در گفت و گوی خراسان با معاون دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شد
تعداد بازدید : 34
سرنوشت «اولویت های هفت گانه» ابلاغی از سوی رهبر انقلاب
جواد نوائیان رودسری
info@khorasannews.com
امروز، سی و چهارمین سالروز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ شورایی که در سالهای نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای سامان دهی به امور دانشگاهها و تطبیق محیط آن ها با شرایط روز، ایجاد و بعدها، مسئولیتهای کلانتری مانند تدوین اسناد بالادستی مربوط به حوزه علم و فرهنگ، به آن واگذار شد. شورای عالی انقلاب فرهنگی، طی بیش از سه دهه فعالیت مستمر، توانسته است با تدوین و تصویب ضوابط، مقررات و اسناد مورد نیاز نهادها و دستگاههای مرتبط با حوزه علم و فرهنگ، مشکلات عدیدهای را از سر راه این مراکز بردارد. اهتمام و توجه ویژه حضرت امام خمینی(ره) و پس از رحلت ایشان، مقام معظم رهبری به این دو مقوله مهم و راهبردی، باعث شکل گرفتن دغدغهها و مطالباتی شده است که در هر دوره و هنگام معرفی اعضای شورا، به پیوست حکم مربوط، از سوی مقام رهبری اعلام میشود. در آخرین حکم مربوط به آغاز دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورخ 26 مهرماه 1393، رهبر انقلاب این موارد را به عنوان اولویت های کاری شورای عالی انقلاب فرهنگی، در دوره جدید فعالیت آن، اعلام کردند: 1- تحقق و اجرای سریع و کامل تصمیمات و مصوبات و پیگیری آن ها تا حصول نتیجه کامل؛ 2- با توجه به جبهه بندی جدی میان هواداران فرهنگ انقلابی و اسلامی و معارضان عنود با انگیزه آن، شورای عالی انقلاب فرهنگی باید با برخورد فعال و مبتکرانه با این جبهه بندی آشکار فرهنگی، دلبستگان فرهنگ دینی و انقلابی را در داخل و خارج کشور دلگرم و امیدوار و مطمئن و معارضان را نگران و ناامید کند؛ 3- توجه به رویش های معتنابه و جوشش های فراوان فعالیت های فرهنگی در سطوح مردمی، خصوصاً جوانان مؤمن و انقلابی؛ 4- ارتقای کمی و کیفی مصرف و تولید محصولات و کالاهای فرهنگی؛ 5- پیگیری جدی پیشرفت و شتاب حرکت علمی و فناوری کشور؛ 6- مهندسی فرهنگی و موضوع تحول و نوسازی در نظام آموزشی و علمی کشور، اعم از آموزش عالی و آموزش و پرورش و نیز تحول در علوم انسانی که در دوره های گذشته نیز مورد تأکید بوده است؛ 7- تشکیل منظم و به موقع جلسات شورای عالی و حضور فعال و با مطالعه و سازنده اعضا، به ویژه رؤسای محترم قوا در جلسات و مباحث شورا. به نظر میرسد که با گذشت بیش از چهار سال از اعلام حکم دوره جدید شورا و نیز، مطالبات رهبر انقلاب، گامهایی برای تحقق آن ها برداشته شده است؛ اما این اقدامات کافی نیست و هنوز تا رسیدن به مطلوب، فاصله زیادی وجود دارد. در گفتوگو با دکتر محمد اسحاقی، معاون برنامهریزی و هماهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، به ارزیابی عملکرد این شورا، طی بیش از سه دهه فعالیت و اقدامات انجام شده از سوی آن برای تحقق مطالبات رهبرانقلاب در عرصه علم و فرهنگ پرداختیم. وی در گفتوگو با خراسان، فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی را مثبت ارزیابی کرد، اما یادآور شد که رفع برخی چالشها و مشکلات، در مسیر تحقق مطالبات رهبر انقلاب و نیز، عمل کردن شورا به وظایف ذاتی و تعریف شده خود، نیازمند بازبینی و مداقه بیشتر است.
