ریز و درشت بیمه سلامت درگفت و گوبا مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران
تعداد بازدید : 58
9 هزارمیلیارد کسری داریم،توانمندها ازبیمه سلامت رایگان باید حذف شوند
نویسنده : دانش پور info@khorasannews.com
حوزه بهداشت و سلامت از همان ابتدای دولت آقای روحانی از پرسرو صداترین بخش ها بود. دلیل آن هم تغییرات بنیادی در این حوزه بود. در این بین شاید اجرای طرح بیمه سلامت رایگان برای ایرانیان طی ماه های اخیر بیشترین حواشی را داشت به خصوص از زمانی که مدیرعامل جدید بیمه سلامت ایرانیان بر اجرای دقیق قوانینی که خودش می گوید از ابتدا بوده اما اجرا نشده است ، انگشت گذاشت و یک تنه ایستاد تا بگوید فشار مالی به این طرح و بدهی های چند هزار میلیاردی راهی باقی نگذاشته جز آن که مردمی که توانایی مالی دارند به کمک دولت و بیمه بیایند.
اگر چه در لابه لای گفت وگو با مدیرعامل خراسانی سازمان بیمه سلامت می شد دریافت که برخوردهای تند این چند ماه، کمی او را نسبت به طرح خواسته هایش محتاط تر کرده است . البته این به معنای عقب نشینی مهندس طاهر موهبتی از اجرا کردن برنامه هایش برای مهار مشکلات بیمه سلامت نیست.
** درباره وضعیت فعلی بیمه سلامت در کشور بگویید؟
یکی از مبانی اصلی شکل گیری بیمه ها ، اصل 29 قانون اساسی است. بر مبنای این اصل ، تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی و بهداشت و درمان حقی است همگانی و دولت هم مکلف است درقبال این تعهد از طریق بیمه ای و غیربیمه ای با مشارکت مالی مردم این خدمات را برای آن ها تامین کند. در سال 73 قانون بیمه همگانی تصویب و در این قانون قرار شد اقشار مختلف جامعه تحت پوشش بیمه درمان قرار بگیرند. این بیمه در سال اول با جمعیت چند میلیونی شروع شد تا امروز هم فراز و نشیب هایی داشته و امروز حدود 41 میلیون نفر جمعیت زیر نظر سازمان بیمه سلامت هستند و البته از پنج صندوق برای اقشار مختلف تشکیل شده است. اما صندوق بیمه سلامت رایگان ، در دولت آقای روحانی ایجاد شد که به دلیل رایگان بودن برخی از افراد از صندوق های دیگر جدا شدند و به این صندوق آمدند. از جمله صندوق بیمه ایرانیان که قبل از اجرای طرح بیمه رایگان چهار میلیون و 400 هزار نفر عضو داشت اما با ایجاد صندوق رایگان سلامت تمام این افراد به این صندوق مهاجرت کردند. به عبارتی کسی که خودش پول می داد الان به صورت رایگان از خدمات استفاده می کند.
** البته به نظر می رسد این اتفاق طبیعی است.
حتما طبیعی است اما برای ما که متولی بودیم طبیعی نبود چون ما باید ارزیابی وسع می کردیم و به کسی که توان ندارد اجازه می دادیم به این صندوق ورود کند.
** اگر این مسئله ایراد هم داشته است مقصر مردم نبوده اند، چون مردم از آن اطلاعی نداشتند و دولت آن را به همین شکل اجرا کرد!
ما الان می گوییم 11 میلیون بیمه شده داریم ولی بیمه شده واقعی ما 5.5 میلیون نفر بیشتر افزایش پیدا نکرده است. چون حدود پنج میلیون و 370 هزار نفر از دیگر صندوق ها و تعدادی هم از بیمه روستاییان به این بیمه آمدند.
** براساس ارزیابی های شما چه تعداد می توانند از بیمه رایگان استفاده کنند؟
برای این که تشخیص داده شود یک فرد بضاعت مالی دارد یا خیر مسئله ای به نام ارزیابی وسع ایجاد شده است . در ایران یکی از راه های شناسایی این افراد کمیته امداد و راه دیگر ارزیابی وسع است. بنابراین باید به اطلاعات مالی مردم دسترسی داشته باشیم. به حساب های بانکی ، موجودی ساختمان و ملک یا املاکی که به نام فرد است. این که چه تعداد ماشین دارد. متاسفانه چنین دسترسی وجود ندارد. اگر وضعیت پرداخت یارانه ها هم به همین وضعیت گرفتار شده به دلیل دسترسی نداشتن به همین سوالات است. به دلیل همین نقص، وزارت رفاه به صورت فرضی مدلی درست کرد که هر کسی که در پنج سال گذشته معامله رسمی ساختمان و خودرو انجام نداده، سفر خارجی نرفته و طی یک سال تراکنش مالی 50 میلیونی نداشته است ، این فرد بضاعت مالی ندارد.
