معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به ماموریت های مشترک بسیج و رسانه گفت:در این عرصه یکی از مباحث مهم، ضرورت بسیج فکری و فرهنگی برای گفت و گو با مخاطب جهانی درفضای مجازی است که هم برای بسیج در روزگارکنونی و هم فعالان عرصه رسانه یک ماموریت مشترک محسوب می شود.
امیر خوراکیان در نشست خبری "هفته بسیج واعلام فراخوان جشنواره رسانههای دیجیتال بسیج " افزود: این ماموریت حداقل از دو نگاه قابل بررسی است؛ اول همان نگاه ایجابی است .ازاین منظرکه چون مزیت اصلی ما فرهنگ ، فکر و تمدن اسلامی است، باید این مقوله را به افکارعمومی منتقل و تبیین کنیم. در دو نامه ای که مقام معظم رهبری خطاب به جوانان اروپایی نوشتند، کاملا ضرورت این موضوع روشن است.
هدف دوم این است که ما در توطئه های پیچیده استکبارجهانی می بینیم که هدف اصلی، تخریب فرهنگ اسلامی است ؛ حتی اگر ظهور و بروز گروه های تروریستی مانند داعش ، اتفاقات نظامی وفیزیکی است،اما کاملا برای همه روشن است که هدف اصلی، تخریب فکری و فرهنگی و در واقع مخدوش کردن فرهنگ اسلامی در ذهن جهانیان است.
مراقب باشیم در انزوای فضای مجازی قرار نگیریم
وی در ادامه تصریح کرد:به اعتقاد من، اصلاح ویرانی های فکری داعش به مراتب ازآباد کردن شهرها و زیر ساخت های تخریب شده سخت تر و پیچیده تر است.در واقع نکته اصلی ، توجه به میدان عمل در این عرصه است، بدین معنا که اگرقبول داریم بسیج فکری و فرهنگی در فضای مجازی برای صحبت کردن و گفت و گو با مخاطب جهانی لازم است ، در این عرصه انتخاب میدان نشر و میدان ارتباطات تعیین کننده است.
باید مراقب باشیم به دلایل گوناگون ؛ خواسته یا ناخواسته در انزوای فضای مجازی قرار نگیریم.همه ملاحظات را داشته باشیم و به همه اصول توجه کنیم ،به آسیب های حضوردر برخی پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی دقت کنیم.این موضوعات همگی مسائل دقیق و درستی است که به طور قطع باید توجه شود،اما در کنار این موضوعات به این مسئله هم توجه داشته باشیم که دراین حوزه گسترده درفضایی قرار نگیریم که خودمان بگوییم و خودمان بشنویم. در واقع ما را با ظرافت کامل در فضای مجازی درانزوا قرار ندهند.
ضرورت بازتعریف آرایش حضور بسیج
خوراکیان خاطرنشان کرد:به اعتقاد من لازم است آرایش حضور بسیج در رسانه های اجتماعی را باز تعریف کنیم یا حتی اگر دربعضی از فضاهای رسانه ای و اجتماعی فضای مجازی، به هر دلیلی، مصلحتی به حضور همه نیست ، اما می توانیم یگان های ویژه ای را برای این حضورها تربیت کنیم وآموزش دهیم؛ چنان که در میدان جنگ هم به همین نحو عمل می کنیم ؛ یک لشکر عمومی داریم که درمیدان های عمومی از آن استفاده می کنیم ، اما اگر به عنوان مثال جایی باتلاق شد ، نمی توانیم آن منطقه را از میدان جنگ حذف کنیم و به عبارتی نمی توانیم صورت مسئله را پاک کنیم.در این حالت گروهی را تحت آموزش ها وتعالیم ویژه قرار می دهیم، بدین شکل اگرعموم لشکر ما قادر به ورود به یک منطقه ویژه نباشند و درصورت ورود با مشکل مواجه می شوند، اما یگان ویژه قادربه ورود به آن فضای خاص باشد .
لزوم تربیت یگان های ویژه فکری، فرهنگی
ورسانه ای
وی در ادامه تاکید کرد: درعرصه فرهنگ هم دقیقا وضعیت به همین منوال است. ما نیازمند تربیت یگان های ویژه فکری، فرهنگی ورسانه ای برای حضور در شبکه های اجتماعی جهانی هستیم.ممکن است مدیریت کلان این شبکه ها در اختیار ما نباشد که اول شبکه را سالم سازی کنیم و بعد وارد آن شویم .اماممکن است این امکان وجود داشته باشد که اگر برای همه حضور در این فضاها لزوما نتایج مثبتی نداشته و با آسیب ها و خطراتی مواجه باشد ، اما یگان های آبدیده و آموزش دیده مجهزی از نظر فکری وفرهنگی و توانمندی های رسانه ای و مهارت های ارتباطاتی بتوانند دراین فضاها اقدام به اجرای عملیات ویژه کنند.