عملکرد فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی را با گذشت بیش از سه دهه از آغاز فعالیت آن، چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا شورا توانسته است در مسیر تحقق اهداف تعریف شده و وظایف ذاتی خود گامهای مؤثری بردارد؟
شورای عالی انقلاب فرهنگی طی دوران فعالیت خود، همواره سعی کرده است که نسبت به انجام وظایف و مأموریتهایی محوله، اهتمام ویژه داشته باشد. معتقدم که میتوان در مجموع، فعالیتهای شورا را مثبت ارزیابی کرد. شورای عالی انقلاب فرهنگی، بخشهای عمدهای از نیازها و ضرورتهای حوزه علم و فرهنگ را که در قالب سیاستها یا ضوابط، مورد نیاز بوده، با همکاری نهادها و دستگاهها، در دورههای مختلف فعالیت خود، به تصویب رسانده است و هم اکنون، نحوه فعالیت و ضوابط مربوط به بخش علم و فرهنگ، از مسیری که مصوبات شورا تعیین کرده است، سیاست گذاری میشود. بدیهی است که نبود هر کدام از این مصوبات، میتوانست مشکلی برای این دو بخش راهبردی به وجود بیاورد؛ بنابراین، میتوان گفت که در این زمینه، عملکرد شورا خوب بوده است. افزون بر این، اهداف عالیهای هم برای بخش علم و فرهنگ در سندهای بالادستی و از سوی امام(ره) و مقام معظم رهبری تعریف شده است که با وجود فعالیتهای انجام گرفته، تا رسیدن به مطلوب، فاصله زیاد و معتنابهی داریم و لازم است با بازبینی، درباره چگونگی جبران این فاصله و راهکارهای مربوط به آن نیز، تصمیم مناسب را اتخاذ کنیم. البته، طی یک دهه اخیر، درباره این مسئله حساسیتهای لازم وجود داشته و در همین زمینه و در عرصه علم، نقشه جامع علمی کشور، در حوزه فرهنگ، نقشه مهندسی فرهنگی کشور و در عرصه تعلیم و تربیت هم، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تهیه و ارائه شده است. برای اینکه به آن اهداف عالیه کیفی و تحول علمی و فرهنگی برسیم، باید اسناد راهبردی تهیه شده، از سوی مراجع ذیربط، اجرایی شود.
با توجه به آنچه حضرتعالی فرمودید، به نظر میرسد برای اجرای مصوبات شورا، موانع و چالشهایی وجود دارد که نیاز است برطرف شود. به اعتقاد شما، مهم ترین چالش پیشروی اجرایی شدن مصوبات شورا چیست؟
به نکته مهمی اشاره کردید. ببینید، بخش عمدهای از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، توسط نهادها و دستگاههایی که برای آن ها تقسیم کار صورت گرفته است، اجرا می شود. در این بین، لازم است اجرای برخی از مصوبات که بیشتر جنبه ماهوی و کیفی دارد، در برنامههای اجرایی پنج ساله پیشبینی یا برای آن برنامه سالانهای در نظر گرفته شود. به نظر میرسد برای اجرای این مهم، گاه میان مجلس و دولت، ارتباط دقیق و خوبی برقرار نیست و در تهیه و تدوین برنامههای اجرایی، توجهی به اسناد راهبردی، مانند مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی که در واقع ترسیم کننده شرایط 50 سال آینده کشور است، نمیشود. این همان چیزی است که ما از آن به عنوان خلأ و کمبود در نظام برنامه ریزی کشور، برای اجرایی شدن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی یاد میکنیم. به یاد داشته باشید که اگر در برنامههای پنج ساله یا سالانه، جایی برای اجرا و توجه به مصوبات شورا پیشبینی نشود، امکان و محلی برای اجرای آن ها وجود نخواهد داشت و اعتبار یا بودجهای برای این امر، اختصاص پیدا نخواهد کرد.
رهبر انقلاب در سال 1393 و همزمان با آغاز دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، اولویت های کاری این شورا را، در هفت بند، مطرح کردند. به اعتقاد شما، با گذشت چهار سال از اعلام آن اولویتها، شورا چه گامهایی را برای تحقق و عملی شدن آن ها برداشته است؟
برای تحقق هر کدام از این مطالبات، اقداماتی در شورا انجام شده است؛ منتها نمیتوان برای این مطالبات حدی در نظر گرفت و به انجام رسیدن آن ها را اعلام کرد. این مطالبات، مطالباتی مستمر هستند و شورا باید اهتمام و توجه به آن ها را همیشه مد نظر داشته باشد. به عنوان نمونه، وقتی از حمایت و اهتمام به مشارکتهای مردمی و دینی در قالب سازمانهای مردمنهاد و در حوزههای فرهنگی سخن میگویید، باید آن را در قالب یک برنامه مستمر تعریف کنید. به اعتقاد من برخی از مطالبات مقام معظم رهبری در مرحله تصویب و سامان دهی اولیه قرار دارد و کارهای مربوط به اجرایی شدن آن ها در حال انجام است و شورا آن را جزو اولویتهای کاری سالانه خود میداند. در همین حال، باید ارزیابیهای مجددی هم برای بررسی شتاب تحقق این مطالبات داشته باشیم تا بتوانیم با سرعت مناسبی آن ها را پیش ببریم.