![](/Resource/images/titrbullet.png)
آیت ا... واعظ زاده خراسانی دعوت حق را لبیک گفت
تعداد بازدید : 102
منادی سختکوش تقریب؛ازقم تا قاهره
نویسنده : جواد نوائیان رودسری info@khorasannews.com
آیتا... محمد واعظزاده خراسانی، صبح روز گذشته، بر اثر بیماری و کهولت سن، دارفانی را وداع گفت. آن مرحوم، نه تنها در ایران، بلکه در جهان اسلام، شخصیتی مشهور و مورد علاقه بود. آیتا... واعظزاده، یکی از شاگردان برجسته امام خمینی(ره) و آیتا...العظمی بروجردی محسوب میشد که نقش مهمی در گسترش تفکر تقریب داشت. او در اواخر عمر، نایب رئیس اتحادیه علمای مسلمان بود.
از مشهد تا نجف، در محضر بزرگان
زندهیاد آیتا... محمد واعظزاده خراسانی، روز 25 خردادماه سال 1304، در شهر مشهد متولد شد. خانواده او، از تبار علمایی بود که طی دویست سال پیش از آن، به کار وعظ و تبلیغ اشتغال داشتند. پدر آیتا... واعظزاده، مرحوم شیخ مهدی واعظ خراسانی، از استادان بنام حوزه علمیه مشهد و از واعظان تراز اول ایران بود. زندهیاد آیتا... واعظزاده، پس از فراگیری مقدمات، در سال 1318 هـ.ش و در حالی که فقط 14 سال داشت، همراه پدرش راهی نجف شد و تا سال 1321هـ.ش، بخشهایی از فقه، اصول و ادبیات عرب را در حوزه علمیه این شهر، فرا گرفت. پس از اشغال ایران توسط متفقین و فرار رضاخان، مرحوم آیتا... واعظزاده، به تبعیت از پدرش، به مشهد بازگشت و تحصیلات خود را در حوزه علمیه این شهر، تا سال 1328هـ.ش، پیگرفت. از استادان آن مرحوم در این دوره، میتوان به حضرات آیات سیدیونس اردبیلی، میرزامهدی اصفهانی، شیخ هاشم قزوینی و شیخ مجتبی قزوینی اشاره کرد. آیتا... واعظزاده در حوزه علمیه مشهد، با شخصیتهایی همچون آیتا...العظمی سیدعلی سیستانی، هممباحثه بود.
آن مرحوم در سال 1328هـ.ش، برای ادامه تحصیل، مشهد را به مقصد قم ترک کرد. او در حوزه علمیه قم نیز، از درس استادان بنام این حوزه بهره بُرد. طولی نکشید که آیتا...العظمی بروجردی، به استعداد، حافظه و هوش این روحانی جوان پی برد و از وی خواست تا در تدوین و جمع آوری منابع کتاب سترگ «جامع احادیث شیعه»، با وی همکاری کند. آیتا... واعظزاده طی 11 سال حضور در حوزه علمیه قم، نزد بزرگانی همچون آیات عظام امام خمینی(ره)، سیدمحمد حجت، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمدرضا گلپایگانی، محمدعلی اراکی و نیز، علامه طباطبایی تلمذ کرد و علوم و معارف دینی را آموخت. آن مرحوم، از بسیاری از استادان خود، اجازه اجتهاد و نقل حدیث دریافت کرد. با این حال، فعالیتهای وی به فراگیری علوم دینی و جمعآوری حدیث و تدوین آن، محدود نمیشد.
