گفتوگو با آیتا... حسینی خراسانی،نماینده خبرگان و عضو جامعه مدرسین
تعداد بازدید : 67
الگوی امام کاظم(ع) برای تقسیم اوقات شبانه روز
حمیدرضا حلاجیان - شهادت مظلومانه امام موسی بن جعفر(ع)، ثلمهای بزرگ بر قلب همه آزادگان و بالاخص شیعیان جهان است. ولادت آن حضرت در هفتم صفر سال 128 هـ.ق در ابواء، منطقهای میان مکه و مدینه، واقع شد و آن وجود مقدس، در 55 سالگی و در 25 رجب سال 183، مظلومانه در زندان هارون به شهادت رسید. به مناسبت سالروز شهادت امام هفتم(ع)، با آیتا... سیداحمد حسینیخراسانی، نماینده مردم مشهد در مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، به گفتوگو پرداختیم تا درباره سیره و توصیههای امام کاظم(ع) درباره سبک زندگی سعادتبخش و البته، در باب مدارای ایشان با مردم، نکاتی را در حد وسع و توان خودمان فرا گیریم.
زندگی امام کاظم(ع)، مانند دیگر معصومین(ع)، سراسر درس است. لطفاً درباره فرازهایی از سیره امام هفتم(ع) که ما در زندگی روزمره و برخورد با یکدیگر به آن نیازمندیم، مطالبی را برای خوانندگان خراسان بفرمایید.
در زندگی امام کاظم(ع)، درسهای بسیار آموزنده و سعادتبخشی وجود دارد که همه انسانها، بهخصوص مسلمانان و بالاخص شیعیان آن حضرت، باید در سبک و روش زندگی خود، از آنها سرمشق بگیرند. برای نمونه، حدیثی از وجود مقدس امام موسی بن جعفر(ع) در کتاب شریف «تحف العقول»(جلد اول، صفحه 409) نقل شده است که فرمود:«إجْتَهِدُوا فِی أَنْ یَکُونَ زَمَانُکُمْ أَرْبَعَ سَاعَاتٍ»؛ تلاش کنید که اوقات شبانهروزی شما در چهار محور، بهدرستی مورد استفاده قرار بگیرد؛ «سَاعَةً لِمُنَاجَاةِ ا...»، یک بخش از این چهار قسمت زمانی را به مناجات با خدا اختصاص دهید؛ ما باید در خودمان آمادگی ایجاد کنیم تا هر چه بیشتر و بهتر، از فرصتهایی که خدا در اختیارمان قرار داده است، استفاده کنیم. سپس امام کاظم(ع) میفرماید:«سَاعَةً لِأَمْرِ الْمَعَاشِیک»؛ قسمتی از اوقات شبانهروز را به مسئله کار و کوشش برای اداره زندگی و کسب درآمد حلال اختصاص دهید؛ مسئله معاش و گرفتار نشدن در فقر، از منظر دین بسیار مهم و حیاتی است و اولیای الهی بر آن تاکید فراوان دارند. امام(ع) پس از آن میفرماید: «سَاعَةً لِمُعَاشَرَةِ الْإِخْوَانِ وَ الثِّقَاتِ الَّذِینَ یُعَرِّفُونَکُمْ عُیُوبَکُمْ وَ یُخْلِصُونَ لَکُمْ فِی الْبَاطِنِ»؛ یک چهارم از اوقات شبانهروزی را باید مدیریت کنید و آن را برای دیدار و رفت و آمد با برادران و افراد موثق و مورد اعتماد و خیرخواه اختصاص دهید. این ارتباط، باعث ایجاد محبت و الفت میشود و در واقع، معاشرت و رفت و آمد، بخشی از وظایف کسی است که خواهان سعادت است. سرانجام، مرحله چهارم این است که میفرماید:« سَاعَةً تَخْلُونَ فِیهَا لِلَذَّاتِکُمْ فِی غَیْرِ مُحَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ السَّاعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَى الثَّلَاثَةِ سَاعَات»؛یعنی رسیدگی به مسائل زندگی شخصی و خانوادگی، ارتباط با اهل و عیال و اعضای خانواده و ارتباط صمیمی و آکنده از محبت با همسر که مبادا آن اشتغال به معاش یا آن اشتغال به عبادات و مناجات، باعث شود که از این بُعد مهم زندگی غفلت کنیم.
از بارزترین اخلاق پیشوایان دینِ ما، همراهی با مستمندان و مستضعفان است؛ امام کاظم(ع) در مورد تفقد از تهیدستان و کمک و مساعدت به آنها، چه رویهای را دنبال میکرد و در اینباره چه توصیههایی به مؤمنان دارد؟
حدیثی از ایشان نقل شده است که میفرماید: «عَونُکَ لِلضَّعیفِ مِن أفضَلِ الصَّدَقةِ»؛ یعنی بافضیلتترین صدقه این است که انسان، افراد ضعیف و ناتوان را مورد توجه و حمایت قرار دهد و نسبت به آنها مساعدت داشته باشد؛ آنهایی که مکنت دارند، مدنظر داشته باشند که هستند پدرانی که پیش فرزندان و خانواده، به خاطر تهیدستی، به خاطر بیکاری و امثال اینها، شرمنده میشوند. شایسته است که با تأسی به سیره بابرکت موسی بن جعفر(ع)، به امور آنها توجه داشته باشیم و از وضعیت برادرانی که دچار مشکلات معیشتی هستند، غفلت نکنیم.
همانطور که میدانیم، شناختهشدهترین لقب امام موسی بن جعفر(ع)، کاظم است؛ در دنیای امروز و با توجه به نیاز مبرمی که به دوری از خشونت و حفظ آرامش برای زیستن در فضایی مناسب و معنوی داریم، چگونه میتوان با بهره بردن از سیره امام کاظم(ع) به این مهم دست یافت؟
بله کاملا درست است. در میان القابی که برای آن عزیز ثبت شده، مشهورترین لقب، کاظم(ع) است؛ شما مستحضرید که امروز، در جامعه ما بدگویی و بداخلاقی متاسفانه کم نیست و انسانی که در مقابل بدگویی و بدزبانی کسی قرار میگیرد، معمولاً عکسالعملش این است که اگر چند برابر پرخاشگری نکند، حداقل به عنوان اینکه یک توجیه اخلاقی داشته باشد، به اصطلاح مقابله به مثل میکند، حداقل به اندازه جفای او، جفا میکند. در حالی که این اخلاق امام کاظم(ع) و اخلاق خاندان پیامبر(ص) نیست. اخلاق خاندان رسول علیهمالسلام همان است که حضرت امام موسی بن جعفر(ع) به آن خُلق بزرگ انسانی ستوده شده و آن این است که در این شرایط، باید کظم غیظ کرد و آن خشم و عصبانیت را در برابر جفا و ستمی که روا داشته شدهاست، فروخورد. البته از ناحیه خودیها و دوستان، نه از ناحیه دشمنانی که درصدد ضربهزدن هستند، آن موضوع، مشمول «اشداء علی الکفار» است؛ در حوزه «رحماء بینهم»، اخلاق اسلامی که امام کاظم (ع) نماد عینی و بینقص آن محسوب میشود، این است که انسان خویشتنداری کند و این، یکی از صفات بسیار برجسته و بزرگ انسانی است که میتواند به جامعه آرامش ببخشد و افراد جسور و بداخلاق را تربیت میکند. این مهمترین عامل در تربیت جامعه و ایجاد آرامش در آن محسوب میشود.