پس بسیج فکری و فرهنگی نیازمند خروج از انزوا و حضور دررسانه های اجتماعی پرمخاطب جهانی است. این مقوله درباره میدان حضور بسیج در حوزه فرهنگ و دفاع از مرزهای فکری و تبیین مرزهای اعتقادی و ارزش های انقلاب اسلامی در فضای مجازی است.
ابعاد بهره برداری از پیام رسان های اجتماعی را تعریف کنیم
یکی دیگر از مباحثی که درعرصه ماموریت های مشترک بسیج و رسانه نیازمند آن هستیم، تبیین ابعاد بهره برداری از پیام رسان های اجتماعی است، به تعبیری تبیین ابعاد حضور در فضای مجازی و به طور خاص پیام رسان های اجتماعی است. وی در توضیح این مقوله مهم گفت: گاهی اوقات نگاه ما به مسائل یا صفر است یا صد.در حالی که لزومی ندارد همیشه چنین نگاهی داشته باشیم. بعضی وقت ها ممکن است نسبی باشد و متناسب با آثار ، شرایط وضعیت و ملاک هایی که داریم قادر به تصمیم گیری باشیم و یا برای برخی چیزها حد و اندازه تعیین کنیم. هم اکنون درباره برخی پیام رسان ها گفته می شود فلان پیام رسان بسته شود یا باز شود.این یک جورنگاه کردن به قضیه است ، یک نوع نگاه دیگر آن است که به کمک بسیج و رسانه، ابعاد این بهره برداری را تعریف کنیم ، به این معنا که لزومی نداشته باشد یک پیام رسان کاملا بسته شود ، اما مردم بدانند تا چه حد در این پیام رسان حضور داشته باشندوبدانند ابعاد حضور درفلان پیام رسان و تبعات آن چیست.شاید این راه حل تنظیم نحوه حضور وکیفیت بهره برداری از پیام رسان باشد،به جای این که صرفا از باز بودن یا بسته بودن پیام رسان صحبت کنیم.
مردم باید آگاهانه انتخاب کنند
معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی با بیان این که این مقوله در شرایط کنونی از جمله مباحث مهم است، تصریح کرد: واقعیت این است که در زمینه ابعاد روابط اجتماعی و ابعاد مسائل پیچیده و بسیارکلان اقتصادی، بحث های مهم ،اساسی و مبنایی وجود دارد.
ابعاد تاثیر گذاری ها در موضوعات مهم فرهنگی ما مانند سبک زندگی ، روابط خانواده، بحث کودکان و نوجوانان ابعاد حوزه اطلاع رسانی وآگاهی بخشی و فرهنگ سازی ، حقیقتا برای افکار عمومی روشن نیست . اگر بسیج عزم بر روشن کردن این ابعاد نکند ورسانه به این عزم مقدس کمک نکند، چه کسی قرار است این مباحث را روشن کند؟ این تبیین اگر اتفاق نیفتد، ما با کوچک ترین محاصره های سخیف در این حوزه ها به اشتباه خواهیم افتاد.در جلسات کارشناسی، ما صحبت از تاثیرات مهم اقتصادی ،فرهنگی و اجتماعی در این حوزه داریم، اما در روابط عمومی و افکار عمومی می بینید که صحبت از این است که کدام پیام رسان شنود می شود که خنده دار است.چرا که اصلا بحث این ها نیست. ما در جامعه نیازمند تبیین این مسائل هستیم ، مردم باید تبعات حضورشان را در برخی از این پیام رسان ها واستفاده شان را از بعضی از این پیام رسان ها کاملا بدانند تا بتوانند با آگاهی انتخاب کنند.
