مبحث 12مقررات ملی ساختمان دربوته نقد و بررسی
تعداد بازدید : 40
گرد نقصان قانون بر کارگاه های ساختمانی
نویسنده : جواد نوائیان رودسری info@khorasannews.com
سر و صدایشان روی اعصاب است؛ بعضی وقتها شب و روز نمیشناسند و اصلاً رعایت نمیکنند که سَرِ ظهر است و مردم قصد استراحت دارند؛ وقتی در گرمای ظهر تابستان از کنار یکی از آن ها عبور میکردم، پیرمردی از خانهاش بیرون آمده بود و با چهره برافروخته فریاد میکشید و از آن ها میخواست که کارشان را تعطیل کنند و کارگرهای کارگاه ساختمانی هم، بی اعتنا به کارشان ادامه میدادند؛ شاید آلودگی صوتی، مهم ترین معضل کارگاههای ساختمانی باشد، اما تنها معضلی که این کارگاهها برای شهروندان ایجاد میکنند، نیست. پراکندگی گرد و خاک ناشی از عملیات ساختمانی و آسیبی که این ذرات معلق در هوا، به سلامت افراد و اشیا وارد میکند هم، معضل دیگری است. مهم ترین پرسشی که در این مواقع به ذهن شهروندان میرسد، این است که آیا برای جلوگیری از این تضییع حق آشکار، راهکار قانونی وجود ندارد؟ بیتردید، احداث بنا، هم کار پر سر و صدا و هم فعالیت آلایندهای است و بالاخره، برای کسانی که در همسایگی کارگاههای ساختمانی قرار دارند، آزارهایی در پی دارد و چارهای جز تحمل آن نیست؛ اما آیا راهکاری برای به حداقل رساندن این آزارها وجود ندارد؟ آیا قوانین و مقررات درباره این مسائل ساکت هستند؟ آنچه در این نوشتار در پی بررسی آن هستیم، تلاشی برای دست یابی به پاسخ این پرسش هاست.
سکوت قانون درباره آلودگی صوتی و محیطی
ناامیدی، فرجام کسانی است که در جستوجوی قانونی برای حمایت از همسایگان کارگاههای ساختمانی در برابر آلایندههای صوتی و محیطی هستند. واقعیت آن است که در مقررات ملی ساختمان، اصولا موضوع حمایت از حقوق شهروندان در برابر آلودگیهای صوتی کارگاههای ساختمانی و نیز، پراکنش ذرات معلق گرد و غبار در هوا، پیشبینی نشده است. تنها یک جا و به صورتی بسیار گذرا و مبهم، در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، که مربوط به ایمنی و حفاظت کار است، تأکید شده است که مسئولان کارگاههای ساختمانی، نباید با تولید صدای ناهنجار و نامتعارف، باعث ایجاد مزاحمت برای همسایگان شوند. طبعاً این ایجاد مزاحمت، شامل تردد شبانه کامیونها، خالی کردن مصالح ساختمانی و سایر مواردی از این قبیل هم، در محل کارگاه میشود؛ اما قانون درباره چگونگی تعیین حد متعارف، ساکت است. به عنوان نمونه، مشخص نیست که آلودگی صوتی، اصوات بالاتر از چند «دسی بل»(واحد اندازهگیری صوت) را شامل میشود. این سکوت قانونی، حتی درباره آلودگی هوا با گرد و خاک ناشی از فعالیت کارگاه ساختمانی هم وجود دارد. بنابراین، قانون گذار در دو مورد از مزاحمتهای جدی کارگاههای ساختمانی، برای همسایگان این کارگاهها، ساکت است و درباره رفع آزار و اذیتهایی که همسایگان تحمل میکنند، چارهای پیشبینی نکرده است. با این حال، راه شکایت بر شهروندان بسته نیست و در صورت تداوم آزار و اذیت نامتعارف، میتوانند در دادگاه طرح شکایت کنند و خواستار توقف فعالیت کارگاه و حتی خسارت ناشی از آلودگی محیطی و صوتی شوند. البته این اقدام باید به استناد دلایل محکمه پسند و همچنین، نظر کارشناسی کارشناسان رسمی دادگستری باشد. در باره تردد کامیونهای سنگین یا کامیونهای مجهز به دستگاه تزریق بتن، با توجه به محدودیتی که پلیس راهور برای تردد روزانه آن ها در سطح شهرها در نظر گرفته است، چارهای جز فعالیت شبانه نیست. بنابراین، حضور شبانه آن ها در محل کارگاه و فعالیتشان، چیزی خارج از عُرف محسوب نمیشود. با این حال، رانندگان این خودروهای سنگین و نیز، مسئولان کارگاههای ساختمانی، باید حداکثر تلاش خود را برای کم کردن آلودگی صوتی انجام دهند و از سر و صدای بیمورد، بپرهیزند.
