گرد و غبار نه، فقط خاک

همه جا خاک است، بخش های شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان و شهرستان زابل اگر نگوییم همه روزهای سال، اما دست کم 200 روز در سال را با گرد و غبار و خاک دست و پنجه نرم می کنند. باید بگوییم امان مردم را خیلی مدت ها قبل بریده و اگر برای بقیه ساکنان این منطقه تدبیر ویژه ای نشود، شاید که در آینده ای نه چندان دور خالی از سکنه شود. دکتر حبیب ا... دهمرده نماینده زابل به خراسان می گوید: مصوبات زیادی برای برون رفت از این شرایط داریم، اما بیشترشان اجرایی نمی شود یا کند عمل می شود.

 

دید 4 متری در جاده - زاهدان

گوشه ای از وضعیت موجود در این منطقه را خبرنگار تسنیم که اواخر هفته گذشته  در نشست ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار با حضور معاون محیط زیست رئیس جمهور حاضر بوده، این طور روایت می کند: «در مسیر زاهدان به زابل در روز سه‌شنبه 9 آبان حوالی ساعت 7 صبح، توفان‌ گردوغبار شروع شد در میانه مسیر توفان شن به‌قدری شدید شد که در جاده هیچ چیز به‌جز خاک را نمی‌شد دید و حتی خودروی جلویی از فاصله 4متری نیز قابل رؤیت نبود، نکته جالب این بود که با وجود این شدت گردوغبار، زندگی در جریان بود و مردم روستاهای بین راه را در صف نانوایی، کنار جاده و کودکان زابلی را که در زمین فوتبال مشغول بازی بودند، می‌دیدیم!»

 

منشأ چیست؟

دلیل و ریشه های گرد و غبار منطقه سیستان را تقریبا همه می دانیم که منشأ داخلی و خارجی دارد.  کانون داخلی عمدتاً بستر خشک تالاب هامون و گردوغبار خارجی نشئت ‌گرفته از کشورهای افغانستان و پاکستان است. این گردوغبار به‌ویژه در مدت زمان وزش بادهای 120روزه سیستان بیشتر می‌شود و  به 230 روز نیز رسیده است.

دلایل اصلی خشکی تالاب هامون را می‌توان پرداخت نکردن حقابه از جانب افغانستان و همچنین تغییرات اقلیمی و خشکسالی دانست. پیش از این که افغانستان به‌واسطه ساخت سدهای کمال‌خان و احداث سد بخش‌آباد ورودی آب به هامون از جانب هیرمند و فراه‌رود را مسدود کند، آب از این رودخانه‌ها وارد تالاب می‌شد و هامون را سیراب می‌کرد، اما متاسفانه پس از این که افغانستان تصمیم گرفت آب را به‌روی هامون ببندد، این تالاب بزرگ و حیاتی به‌طور کامل خشک شد؛ این موضوع زندگی مردم منطقه در سیستان و بلوچستان و مناطق متأثر از تالاب در افغانستان و حتی پاکستان را مختل کرده است.

 

150 هزار هکتار اراضی کشاورزی رها شد

کنار این دو مورد اصلی، بخشی از کانون‌های بحران گردوغبار در منطقه سیستان مربوط به حدود 150 هزار هکتار اراضی کشاورزی رها شده به‌علت نبود آب است، علاوه بر آن کانالی داخل دریاچه هامون که توسط وزارت نیرو برای انتقال آب به‌طول 26 کیلومتر حفر شده است که حجم زیادی از خاک را جابه‌جا می‌کند، چون در کریدور باد قرار گرفته،بنابراین مشکل گردوغبار منطقه را تشدید کرده است.

 

دهمرده: از وزیر صمت تشکر می کنم

اما دهمرده نماینده زابل در مجلس که تقریبا همه او را با فریادهایش برای آب و گرد و غبار منطقه می شناسند، به خراسان این طور می گوید: برای جلوگیری از مهاجرت راهکارهای زیادی وجود دارد، اما مهم این است که انجام شود. اجازه بدهید ابتدا بیان کنم که درباره موضوع انتقال آب از دریای عمان به استان کارهای خوبی در حال انجام است و من از وزیر نیرو تشکر می کنم که خیلی خوب پیگیر امور در منطقه است. البته نگران این هم هستیم که این اقدامات خوب مقطعی باشد، اما در کل وزیر صنعت، مجدانه پیگیر امور هستند.