حضور در پیام رسانی بدون صلاحیت لازم ، انتخاب شهر بی قانون برای زندگی
وی در توضیح این مقوله گفت:از مهم ترین حقوق مردم بر گردن حاکمیت، قواعد اداره جامعه است؛ اداره جامعه در حوزه اقتصاد ، در حوزه فرهنگ ، در حوزه مسائل اجتماعی و خدمات عمومی. حال اگر حضور در یک پیام رسان منجر به این شودکه امکان ادای این حق عمومی نباشد ، این نکته را به طور قطع مردم باید تشخیص بدهند . به اعتقاد من، حضور همه جانبه ، حضور روابط اجتماعی و اقتصادی دریک پیام رسانی که صلاحیت لازم را نداشته باشد و از منطق لازم برخوردار نباشد ، مانند انتخاب یک شهر بی قانون برای زندگی است. چون این جا دیگرسخن از دو ارتباط و دو پیام و ارسال دو تصویر نیست.مسئله، زندگی دوم و انتقال اموراز زندگی واقعی به زندگی واقعی منتها در فضای مجازی است.این اصلا زندگی مجازی نیست، اقتصاد است ، فرهنگ است، اطلاع رسانی و اخبار است ، مسئله تبعات اجتماعی و فرهنگی است.بالا و پایین کردن ملاک های اصلی جامعه است . صحبت از قانون و بی قانونی است.مسئله ، رسیدگی به تخلفات واشکالات است.چه کسی می تواند از حق یک کودک آسیب دیده در فضای مجازی دفاع کند؟ چه کسی پاسخ گوی تبعات برخی حضورهای نادرست برای نوجوانان و نسل های آینده است.استعداد ها وتوانمندی های نسل آینده ما دراستفاده و حضوردرست و نادرست در فضای مجازی چه آثاری برای آن ها خواهد داشت.
در این مقوله مهم نیز نیازمند کمک بسیج و رسانه هستیم.به عبارتی مسئله تبیین ابعاد حضور در پیام رسان ها و این که با این فرهنگ سازی مردم بتوانند تشخیص دهندبرای چه بخشی از فعالیت هایشان می تواننداز یک پیام رسان با یک مختصات استفاده کنند و چه بخشی از نیازهای عمومی شان را نمی توانند به این فضا منتقل کنند، با این که یک پیام رسان ممکن است قابلیت فنی و ارتباطی آن را داشته باشد، اما صلاحیت لازم را نداشته باشد که من آن بخش خاص از فعالیت هایم را به این پیام رسان منتقل کنم.در این عرصه ، بحث خیلی دقیق تر از صرف بستن یا باز بودن یک پیام رسان است.بحث خیلی فراتراز مقوله شنود یا غیر شنود است و مباحث بسیار مهم تری مطرح است.این مقوله حقیقتا نیازمند یک بسیج رسانه ای است، در حوزه این تبیین واقعا دچار کمبود هستیم.
ضرورت اتفاق نظر بر سر مسائل پایه ای و اصولی جامعه
خوراکیان با اشاره به بحث سوم در این عرصه خاطر نشان کرد: بحث سوم به این مقوله می پردازد که در عرصه کلان کشور ، مباحث مشترکی داریم و نباید اجازه دهیم این مباحث در معرض بخشی ازمباحث که سلیقه ای ، جناحی وسیاسی است،مورد لطمه و آسیب قرار گیرد.این مباحث مورد اتفاق و اصولی پایه ها و ستون های اصلی جامعه هستند ونباید اجازه دهیم سلایق به این ستون ها لطمه بزند؛ حتی در این مسیر بایداز خودمان، از خواسته های سیاسی و حزبی مان واز مبارزات جناحی مان ایثار کنیم.
در واقع به دلیل اهمیت آن ستون ها ، اصول وپایه ها گاهی باید ایثار کنیم که نوعی از ایثار هوشمندانه ومهم است.این عرصه البته نیازمند کمک رسانه ای است. درست است در فضای مجازی سلایق واختلاف نظرهایی وجود دارد اما مسائل مهم و مشترک کم نداریم که همه بر آن ها اتفاق نظر دارند.در داخل اختلاف نظرهایی داریم که مطمئنیم نگاه خصمانه به حاکمیت، به نظام ،به کشور ، به اصول و به مبانی ندارد؛همان طور که در بحث های اقتصادی ، روابط خارجی و فرهنگی هم این اختلاف نظرها وجود دارد که وجود آن ها برای رشد کشورو شادابی جامعه هم لازم است. اما نکته مهم این است که به اصول مورد اتفاق و بخش های مشترک کمک کنیم ، تقویت کنیم و اتفاق نظرمان را به رخ بکشیم و این مقوله را باعث وحدت و جدیت قرار بدهیم .
