خوانندگان محترم! در صفحه 10 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: دخترم را زمان وقوع زلزله و هنگامی که از پلههای مدرسه پایین میآمده، هُل داده و به پایین پرتاب کرده اند و دستش شکسته است. کسی که این کار را انجام داده، یکی از دانشآموزان بوده و در دوربین های مدار بسته مدرسه کاملاً معلوم و مشخص است. آیا می توان از پدر و مادر طفل شکایت کرد و دیه گرفت؟ مسئولیت اولیای مدرسه در این زمینه چیست؟
پاسخ: در مواردی که عمل کودک نابالغ به جراحت بیش از «موضحه» منجر شود، «عاقله» کودک، مسئول پرداخت دیه خواهند بود. منظور از «عاقله»، بستگان نسبی مذکر است. «موضحه»، جراحتی است که به استخوان رسیده باشد. بنابراین، پرداخت دیه شکستگی دست، بر عهده خویشاوندان مذکر کودک خواهد بود . ماده 292 قانون مجازات اسلامی، برخی جنایات (جنایت یعنی عملی که ارتکاب آن مستوجب دیه است) را در حکم خطای محض قرار داده است. مطابق این ماده قانونی، «جنایت در موارد زیر، خطای محض محسوب میشود: الف- در حال خواب و بیهوشی و مانند آنها واقع شود. ب- به وسیله صغیر و مجنون ارتکاب یابد. پ- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنیٌ علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را، مانند آنکه تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید.» جراحات با توجه به شدت آنها به انواع مختلفی تقسیم می شوند؛1- حارصه: خراشیدگی پوست، بدون جریان خون؛ 2- دامیه: زخمی که کمی در گوشت نفوذ کرده و خون جاری شده است؛ 3- متلاحمه: جراحتی که نفوذش در گوشت عمیق است، اما به پوشش نازک روی استخوان رسیده است؛ ۴- سِمْحاق: زخمی که در گوشت نفوذ کرده و به پوشش استخوان رسیده است؛ ۵- موضحه: جراحتی که سِمحاق را پاره کرده و سفیدی استخوان را آشکار ساخته است؛ ۶- هاشمه: آنچه موجب شکستگی استخوان شود، هرچند با جراحت همراه نباشد؛ ۷- منقله: آنچه سبب جابه جایی استخوان شود و ۸- مأمومه: جراحتی که به پرده مغز رسیده است. ماده ۴۶۸ قانون مجازات اسلامی، درباره تعریف عاقله بیان میکند: «عاقله عبارت از پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری، به ترتیب طبقات ارث است. همه کسانی که در زمان فوت میتوانند ارث ببرند به صورت مساوی مکلف به پرداخت دیه میباشند.» در صورتی که مرتکب، دارای عاقله نباشد، یا عاقله او به دلیل عدم تمکن مالی، نتواند دیه را در مهلت مقرر بپردازد، دیه توسط مرتکب و در صورت عدم تمکن، از بیت المال پرداخت میشود. (مواد 469 و 470 قانون مجازات اسلامی)