** با این کار مشکلی که در زمینه آزمون وسع وجود داشت حل نشد؟
در کشور ما یکی از چالش های جدی صندوق های بیمه ای تامین منابع مالی آن هاست. الان 34 میلیون نفر به صورت رایگان بیمه شده اند که با احتساب اعضای کمیته امداد 40 میلیون نفر می شوند. یعنی ما باید بپذیریم که 39 سال بعد از انقلاب اسلامی 40 میلیون نفر داریم که فاقد توان مالی برای پرداخت درهر ماه 40 یا 20 هزار تومان هستند.
می دانیم وضعیت به این شکل نیست. بنابراین فرض اول ما ایراد دارد و باید اصلاح شود اما چه کسی جرئت اصلاح را دارد! سراغ هر کسی می روی می گوید حالا دست نگه دارید. عدد ریالی این 34 میلیون نفر برای بیمه سلامت می شود 16 هزار میلیارد تومان در هر سال. من با این رقم می توانستم 20 هزار تخت بیمارستانی و 170 هزار خانه بهداشت بسازم . تردیدی نیست که از این تعداد عده ای مستحق هستند ولی بقیه باید پولشان را پرداخت کنند.
متاسفانه این تعارفات باعث شده است، امروز ما در کشور پول نداشته باشیم و یک سال است که پول بنگاه های کوچک و بزرگ را نداده ایم. وقتی ما به مرکز طرف قرارداد خودمان پول ندهیم و بدهکار باشیم قطعا آن ها هم خدمات درستی نمیدهند. ما داریم کشور را با تعارف اداره میکنیم. من نمی گویم که بی تدبیری کنیم. ولی می گویم که نمی شود درآمد کشور در حال توسعه یا توسعه نیافته را داشته باشیم ولی سخاوتمندی مان از کشورهای توسعه یافته جلوتر باشد. یادتان نرود که اگر این کمک به صورت هدفمند به فرد بی بضاعت می رسید، حتما همه راضی بودیم. ولی این گونه نیست. افرادی را می شناسم که وضعیت مالی بسیار بهتر از من دارند، ولی دفترچه بیمه روستایی دارند. چون یک ویلا در روستا دارند ، شورا تایید کرده است و آن ها گرفته اند.
** تکلیف آزمون وسع چه شد؟
آزمون وسع را وزارت رفاه انجام می دهد و بعد دولت تصویب می کند و باید به زودی ابلاغ شود.
** محدودیت مراجعه به مراکز خصوصی برای افرادی که بیمه رایگان دارند هم مصوبه قانونی دارد؟
در تبصره 17 مصوبه مجلس آمده، کسی که بیمه رایگان شده است، نباید به مراکز خصوصی مراجعه کند . این قانون شامل 34 میلیون نفر می شد . هشت ماه از سال گذشته بود و قانون مذکور اجرا نشده بود. ما آمدیم این را برای بخشی از افرادی که در دولت آقای روحانی از بیمه رایگان استفاده می کردند اعمال کردیم. استدلال مجلس هم درتصویب این قانون این بود که وقتی یک نفر از بیمه رایگان استفاده می کند جزو اقشار مستضعف است. بنابراین همین فرد نمی تواند به بخش خصوصی مراجعه کند چرا که بخشی از پول را خود فرد باید پرداخت کند یعنی چیزی حدود سه میلیون تومان برای بستری شدن در بخش خصوصی . با این وصف چطور یک بیمه شده نمی تواند ماهی 20 هزار تومان بدهد ولی یک جا برای یک شب سه میلیون تومان یعنی 150 برابر به بخش خصوصی می دهد . این فرد حدود 18 سال حق بیمه را یک جا می دهد ولی حاضر نیست به ما پول بدهد. ما جلوی این کار را گرفتیم قشقرقی راه افتاد که « آقا بیمه تعطیل شد. »
ما حرفی نداریم، اگر کسی می خواهد به بخش خصوصی برود ماهی 20 هزار تومان حق بیمه بدهد . در این قضیه دقیقا کسانی جو سازی کردند که جزو محرومان نبودند. حال ما که محدودیت ایجاد می کنیم متهم هم می شویم. بنابراین این رشته سردراز دارد. ما فقط می گوییم 34 میلیون نفر بیمه رایگان هستند. این رقم ادامه پیدا خواهد کرد. کسی هم نمی تواند بگیرد.چون همه دست و هورا می خواهند . بنده دو سه کار کردم ولی فحش شنیدم. ما به زودی پیامک به مردم می دهیم که اگر وضع مالی خوبی داری این صندوق رایگان را رها کنید. می خواهیم با مردم حرف بزنیم. اما این اقدام شاید 10-20 درصد موثر باشد.
