بایدن زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را 11 سپتامبر اعلام کرد چشم انداز مذاکرات صلح پس از اعلام خروج نظامیان آمریکایی چیست؟
گروه بین الملل- رئیس جمهور آمریکا قصد دارد طلسم 20ساله جنگ افغانستان را بشکند و تا قبل از بیستمین سالگرد حملات تروریستی 11 سپتامبر(20 شهریور)، تمام نیروهای آمریکایی را از این کشور خارج کند تا به «طولانیترین جنگ ایالات متحده» پایان دهد.این اقدام بایدن با موافقت ها و مخالفت هایی بین نخبگان سیاسی آمریکا و افغانستان مواجه بوده است . اکنون همه نگاه ها به آینده نظام سیاسی افغانستان و تاثیر این خروج بر تحولات داخلی افغانستان دوخته شده است. بایدن در نطق آخر هفته خود اعلام کرد که اگر در زمان دولت وی بود چنین توافقی انجام نمیداد اما اکنون وارث توافقی از دولت قبلی است که تمایل ندارد انجام آن را به آینده واگذار کند. مهم ترین دستاوردی که به نظر مقامات آمریکایی پس از مذاکرات دوحه در سپتامبر 2020 حاصل شد، این است که طالبان تعهد داده که از خاک افغانستان و مناطق تحت پوشش طالبان برای حمله به منافع آمریکا یا ظهور دوباره القاعده استفاده نخواهد شد. بایدن به صورت غیرمستقیم از حمله به افغانستان پس از حملات یازده سپتامبر دفاع کرد وگفت: « این ماموریت به آن چه هدفش بود، دست یافته است، القاعده واقعا درهم شکسته و از افغانستان فراری شده است.» او برای توجیه خروج از افغانستان که به مثابه پذیرش شکست در این جنگ پرهزینه است، اضافه کرد: «ما باید مطمئن میشدیم که افغانستان دوباره به مکانی تبدیل نخواهد شد که از آن جا به وطن ما حمله شود، ما به این هدف دست یافتیم.».به نوشته الوقت،اگرچه کاملاً مشخص است که بایدن با چرخش از مواضع قبلی درخصوص ماندن نیروهای آمریکایی در خاک افغانستان برای زمینهسازی پیشبرد مذاکرات تلاش میکند اما با این حال سخنان بایدن حاکی از نوعی تناقض و قطعی نبودن درباره نتیجه مذاکرات است و سعی می کند با لفاظی های تهدید آمیز از نتایج منفی جلوگیری کند.پیش از این علاوه بر دو دور مذاکرات دوحه در سپتامبر و دسامبر 2020، همچنین گفت وگوهای بین الافغانی بین نمایندگان طالبان و دولت افغانستان در مسکو انجام شد. در این نشست که روز۲۹ اسفند در مسکو میان طالبان و دولت افغانستان برگزار شد، دولت افغانستان بر این باور است که مذاکرات دوحه بیشترین نتایج را برای طالبان و کمترین نتیجه را برای دولت افغانستان در پی داشته است به همین دلیل از آزادی 5000 زندانی طالبان در ازای 1000 زندانی حکومت افغانستان به عنوان پیش شرط مذاکرات خودداری کرد. اما در نهایت با اکراه به تبادل زندانیان تن داد. بنابراین تا این جا گفت وگوهای بین الافغانی نتیجه مهمی در پی نداشته و این دیکته تهدیدآمیز کاخ سفید به مقامات ارگ بوده که موجب همراهی کابل با روند گفت وگوها شده است.