 

درباره آب های ژرف گلایه داریم

از دهمرده درباره مصوبه اجرای آب های ژرف در سیستان وبلوچستان می پرسم که می گوید: در این باره به شدت گلایه‌مندیم. این موضوع که اجرای آن قانون شده، وزارت نیرو درباره آن به شدت کوتاهی می کند. در این باره دل نگرانیم و بارها هم با آقای رئیس جمهوردر میان گذاشته ام، اما پیگیری ها آن طور که باید به نتیجه نمی رسد.

 

در دریافت حقابه ناموفق بودیم

دهمرده درباره حقابه هیرمند که نرسیدن آن باعث خشکی هامون و منشأ ریزگردها شده است، می گوید: موضوع اخذ حقابه و تکلیف دولت در این مسئله به قانون تبدیل شده ، اما دولت در این امر چقدر موفق بوده است؟ البته افغانستان بارها قول تحویل حقابه را داده، اما به قول خود عمل نمی کند و ما هم در مسیر دریاقت حقمان از آب هیرمند ناموفق بودیم.

 

در آب، نان، هوای منطقه مشکل داریم

این نماینده مجلس درباره الزامات ماندگاری و معیشت مردم در منطقه زابل می گوید:

مردم برای زندگی به آب، هوا و نان نیازمندند که ما اکنون در منطقه در هر سه مورد دچار مشکل هستیم. آبی وجود ندارد، ریزگردها زابل را به آلوده ترین شهر جهان تبدیل کرده و اراضی کشاورزی هم به دلیل بی آبی همه خشک شده است. ما برای کاهش مشکلات این سه بخش قانون داریم و همه موارد را در مجلس به تصویب رساندیم، اما چه کنیم که اغلب شان اجرا نمی شود.

دهمرده در بیان یکی دیگر از نکاتی که در کاهش مشکلات منطقه موثر خواهد بود، به قانون شدن موضوع بارور کردن ابرها اشاره می کند که اکنون اجرا نمی شود.

 

زمینه اجرای منطقه آزاد فراهم نمی شود

وی در بیان راهکارهای ماندگاری مردم و بهبود شرایط، ایجاد منطقه آزاد تجاری در منطقه را مورد اشاره قرار می دهد و می گوید: این موضوع هم با هزار سختی به قانون تبدیل شد، اما زمینه های اجرای آن در دولت فراهم نمی شود.

 

از نیروگاه تا معدن مس

دهمرده همچنین درباره تاسیس نیروگاه بادی میل نادر که باعث ایجاد ده ها اشتغال در منطقه می شود، می گوید: این نیروگاه کامل نشده است در صورتی که اهتمام بر تکمیل آن می تواند علاوه بر تامین برق داخل، به دو کشور همسایه هم صادرات برق داشته باشد.

او درباره کارخانه لاستیک هم می گوید، این کارخانه چند دهه است که رها شده و درباره آن قول های زیادی از سوی دولت ها داده شده، اما هیچ کدام محقق نشده است. معدن مس هم در این منطقه سیستان وجود دارد که برخی می گویند از مس سرچشمه هم غنی تر است  و در دولت قبل و در این دولت اقداماتی برای توسعه آن که باعث اشتغال فراوان می شود، انجام شده، اما کند است.

 

اگر مصوبات  سال 81 اجرا می شد...

نماینده زابل به سفر سال 81 رهبر انقلاب به سیستان و بلوچستان اشاره می کند و می گوید:   ایشان به تازگی در شهریور ماه در دیدار مردم سیستان وبلوچستان و خراسان جنوبی فرمودند: «اگر مصوبات سفر اوایل دهه ۸۰ به سیستان و بلوچستان، کامل اجرا و دچار بی‌توجهی و غفلت نمی‌شد، چهره امروز استان متفاوت بود که امیدواریم این دولت با کار و تلاش جدی، مشکلات را کاهش دهد.»

 

کندکاری ها کار دست منطقه داده است

دکتر دهمرده تاکید می کند: رئیس جمهور که من از ایشان تشکر می کنم، دستور می دهند، اما زیرمجموعه در فاز اجرا کند عمل می کنند. متاسفانه در بخش هایی هم سلیقه ای عمل می شود. اجازه بدهید این طور بگویم که کندکاری دولت در حوزه سیستان و بلوچستان باعث شده شرایط این استان بهبود نیابد. او تاکید می کند که بنویس: «مشکلات ما از این کند عمل کردن هاست.»