** فکر نمی کنید ، نحوه مطرح کردن این مسائل از سوی مسئولان مشکل داشت و طرح این مباحث به شکلی که مطرح شد بی تدبیری بود؟
قبول دارم که اطلاع رسانی در این خصوص خوب نبود ولی ما در دو سه برنامه در شبکه خبر همه چیز را توضیح دادیم باز دیدیم که رسانه ها همراهی نمی کنند.
کشور ما تشنه تیترهای شلوغ کن است. تیتر و متن را می خوانید اصلا متفاوت است. تلویزیون هم همین طور است. حتی اگر صادقانه صدها بار مطلبی را تکرار کنید باز هم عده ای همه چیز را با سیاست آلوده می کنند. همین موضوع را همه فهمیدند که قضیه چیست اما روزنامه های اصلاح طلب نوشتند " مجلس مراجعه به بخش خصوصی را محدود کرد" و روزنامه های اصول گرا نوشتند : "طرح سلامت به سلامت" . چون دولت مراجعه بیمه شدگان خودش را به بخش خصوصی محدود کرد. ما حرف های مان را زدیم و تا الان هم عقب نشینی نکرده ایم چون قانون بوده است.
** درباره آزمون وسع آیا واقعا فکر می کنید در کشور ما با وجود بی اعتمادی هایی که وجود دارد، امکان این که مردم مال شان را معرفی کنند وجود دارد؟ اصلا در کشورهای دیگر چنین شرایطی وجود دارد که مردم خودشان اموال و دارایی های شان را اعلام کنند ؟
در کشورهای دیگر ، مردم به صورت لحظه ای تحت نظر هستند . اگر پول زیادی به حساب یک فرد بیاید بلافاصله مراجعه می کنند که این پول از کجا آمد. سیستم مالیاتی آن ها لحظه ای است. در آن جا اگر کسی خوداظهاری کرد که ندارم اگر فردا ثابت شد دارد، با او برخورد می شود. در کشور ما اگر چنین مسئله ای پیش بیاید و به دادگاه هم معرفی کنی فردا یک نفر زنگ می زند که آقا بدبخت است و اشتباه کرده . آخرش یا مبرا می شود یا من شکایتم را پس می گیرم.
** آیا با "مدیریت هزینه" نمی توان مشکلات مالی بیمه سلامت را حل کرد؟
قطعا مهم ترین نکته برای ما در سازمان های بیمه ای مدیریت هزینه است. اما آثار مدیریت هزینه ، 10-15 درصد است . در نهایت حتی با مشخص شدن هم پوشانی ها شاید 10-15 درصد شرایط موجود تعدیل شود. من از عدد هشت هزار میلیارد تومان صحبت می کنم. در حالی که مدیریت هزینه خیلی کمک کند می تواند 1500 میلیارد را کم کند. ضمنا بودجه سال آینده ما نسبت به امسال تغییری نکرده است و حتی با مدیریت هزینه باز هم هفت هزار میلیارد کسری خواهیم داشت . درباره سازمان های بیمه ای این مسئله الان یک معضل و بحران است . معضل را باید حل کنیم. گفته می شود که طرح تحول سلامت باعث شکست بیمه ها شده است درحالی که این طرح سال 93 آمد. من سال 83 معاون وزیر رفاه بودم . صندوق های بیمه ای نسبت به بخش خودشان همان موقع تاخیر پرداخت داشتند. وقتی که سلامت و برجام می شوند دو گزینه برای رای آوری کشور ، حال می خواهید برجام را بزنید مهم نیست جنس سیاسی دارد. ولی سلامت را نباید سیاسی کنید.
** به گفته شما آن چه الان مطرح شده از ابتدا قانون بوده است ،پس چرا از اول اجرا نشد تا الان این مشکلات پیش نیاید؟
مصوبه سال 93صراحت دارد که افراد باید ارزیابی وسع شوند. درباره سوال شما من برگشت به گذشته را خیلی مطلوب نمی دانم.
** همین اشتباه باعث شده است که الان این همه مشکل ایجاد شود؟ اگر درست اجرا می شد این اتفاقات هم نمی افتاد؟
همه این ها ممکن است. من چون هیچ وقت از گذشته ها صحبت نکردم اجازه بدهید ورود نکنم. من می گویم مهم این است که در مقطعی که هستیم بهترین تصمیم را بگیریم. این که در آن مقطع این مسئله بهترین تصمیم بوده است واقعا من نمی دانم.