نگرانیها از خروج غیرمسئولانه آمریکا
جوبایدن در توجیه خروج نیروهای آمریکایی اعلام کرد که دموکراسی با اهرم های نظامی امکان پذیر نیست اما آمریکا همچنان با روش های دیگری از حقوق مردم افغانستان و زنان این کشور دفاع خواهد کرد. با این حال نگرانیهایی از خروج نیروهای آمریکایی بین برخی رهبران افغانستان شکل گرفته است.میر رحمان رحمانی، رئیس مجلس نمایندگان درباره خروج نیروهای آمریکایی هشدار داد: «خروج نیروهای خارجی در شرایط کنونی می تواند منجر به بدتر شدن اوضاع و جنگ داخلی شود.» تنها امتیازی که بایدن به آن امیدوار است کاهش هزینه های امنیتی و نظامی آمریکا و ظهور نیافتن القاعده در خاک افغانستان است.گرچه آمریکایی ها پایگاه های خود و توان حملات پهپادی را دارند اما این مسئله کاملا در راستای منافع آمریکا بدون توجه به دغدغه های امنیتی دولت و مردم افغانستان است. دولت آمریکا عملا شکست در افغانستان را پذیرفته است؛ از ابتدای حمله نظامی آمریکا به افغانستان تاکنون ۲۴۸۸ نفر از نیروهای آمریکایی در جنگ افغانستان کشته و بیش از ۲۰ هزار و ۷۲۲ سرباز این کشور زخمی و همچنین از سال 2014 و پس از اعلام خروج نیروهای ناتو بیش از 40 هزار نیروی افغانستانی در درگیری های این کشور کشته شده اند. از سوی دیگر آمریکا هیچ گونه سیاست منسجمی برای امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خود اعلام نکرده است. بایدن در صحبت های کلی و سیاستی غیر مسئولانه، حفاظت از امنیت افغانستان را به کشورهای اطراف افغانستان مانند روسیه، چین، ترکیه و هند واگذار کرد در صورتی که به عنوان نمونه هند و چین به دلیل اختلافات سیاسی و ژئوپلیتیکی سیاست واحدی برای امنیت افغانستان ندارند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران به دلیل اشتراکات فرهنگی و همچنین مرزهای جغرافیایی بیشترین تاثیر را در امنیت آینده افغانستان خواهد داشت اما بایدن در نطق خود هیچ گونه اشاره ای به نقش ایران نکرد.
ریشه های چالشهای آینده افغانستان
با توجه به روند گفت وگوها و مذاکرات آمریکا با طالبان، گفت وگوهای بین الافغانی و نشست های مسکو درخصوص افغانستان ، موارد اساسی وجود دارد که طرفین تا کنون از گفت وگوی موثر درباره آن خودداری کرده اند.مهم ترین مسئله ساختار نظام سیاسی آینده افغانستان است. از یک سو طالبان بر امارت اسلامی تاکید دارد و از سوی دیگر دولت افغانستان قویا چنین سیستمی را رد و با آن مخالفت می کند. این اختلافات بر نشست پیش روی استانبول سایه افکنده است. فریدون خوزون، سخنگوی شورای عالی مصالحه ملی درباره سندی که توسط کمیته وحدت افغانستان تهیه شده گفت:« بعد از تصویب، این سند افغانستان خواهد بود که به نشست ترکیه ارائه خواهد شد». علاوه بر این در نقشه راه سیاسی افغانستان که قرار است در نشست استانبول ارائه شود دو گزینه پیشنهاد شده است که نخست گزینه حکومت صلح و گزینه دوم به عنوان دولت انتقالی صلح با تغییر نسبی ساختار قدرت است.تا کنون طالبان به این مسئله واکنشی نشان نداده است اما در گفت وگوهای قبلی برخی نمایندگان طالبان در حاشیه نشست دوحه، آن ها از به نوعی امارت اسلامی با برخی تفاوت ها نسبت به گذشته سخن گفتند با این حال با توجه به این که طالبان به دنبال جلب حمایت افکار عمومی برای حضور در آینده نظام سیاسی افغانستان است، مردم افغانستان به سخنان این گروه مبنی بر رعایت حقوق زنان و پذیرش رسانه هایی مثل رادیو و تلویزیون و تغییرات جدید با دیده تردید نگاه می کنند.از سوی دیگر طالبان و آمریکا در روند خروج نظامیان هیچ گونه اعتمادی به یکدیگر ندارند .« محمد نعیم»، سخنگوی طالبان در قطر در صفحه توئیترش نوشته که تا زمان خروج کامل نیروهای نظامی خارجی آنان در هیچ نشست بین المللی درباره افغانستان شرکت نخواهند کرد. این مسئله باعث شد تا نشست استانبول از 16آوریل به 24 آوریل موکول شود. اختلافات و دوقطبی سیاسی که بین اشرف غنی و عبدا... عبدا... از قبل وجود داشته است با خروج آمریکا و تقویت طالبان به عنوان وزنه سوم قدرت آینده افغانستان و توافق برسر یک ساختار قدرت سیاسی مورد قبول همه گروه ها را در هالهای از ابهام فروبرده است.