خوانندگان محترم! در صفحه 12 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: چیلر همسایه روبهرویی ما در آپارتمان، خراب است و از سر و صدایش درمانده شدهایم. بارها به او تذکر دادهام، اما فایدهای نداشته است. لطفاً بگویید راهکار قانونی برای واداشتن وی به تعمیر چیلرش، چیست؟
پاسخ: ابتدا با ارسال اظهارنامه رسماً و محترمانه به همسایه خود اعلام کنید که صدای ناشی از خرابی چیلر واحد ایشان، برای شما ایجاد مزاحمت کرده است. از او درخواست کنید که از ادامه مزاحمت برای شما خودداری کند. همچنین، میتوانید از شورای حل اختلاف یا بزرگان محل درخواست کنید که بین شما میانجی گری یا داوری کنند. در صورت بی توجهی همسایه به اظهارنامه و بینتیجه بودن میانجی گری، میتوانید علیه وی در دادگاه حقوقی محل وقوع ملک دعوای رفع «مزاحمت از حق» طرح (ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی) یا به دادسرای محل شکایت کنید (ماده 690 قانون مجازات اسلامی). طبق اصل چهلم قانون اساسی، «هیچ کس نمی تواند اِعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.» همچنین، قانون مدنی در ماده 132، درباره لزوم رعایت حقوق همسایگان مقرر میکند: «کسی نمیتواند در ملک خود تصرفی کند که مستلزم تضرر همسایه شود، مگر تصرفی که به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر از خود باشد.» حدود تصرف مجاز در ملک را قانون و عرف تعیین میکند. به عبارت دیگر، اگر شخصی در ملک خود تصرفاتی کند که موجب مزاحمت همسایگان و همچنین، این تصرفات خارج از حدود قانونی یا حدود معمول و متعارف یا به قصد ضرر رساندن به همسایه باشد، همسایگان متضرر و ناراضی میتوانند با تقدیم دادخواست از دادگاه حقوقی درخواست «الزام به رفع مزاحمت» کنند.
پرسش: فرزندم در مدرسه با دوستش دعوا کرده و بعد از کتککاری مفصلی، دست فرزند من شکسته است. برای شکایت باید به کجا مراجعه کنم؟
پاسخ: از آن جا که معمولاً مدارس تحت پوشش بیمه حوادث هستند، میتوانید به مسئولان مدرسه و شرکت بیمه مراجعه کنید و از خسارتی که شرکت بیمه پرداخت میکند، استفاده کنید. به هر حال پیشنهاد میکنیم در چنین مواردی، با بردباری و ملاحظه سن کودکان و اوضاع و احوال قضیه، تصمیم بگیرید و اقدام متناسبی انجام دهید. همچنین، میتوانید به دادسرای محل وقوع حادثه (یعنی دادسرایی که مدرسه در حوزه قضایی آن قرار دارد) مراجعه و با معرفی والدین کودک به عنوان نماینده او، علیه کودک شکایت کنید. اگر کودکی به دیگری جراحتی بیش از «مُوَضَّحِه» وارد کند (از جمله در شکستگیها)، «عاقله» کودک، مسئول پرداخت دیه خواهند بود. منظور از عاقله، بستگان نَسَبی (بستگان خونی) مذکر است. مُوَضَّحِه زخمی است که به استخوان رسیده باشد. بنابراین، در صورت محکومیت کودک، پرداخت دیه شکستگی بر عهده خویشاوندان مذکر او خواهد بود. ماده ۴۶۸ قانون مجازات اسلامی، عاقله را اینگونه تعریف میکند: «عاقله عبارت از پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است. همه کسانی که در زمان فوت میتوانند ارث ببرند به صورت مساوی مکلف به پرداخت دیه میباشند.» عاقله، در صورتی مسئول پرداخت دیه خواهند بود که علاوه بر داشتن نسب مشروع، عاقل، بالغ و در زمان پرداخت اقساط دیه، توانایی پرداخت دیه را داشته باشند. در صورتی که کودک، دارای عاقله نباشد، یا عاقله او به دلیل ناتوانی مالی نتوانند دیه را در مهلت مقرر بپردازند، دیه از اموال کودک و در صورت ناتوانی مالی از بیت المال پرداخت میشود. (مواد 469 و 470 قانون مجازات اسلامی) ماده 292 قانون مجازات اسلامی برخی جنایات (جنایت یعنی عملی که مستوجب دیه است) را در حکم خطای محض قرار داده است. «جنایت در موارد زیر خطای محض محسوب میشود: الف- در حال خواب و بیهوشی و مانند آنها واقع شود. ب- به وسیله صغیر و مجنون ارتکاب یابد. پ- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنیٌ علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را، مانند آن که تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید.»