهای بسیار درخشانی برای ایران داشت و فتح خرمشهر پس از 578 روز اشغال، یکی از این دستاوردهاست. مقدمات اجرای این عملیات از اوایل اردیبهشتماه سال 1361 آغاز شد و اوایل خردادماه همان سال، به نتیجه رسید. نیروهای ایرانی که پیش از آغاز این عملیات با انجام چند عملیات موفق، روحیه بسیار بالایی داشتند، حمله برقآسایی را به مواضع ارتش عراق آغاز کردند و توانستند منطقه وسیعی از اراضی اشغال شده را آزاد کنند. در این عملیات سرنوشتساز، 19 هزار نفر از نیروهای دشمن متجاوز به اسارت درآمدند و 16 هزار نفر به هلاکت رسیدند. 550 تانک و نفربر، دهها قبضه توپ و 53 فروند هواپیما منهدم و 50 تانک و نفربر، 300 خودرو و 30 قبضه توپ توسط نیروهای ایرانی به غنیمت گرفته شد.
عملیات خیبر؛ فتح «هور» و «مجنون»
شناسنامه عملیات:
استعداد نیروهای ایرانی: 246 گردان پیاده، 37 گردان زرهی، 7 گردان توپخانه از نیروهای مشترک ارتش و سپاه پاسداران
استعداد نیروهای دشمن: 122 گردان پیاده، 29 گردان زرهی، 23 گردان مکانیزه، 14 گردان کماندو، 4 گردان گارد ریاست جمهوری عراق
نتیجه عملیات: آزادسازی هزار کیلومترمربع در منطقه هور و 180 کیلومترمربع درجزایر مجنون و طلائیه و تهدید بندر بصره.
پس از پیروزی های درخشان ایران در سال 1361، صدام به فکر بازسازی ارتش خود افتاد. آمریکا، حمایت خود را از رژیم بعث علنی کرد و فرانسویها، هواپیماهای «سوپر اتاندارد» خود را در اختیار صدام گذاشتند. تبلیغات گستردهای درباره قدرت نظامی صدام انجام میشد. عملیات خیبر، عملیات مشترک سپاه و ارتش در جنوب خوزستان، مناطق هور، جزایر مجنون و طلائیه بود. رزمندگان ایرانی این بار نیز توانستند در اواخر سال 1362، با وارد آوردن ضربات سنگین به ارتش متجاوز بعثی، هیمنه دروغین و تبلیغاتی دشمن را در هم بشکنند. تلفات دشمن در عملیات خیبر، 15 هزار کشته و بیش از هزار اسیر بود. شش هواپیما، 9 بالگرد، 150 تانک و نفربر و 200 خودرو دشمن نیز در این عملیات منهدم و 10 دستگاه تانک و نفربر و 60 دستگاه ماشینآلات مهندسی توسط نیروهای ایرانی به غنیمت گرفته شد.
والفجر 8؛ فتحی به یاد ماندنی
شناسنامه عملیات:
استعداد نیروهای ایرانی: 140 گردان پیاده، 16 گردان توپخانه سپاه پاسداران
استعداد نیروهای دشمن: 126 گردان پیاده، 33 گردان زرهی، 23 گردان مکانیزه، 29 گردان کماندو، 20 گردان گارد ریاست جمهوری.
نتیجه عملیات: تصرف شهر بندری و راهبردی فاو، انهدام وسیع نیرو و تجهیزات دشمن، تسلط بر اروندرود، تأمین امنیت شمال خلیج فارس و ایجاد امکان تردد کشتیها به بندر امام خمینی، تصرف دو پایگاه موشکی ساحل به دریای دشمن، انسداد راه عراق به خلیجفارس.
عملیات والفجر8، اواخر سال 1364 آغاز شد و تا اوایل سال 1365، به طول انجامید. این عملیات با هدف بیرون راندن کامل ارتش متجاوز عراق از خوزستان و تصرف بندر راهبردی «فاو» برای تسلط بر شریان اصلی صدور نفت عراق، یعنی بندر بصره، طراحی و اجرا شد. افزون بر این، پیروزی در عملیات والفجر 8 میتوانست امنیت نفتکشهای ایرانی را فراهم و جریان صدور نفت کشور را عادی کند. عبور از اروندرود خروشان و کوبیدن مواضع دشمن در آن سوی این رودخانه راهبردی، یکی از اقدامات شگفتانگیز رزمندگان ایران در دوران دفاع مقدس است؛ عبور شبانه از اروندرود، آن هم با شنا کردن و حمل همزمان سلاح، ارادهای پولادین میخواست که سربازان جان برکف ایرانی، واجد آن بودند. در این عملیات مهم و سرنوشت ساز، دشمن متحمل 90 هزار کشته و زخمی شد و دو هزار و 365 نفر از نیروهای ارتش بعثی عراق به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند. همچنین، 39 فروند هواپیما، 5 بالگرد، 540 دستگاه تانک و نفربر، 75 قبضه توپ، 5 دستگاه ماشینآلات مهندسی و 250 خودرو دشمن منهدم و 50 دستگاه تانک و نفربر، 140 قبضه توپ، 30 دستگاه ماشینآلات مهندسی و 180 دستگاه خودرو، توسط نیروهای ایرانی به غنیمت گرفته شد.