همگام با منادیان وحدت
آیتا... واعظزاده در زمان اشتغال به تحصیل و تحقیق در حوزه علمیه قم، با محافل مذهبی و سیاسی زادگاهش ارتباط داشت. او در طول سال، به دفعات، از قم به مشهد میآمد و در جلسات تفسیر زندهیاد استاد محمدتقی شریعتی شرکت میکرد و گاه، به جای او، به تدریس میپرداخت. افزون بر این، آیتا... واعظزاده از همان دوران، با محافل تقریبی جهان اسلام که در محرومیت و تنگناهای مختلف فعالیت میکردند، آشنا بود. آن مرحوم برای نگارنده این سطور نقل کرده است که با چه اشتیاقی، نشریات مجمع تقریب مذاهب اسلامی را که مدت زیادی از فعالیت آن نمیگذشت، تهیه و با دقت و علاقهای ویژه، مطالعه میکرد. دلبستگی آیتا... واعظزاده به موضوع تقریب مذاهب و نیز، توجه ویژه او به تفکرات تقریبی و افکار بزرگانی مانند سیدجمالالدین اسدآبادی، شهرت فراوانی داشت. آن مرحوم، در زمره نخستین گروه از علما و فضلای حوزه علمیه قم بود که با پشتیبانی و حمایت آیتا...العظمی بروجردی، با علمای اهلسنت و به ویژه، استادان دانشگاه الازهر ارتباط برقرار و بارها با آنها گفتوگو و مباحثه کرد. آیتا... واعظزاده از دوره جوانی، تقریب و تلاش در راستای رسیدن به وحدت اسلامی را، راهبرد اصلی برای برون رفت امت اسلامی از مشکلات عدیدهای که درگیر آن بود، میدانست. آن مرحوم، پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، به فعالیتهای تقریبی خود ادامه داد و با حمایت مقام معظم رهبری، دانشگاه مذاهب اسلامی را تأسیس کرد و خود، نخستین رئیس این دانشگاه شد. آیتا... واعظزاده خراسانی، از سال 1369هـ.ش و با حکم رهبر معظم انقلاب، به عنوان دبیرکل «مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی» منصوب شد. در بخشی از حکم انتصاب وی آمده بود:« اکنون که بحمدا...، مقدمات تأسیس «مجمعالتقریب بینالمذاهب الاسلامیه» فراهم گشته و قبول و استقبال وسیع علما و متفکران اسلامی، در اکناف جهان اسلام، از فکر تقریب میان فرق مسلمان، امیدهای تازهای را در این عرصه برانگیخته است، جنابعالی را که دارای رتبت والایی در علوم اسلامی و سابقه و ممارست مشکوری در امر تقریب بین برادران فرق اسلامی میباشید، به دبیرکلی مجمع مزبور منصوب میکنم. با این امید و انتظار که تلاش همهجانبهای در زمینههای گوناگون علمی و فرهنگی مبذول نموده، حرکت منطقی و پیگیر به سمت اهداف تعیینشده مجمع مزبور را، با درایت کامل هدایت فرمایید.»
استاد نمونه دانشگاه
یکی از ویژگیهای شخصیتی زندهیاد آیتا... واعظزاده خراسانی، در دوران حیات پرثمرش، همکاری و همنشینی با علما و دانشمندان نامدار بود. کمتر عالم یا دانشمندی در عرصه علوم اسلامی یا تقریب مذاهب اسلامی فعالیت می کرد که آن مرحوم مدتی با او همکاری نکرده یا آشنایی نداشته باشد. آن مرحوم در دوران تحصیل در حوزه علمیه قم، با بزرگانی همچون امام موسی صدر، شهید آیتا... بهشتی، آیتا...العظمی مکارم شیرازی و جمعی دیگر از علما و فضلای این حوزه، ارتباط داشت و با آنها در انتشار مجله معروف و تأثیرگذار «درسهایی از مکتب اسلام» همکاری میکرد. آیتا... واعظزاده خراسانی، افزون بر حوزه علمیه، در دانشگاه نیز به تدریس پرداخت. آن مرحوم در سال 1339 هـ.ش، با تشویق شهید آیتا... بهشتی، پیشنهاد تدریس در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد را پذیرفت. آیتا... واعظزاده خراسانی، در دانشگاه فردوسی به تدریس تفسیر، فقه، فقهالحدیث، تاریخ تفسیر، تاریخ حدیث، تاریخ علوم عقلی، تاریخ فقه، تاریخ علوم اسلامی، تاریخ اسلام، فلسفه و کلام پرداخت و از سال 1352 تا 1356هـ.ش، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات این دانشگاه بود. او بعدها، در دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه تربیت مدرس نیز، تدریس کرد و رسالههای کارشناسی ارشد و دکترای زیادی، زیر نظرش نوشته شد. در سال 1350هـ.ش، با همت و تلاش ستودنی آیتا... واعظزاده، کنگره جهانی هزاره شیخ توسی، با شرکت دهها نفر از اندیشمندان جهان اسلام و نیز، تعدادی از مستشرقان، در مشهد برگزار شد. پس از تأسیس نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، آن مرحوم، مدتی مسئولیت اداره آن را برعهده گرفت. آیتا... واعظزاده خراسانی در سال 1381هـ.ش، به عنوان استاد نمونه کشوری برگزیده شد و در سال 1382 هـ.ش، به عنوان چهرهماندگار، مورد تقدیر قرار گرفت.