درنگ
بازار ناسور ترجمه و موج‌سواری دیجی‌کالا!
نسترن کاشف - مسیر فروش کتاب در کشورمان تغییر کرده است. بساط کنار خیابان، کوله‌ای، غرفه‌ای در میان انبوه موادغذایی یک هایپرمارکت یا حتی واگن‌های مترو، چندنمونه از مسیرهای جدید کتاب‌فروشی است که در سال‌های اخیر رونق گرفته است و اغلب مسیرهای اشتباهی هستند. در چند روز اخیر، دیجی‌کالا یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های خرید و فروش آنلاین کشور، در بخش فروش کتاب، دست به فروش ویژه کتاب‌های شناخته شده، با ترجمه‌های غیراصلی و تخفیف‌های عجیب گاه ۶۰ درصدی زده است؛ اتفاقی که تداوم آن، باعث واردشدن ضرر و زیان جدی به ناشران اصیل کتاب که در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات کاغذ و البته کرونا، متحمل ضررهای جدی شده‌اند، می‌شود. مدت‌هاست کتاب‌هایی با ترجمه بی‌کیفیت در بازار عرضه می‌شود. از آن‌جا که تمرکز ناشران این کتاب‌ها بیشتر بر کتاب‌های شناخته‌شده و پراقبال بازار است، ضرر اصلی این جریان متوجه ناشر و مترجم اصلی این کتاب‌ها و زمینه‌ساز بی‌انگیزگی افراد توانمند برای ارائه ترجمه‌های جدید از کتاب‌های به‌روز دنیا برای مخاطبان ایرانی آن‌هاست. زهیر قدسی، مدیر فروش انتشارات سپیده‌باوران درباره فروش کتاب‌هایی با ترجمه‌های به‌اصطلاح فیک در سایت دیجی‌کالا به خراسان می‌گوید:«سایت دیجی‌کالا شناخت فرهنگی از حوزه کتاب ندارد؛ همان‌طور که دغدغه فرهنگی ندارد و به نظر می‌رسد نگاهش به این مقوله، اقتصادی و کاسب‌کارانه باشد. وقتی فردی که شناختی از کتاب ندارد، وارد سایت می‌شود و آن تخفیف‌های عجیب را می‌بیند، فریب می‌خورد و البته بعد از خرید و خواندن کتاب، از خریدش پشیمان می‌شود. نکته اصلی که راه را برای انتشار این گونه کتاب‌ها باز نگه داشته است، ساز و کار ضعیف حقوقی برای پیگیری است. به همین دلیل، کمتر ناشری به خودش زحمت پیگیری می‌دهد و ضرر متوجه ناشری می‌شود که کار اصیل و درست را منتشر می‌کند، هزینه زیادی برای تشویق مترجم به ترجمه می‌پردازد، در پی ویراستاری با دقت زیاد در نمونه‌خوانی است و به‌دنبال طراحی و تبلیغات درست می‌گردد. مخاطب آگاه می‌داند که این کتاب را باید از کتاب‌فروشی تهیه کند، ولی ما مخاطب بی‌خبر هم داریم که به محض دیدن عنوان کتاب پرفروش، بدون توجه به ناشر و مترجم، به سرعت دست به خرید می‌زند؛ اتفاقی که باعث می‌شود مترجم و ناشر بی‌انگیزه شوند و این بی‌انگیزگی، باعث می‌شود کتاب‌های خوب دیگری را که می‌توانند وارد قفسه کتاب‌فروشی‌ها شوند، دیگر در بازار نبینیم.» فروش آنلاین کتاب در سایتی که در دسترس عموم مردم است، در صورتی می‌تواند نکته مثبتی به شمار بیاید که جدا از «نه» به فروش کتاب تزیینی، به فروش کتاب‌هایی با ترجمه فاخر توسط ناشر توانمند منجر شود و مخاطب را در میان سیل ترجمه‌های بی‌نام و نشان از یک عنوان کتاب معروف، مانند «ملت عشق»، «کیمیاگر»، «شازده کوچولو»، «هنر شفاف اندیشیدن» تنها نگذارد و از یک مخاطب بی‌خبر، یک مخاطب آگاه بسازد.