مرکز ملی فضای مجازی، در حال شکوفایی
وی در ادامه با بیان این که هم اکنون مرکز ملی فضای مجازی هم از نظر چیدمان و هم از نظر نوع فعالیت ها ،حقیقتا فراتر از بحث های سیاسی و جناحی است، گفت:امروز مرکز ملی فضای مجازی در حال یک شکوفایی بسیار ارزشمند است نه به واسطه خودش بلکه به واسطه موضوعات مهمی که به آن ها پرداخته است. این که مسئله شبکه ملی اطلاعات از قفل درآمده، اختلاف نظرهای سالیانه حل شده و به 16صفحه مانیفست مصوب مورد اتفاق همه بخش های کشوررسیده ، یک کار ارزشمند است که باید حمایت شود.در این میان این که مثلا فلان فرد در وزارتخانه که نقشی در این سند دارد ، کدام طرفی است، چندان در این عرصه اهمیتی ندارد، نکته حائز اهمیت آن است که این بخش مشترک را حمایت کنیم؛ نگاه حمایت گونه بسیج به عنوان یک جایگاه مقدس انقلابی و رسانه ها به دنبال آن، در چنین حوزه هایی مشترک ومورد اتفاق باشد.یا در بحث پیام رسان های اجتماعی، خوشبختانه در جلساتی که در این باره برای پیاده سازی سند پیام رسان ها برگزار می شود، شاهدیم که همه بخش های کشور حضور دارند و همه چیزبا اتفاق پیش می رود، این اتفاق باید در فضای عمومی و رسانه ای هم رخ بدهد تا بتوانیم به هر مسیری که در حوزه سامان دهی پیام رسان های خارجی و حمایت از پیام رسان های داخلی رسیدیم ، همه با هم در این زمینه کمک کنیم که به معنای اتفاق نظر است و ربطی به سلیقه سیاسی ندارد.در حوزه پیوست فرهنگی اپراتورهای تلفن همراه نیز که در زندگی عمومی مردم بسیار تاثیرگذارند،همین بحث وجود دارد .در حوزه صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، در حوزه آموزش عمومی و فرهنگ سازی ودر حوزه فضای مجازی سالم ، ایمن ومفید نیزهمین بحث وجود دارد . همه این پروژه ها ، ملی هستند و اگر هم اختلاف نظری درمسیر بحث است، اما درنقطه نهایی، اتفاق وجود دارد و همه این مصوبات نیز با حمایت و نظارت جامع مقام معظم رهبری است.
ما به همه این ها نیازداریم ، چرا که جامعه در واقع تازه در این حوزه ها در این سطح ورود کرده است.واقعیت این است که حضور جامعه ما دراین فضاها خیلی پرسابقه نیست و نیاز به این کمک های فرهنگی، فکری، فرهنگ سازی و رسانه ای داریم.
توجه ویژه به مقوله"تصویر"
خوراکیان درادامه به اولین جشنواره رسانه های دیجیتال بسیج اشاره و تصریح کرد: چنین جشنواره هایی درهمین فرهنگ سازی ها و نگاه های کلان وهوشمندانه و درعبوراز ظواهر و پرداختن به مسائل تاثیر گذار اصلی می تواند خیلی موثر باشد.وی با اشاره به آثار ارائه شده در جشنواره افزود:هم موضوعات و هم قالب ها بسیار خوب و متنوع است.
یکی از ویژگی های مثبت این جشنواره ،توجه ویژه به مقوله"تصویر"است و این یعنی شناخت درست از فضای مجازی.امروز بیشترین قالبی که در فضای مجازی رد و بدل می شود ، تصویر است و این مقوله به سرعت در حال رشد است.این نگاه ، کاملا درست و هوشمندانه است. به این مقوله باید به طور قطع توجه شود، چرا که این توجه یعنی شناخت درست ازمیدان.مسئله دوم بحث کیفیت کارهاست.در این عرصه حقیقتا حرف های مهمی داریم که نمی توانیم به مخاطب برسانیم که به دلیل نبود سرمایه گذاری روی محتوا و کیفیت است.