پیشبینیهایی برای ایمنی
مقررات ملی ساختمان، درباره حفظ ایمنی شهروندان در حال تردد از کنار کارگاههای ساختمانی و نیز، حفاظت از ساختمانهای همسایگان، امیدوارکنندهتر است. مسدود شدن مسیر عبور و مرور، یکی از جدیترین معضلات شهروندانی محسوب میشود که در مجاورت کارگاههای ساختمانی سکونت دارند یا میخواهند از کنار آن ها بگذرند. مطابق بند «12-2» مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، «سد یا محدود نمودن پیادهروها و سایر معابر و فضاهای عمومی، برای انبـار کردن مصالح یا انجام عملیات ساختمانی با رعایت مفاد بند های 12-1-4-1 و 12-1-4-2 و موارد زیر امکان پذیر می باشد: الف: وسایل، تجهیزات و مصالح ساختمانی باید در جایی قرار داده شوند که حـوادثی برای عابران، خودروها ، تأسیسات عمومی، ساختمانها، ابنیه و درختان مجاور به وجود نیاورند. مصالح و وسایل فوق، شب ها نیز باید به وسیله علایم درخشان و چراغ هـای قرمـز احتیـاط مشخص شوند.» در این بخش به موضوع تخلیه مصالح ساختمانی هم اشاره شده و درباره آن آمده است:«در مواردی که نیاز به تخلیه مصالح ساختمانی در معابر عمومی یا مجاور آن باشد، بایـد مراقبت کافی به منظور جلوگیری از لغزش، فرو ریختن یا ریزش احتمالی آن ها به عمل آید.» مطابق این مقررات و برای جلوگیری از ایجاد خطر برای شهروندان، به دلیل نصب داربستهای ساختمانی، «در مواردی که پایههای داربست در معابر عمومی قرار گیرد، بایـد با استفاده از وسایل مؤثر، از جا به جا شدن و حرکت پایههای آن جلوگیری شود.» خوشبختانه، مبحث 12 مقررات ملی ساختمان برای حفاظت شهروندانی که قصد عبور یا توقف در کنار کارگاههای ساختمانی را دارند، به ذکر این موارد اکتفا نکرده و افزوده است:«هنگامی که بر اثر انجام عملیات ساختمانی، خطری متوجه رفت و آمد عابران یا خودروها باشد، باید با رعایت مفاد بند 12-2-2-1 و با کسب نظر از مراجع ذی ربط، یک یا چند مورد از موارد زیر به کار گرفته شود: الف: گماردن یک یا چند نگهبان با پرچم اعلام خطر در فاصله مناسب، ب: قرار دادن نردههای حفاظتی متحرک در فاصله مناسب از محوطه خطر و نصب چراغ های چشمک زن یا سایر علایم هشدار دهنده، ج: نصب علایم آگاهی دهنده و وسایل کنترل مسیر در فاصله مناسب، د: روشنایی محوطه خطر در تمام طول شب.»
کارگاهها حق بستن مسیر را ندارند
مطابق مقررات مبحث 12، کارگاههای ساختمانی باید برای ایمنی شهروندان و نیز، کارگران فعال در کارگاهها، در داخل و کنار آن، راهروهای سرپوشیده ایمن به وجود بیاورند: «در موارد زیر در تمام طول و عرض مجـاور بنـا، احـداث راهـروی سرپوشـیده موقت در راه عبور عمومی با رعایت مفاد بخش 12-5-3 الزامی است: الف: در صورتی که فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصـد ارتفـاع آن باشد. ب: در صورتی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتـر از 25 درصد ارتفاع آن باشد.» همچنین در اینگونه مواقع، «در صورتی که راه عبور عمومی محدود یا مسدود شـده باشـد، بایـد راه عبـور موقت، در محل مناسبی که به تأیید مراجع ذی ربط برسد، ایجاد گردد.» مسئولان کارگاههای ساختمانی نمیتوانند مسیر عبور و مرور مردم را از روی نهرها یا جویهای آب، به هر شکلی، مسدود و باید در مواقع لازم، برای اصلاح مسیر و تسهیل تردد، پُل احداث کنند:«بر روی محل های حفـاری کـه در معـابر عمومی برای استفاده از تسهیلات عمومی یا نصب انشعابات مربوط صورت میگیرد، باید یک پل موقـت عبـور عـابر پیـاده بـا مقاومت و ایستایی لازم، با عرض حداقل 5/1 متر یا عرض پیاده رو و با نرده حفاظتی مناسب ایجاد شود . در صورتی که حفاری در خیابان صورت گرفته باشد، باید موقتاً پلی بـا مقاومـت کافی و با عرض مناسب که به تأیید مرجع رسمی ساختمان میرسد، برای عبـور خودروهـا ایجاد شود.»