** مشکل این است که شرایطی به وجود آمده که مردم شاهد تغییر مطلوب شرایط نیستند، شما می گویید اگر مردم حق بیمه بدهند، تعداد تخت های بیمارستانی و خانه های بهداشت را افزایش می دهید، چه ضمانتی وجود دارد که این اتفاق بیفتد؟
با این شرایط حتی اگر هیچ اتفاقی نیفتد من می توانم با پولی که دولت به بیمه رایگان می دهد بدهی هایم را به روز کنم. اگر بدهی ها پرداخت شود حتی اگر هیچ شرایطی بهتر نشود رفتار فروشنده خدمت با مردمی که دفترچه بیمه سلامت را حمل می کنند قطعا بهتر می شود . چرا باید الان برخی از داروخانه ها دفترچه ما را قبول نکنند ، چون یک سال است که پولشان را نگرفته اند. این حداقل تغییری است که صورت می گیرد. خرید راهبردی که ما در کشور حرفش را می زنیم برای وقتی است که پول در جیب مان باشد. وقتی من 12 ماه عقب هستم آیا می توانم خط و نشان هم بکشم؟
** با این شرایط چه برنامه ای دارید؟
ما اولا به سمت مدیریت هزینه می رویم. اصلا هم مدنظرمان این نیست که خدمت به مردم را کم کنیم. مدیریت هزینه یعنی ممکن است در فاصله پنج روز برای یک نفر دو بار ام آر آی نوشته شود. من باید اجازه ندهم که ام آر آی زائد نوشته شود. این ها هم هزینه مالی و هم هزینه جانی برای بیمار دارد.
** برنامه هایی که دارید قرار است بعد از چند سال به نتیجه برسند؟
ما از روزی که آمدیم دو سه برنامه مهم داشتیم. یکی این که مراجعه به بخش خصوصی را محدود کردیم. این یعنی کسی که پول دارد صندوقش را عوض کند و ماهی 20 هزار تومان بدهد. دومین کار گفتیم بیمه رایگان بر اساس محرومیت. سومین کار این است که با کمک سازمان تامین اجتماعی وضعیت هم پوشانی ها را مشخص کنیم و قرار است تامین اجتماعی به سمت حذف کسانی برود که دو دفترچه دارند. همچنین به سمت پروتکل های دارویی در کشور حرکت کردیم. مثل سقف گذاشتن ، در برخی استان ها به طور پراکنده ، بخش نامه کردیم که اولویت اول تمام استان ها مدیریت هزینه با در نظر گرفتن لطمه ندیدن ارائه خدمت به مردم به ویژه محرومان باشد. همچنین هر سه ماه برای همه پزشکان کشور کارنامه می فرستیم و با جدیت دنبال آن هستیم. وقتی کارنامه می فرستیم کسانی که هزینه های زیاد داشته اند را صدا می زنیم. ما موردی داشتیم که 40 درصد ام آر آی یک استان را یک نفر مینوشت که 80 درصد آن ها هم نرمال بود.
** درباره بودجه سازمان بیمه سلامت نقل قول های مختلفی هست، رقم دقیق آن را شما اعلام کنید ...
آن چه که در بودجه 97 تلفیق اضافه شده است خرید اوراق برای پرداخت بدهی های سال گذشته است که رقم آن تا پایان امسال 9 هزار میلیارد تومان است. این اوراق برای پرداخت بدهی ها در نظر گرفته شده است که هنوز هم قطعی نیست.
البته بودجه ما و آن چه که در لایحه آمده نسبت به رقم تخصیص امسال(96)، 3.5 درصد کاهش پیدا کرده است. به هر صورت بودجه امسال سازمان بیمه سلامت نسبت به رقم تخصیص کاهش پیدا کرده است اما نسبت به خود بودجه مصوب ، 8 درصد رشد داشته ایم ولی نسبت به نیاز، حدود 4-5 هزار میلیارد تومان کسری خواهیم داشت.
** همان طور که گفتیدبا دولت های مختلف کار کرده اید این مسئله برای شما مشکل نبوده است؟
شاید اگر در حوزه وزارت کشور بودم به مشکل می خوردم. ولی چون در حوزه سیاسی نبودم و خیلی سیاست را هم بلد نیستم، راحت هستم. خط کش سیاسی ندارم و تقریبا همه را دوست دارم.
** از مدیران نجومی بگیر هستید؟
موضوع مدیران حقوق نجومی بگیر را خیلی قبول ندارم. اولا حقوق بگیر در میزان حقوق خودش مقصر نیست.آن هایی که گرفتند وفق مقررات بوده است بنابراین کسی که تایید کرده مقصر است. قوانین اشکالاتی داشت .الان حکم کارگزینی من به عنوان مدیرعامل نزدیک به هشت میلیون تومان است، اضافه کار هم حدود 4 میلیون تومان و در مجموع بیشتر از 12 میلیون تومان و مبلغی هم خارج از شمول دریافت می کنم البته الان مجلس و دولت سقف تعیین کردند و بعید است پرداخت های قبل ادامه یابد.