اهمیت مرحله پیش تولید
وی در ادامه خاطر نشان کرد: فرق ما با دنیای استکبار آن است که حرف های دنیای استکبار بی معناست.حرف بی مبناکه نیازبه تحقیق و پژوهش و مبانی نظری ندارد، نیاز به جادوگری رسانه ای دارد که آن ها هم در این مقوله حرفه ای اند،اما محتوای ما که روی مسائل سطحی و بی مبنا نیست. اصلا بخشی از فرهنگ غربی ، زدن مبانی است اما ما برعکس می خواهیم روی مبانی کار کنیم.بنابراین کار ما سخت تر است. کار آن هاشبیه یک جادوگر، اما کار ما شبیه یک فیلسوف است.به اعتقاد من،ما متناسب با آن کیفیت و محتوا، سرمایه گذاری محتوایی نداریم.ما یک راست به سراغ تولید می رویم.این در حالی است که باید به مرحله پیش تولید فکر کنیم؛پیش تولید به معنای یک سند محتوایی که تولید بر اساس آن اتفاق بیفتد.
در این سند محتوایی ، ممکن است کار دست افراد اهل فن، اهل اشراف ، اهل مطالعه و باسواد دینی،اسلامی، فرهنگی ، اجتماعی باشدکه به مسئله ای برای ما در این سند محتوایی بپردازند و آن را در اصطلاح بپزند برای من و شمایی که تولید کننده حرفه ای هستیم و لزومی ندارد سوادمان در حد آن ها باشد ، چون به عنوان مثال کارمان پویانمایی یا فیلم است.
ضرورت توجه ویژه به بخش سرمایه گذاری محتوایی
خوراکیان در ادامه تاکید کرد:کلا اگرنگاهی به گذشته انقلاب اسلامی نیز داشته باشیم، می بینیم که ازاین جهت خیلی لطمه دیدیم؛ یعنی جاهایی که از نظر قالب وارد بودیم ، درمحتوا نابالغ بودیم. به یک موضوع حتی تاریخی ایرانی پرداختیم ، اماچون حاذق نبودیم و اشراف کامل محتوایی نداشتیم و کسی که این کاررا انجام داده ، بیشتر از نظر فنی ،حرفه ای بوده و به محتوا توجه دقیق نداشته و پژوهش پشت کار نبوده، کار کامل و اغنا کننده نیست.برای این ضعف در فضای مجازی در هر حال باید سرمایه گذاری کنیم که بحث قابل تاملی است. باید بخش سرمایه گذاری محتوایی به معنای پشتوانه نظری از تولیدات رسانه ای متناسب با فضای مجازی را تقویت کنیم ودرچنین جشنواره هایی به کسانی که برای تولید حضور پیدا می کنند،این موضوع را یاد بدهیم.
انسجام بخشی نظام فکری پیش از ورود به عرصه تولید محتوا
معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی تصریح کرد:از آرزوهایم این بود که ساختاری مانند یک سوپرمارکت بزرگ محتوایی در اختیار داشتیم تا هر کسی که قصد تولید محتوا در فضای مجازی را داشت،به آن مراجعه می کرد تا در ابتدای کار ، نیازهای محتوایی اش را بر می داشت.تصور کنید در این سوپر مارکت نیز در هر بخشی مشاوری حضور داشت که به فرد مراجعه کننده توضیحات لازم را ارائه می داد. بعد از این که نظام فکری این فرد به خوبی درباره یک موضوع منسجم و استوارمی شد،سپس وارد عرصه تولید محتوا می شد.
وی با تاکید بر این که چنین فهم کاملی در پلان به پلان کار، در تصویر به تصویرو در تمامی جزئیات تاثیر گذار است، خاطر نشان کرد: این نکته بسیار مهم است که پشت یک فکر چه چیزی بوده که یک کلیپ پنج دقیقه ای یا حتی دو دقیقه ای از زیر دست آن فرد بیرون آمده است.
وی در ادامه با اشاره به ویژگی های فرهنگ بسیجی گفت:با توجه به این که در فرهنگ بسیجی ، دغدغه های فکری و انقلابی از دیگران بیشتراست ، از این نظربسیجیان همیشه ستایش می شوند؛چراکه فداکاروپرتلاش و جهاد گونه به کارنگاه می کنند و به همین دلیل ازآن ها توقع بیشتری وجود دارد. پس باید به این جنبه محتوایی بیشتر توجه شود و روی آن سرمایه گذاری بیشتری شودتا بتوانیم بخش هایی را در بسیج برای تغذیه مبانی محتوایی در عرصه تولید درفضای مجازی داشته باشیم.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که به کمک دوستان دربسیج بتوانیم به صورت مسئله های مهم، دقیق و پیچیده ای که این روزهادر ارتباط با فضای مجازی با آن ها مواجهیم، هوشمندانه وهمه جانبه بپردازیم .