نبرد پهلوانان در گود چشمه زینل خان اسفراین
نویسنده : نجفیان info@khorasannews.com
باز هم فروردین چهاردهمین طلوع خورشید را تجربه کرد و باز هم عاشقان به منش و روش پهلوانی گرداگرد گود کشتی چشمه زینل خان به نظاره کشتی باچوخه نشستند که شمال خراسانی ها از آن به «کُشنی» یاد میکنند.چوخه کارانی که «چوخه» یا «چوخا» به تن کردهاند در رویارویی با رقبای خویش حاضر شدند و زور بازوی خود را به رخ علاقه مندان به چوخه کاری کشیدند.شور تماشای کشتی با چوخه را می شد در صدای تشویق های متمادی تماشاچیان به راحتی و بهتر از هرجایی دید، تماشاچیانی که از ابتدای صبح برای تماشای کشتی با چوخه مهمان گود شدند.امسال هم 220 چوخه کار در قالب 45 تیم در گود چشمه زینل خان دیار پهلوان پرور اسفراین رویاروی یکدیگر و در برابر دیدگان بیش از 70 هزار تماشاگر سکانس های دیدنی و البته تماشایی را خلق کردند.چوخه کارانی که از 37 شهرستان و 10 استان کشور مهمان گود چشمه زینل خان اسفراین شدند، در پنج وزن به رقابت پرداختند . امسال با هدف ارج نهادن به میراث معنوی و ناملموس کشتی با چوخه و در سال حمایت از کالای ایرانی به نفرات نخست هر وزن سفره کردی هم از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهدا شد.به نفرات برتر چهار وزن جوایز 50، 40 و 30 میلیون ریالی و به یک وزن جوایز 20، 15 و 10 میلیون ریالی اهدا شد.«محسن میرزاده» خواننده کرمانجی هم در میانه ظهر کرمانجی خواند که طنین موسیقی شور و شوق و شعف مثال زدنی به گود چشمه زینل خان بخشید.
گود چشمه زینل خان برترین های 97 خود را شناخت
رقابت های گود چشمه زینل خان در اسفراین بعد از رویارویی 220 چوخه کار در قالب 45 تیم از 37 شهرستان و 10 استان با معرفی برترین ها به کار خود پایان داد. در وزن 66 کیلوگرم، حسن گروهی از آسانسور شرق تهران، حمید سلیمانیان از شیروان و غلام نجاری از مرزبانی ناجا به ترتیب صاحب عناوین اول تا سوم شدند. در وزن 74 کیلوگرم، علی مردانی از مجتمع فولاد اسفراین، علی شاهوردیان از آسانسور شرق تهران و الیاس پاکدل از داماص اورگانیک به ترتیب سکوهای اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. در وزن 84 کیلوگرم، امیر قاسمی نژاد از مجتمع فولاد اسفراین، علی شیخ حسینی از داماص اورگانیک و مهران مختاری از آسانسور شرق تهران به ترتیب جایگاه های اول تا سوم را تصاحب کردند. در وزن 96 کیلوگرم، وحید قائمی از مجتمع فولاد اسفراین، محمد تیموری از سبک سازان شرق و جلال محجوب از چناران به ترتیب صاحب عناوین اول تا سوم شدند. در وزن 96+ کیلوگرم، احمد میرزاپور از سبک سازان شرق، عباس نیک سرشت از داماص اورگانیک و جعفر پهلوان از مجتمع فولاد اسفراین به ترتیب جایگاه های اول تا سوم را تصاحب کردند. به گزارش خبرنگار ما، تیم های مجتمع فولاد اسفراین، سبک سازان شرق و آسانسور شرق تهران صاحب عناوین اول تا سوم در بخش تیمی شدند.
گود؛ از دیروز تا امروز
شیرازی- 14 فروردین با اشتیاق و شور و هیجان برگزاری رویداد مهم کشتی با چوخه در گود زینل خان اسفراین گذشت.رویداد مهمی که البته شاید مانند دربی قرمز و آبی پایتخت از حساسیت اش کم شده است و توجهی هم به بالا رفتن کیفیت آن نمی شود.ولی چیزی که همیشه 14 فروردین را پرشور نگه داشته،حضور مردم و اشتیاق آن ها برای تماشای کشتی با چوخه ای است که هر چه رسمی تر شد عرصه بر مردم سخت تر شد.این کشتی محلی و ساده که با حضور پرشور خانواده ها برگزار و صدای «عامل» زینت اش می شد، حالا با راه های سخت برای رسیدن به سکوی تماشاچیان همراه است و دیگر تماشایش رنگ و روی خانوادگی ندارد و تبدیل به رشته ای در انحصار مردان شده است.مردانی که البته راضی به نیامدن خانواده شان نیستند و این را می توان بیرون گود دید جایی که خانواده ها بساط پیک نیک شان را پهن کرده اند.شاید یکی از دلایل مطرح شدن این مسابقات در کشور حضور تماشاچیان به صورت خانوادگی و محیط پاک ورزشی اش به دور از شعارها و شیپور چی های عجیب و غریب بود ولی حالا پای خانواده ها به داخل گود کمتر میرسد.کشتی با چوخه نماد شور و شادی است، این رشته در گذشته میان بومیان خراسان(کرمانج ها) رواج داشت و الان رشته ای مردمی شده است که از تمام قومیت ها برای حضور در آن داوطلب می شوند. کشتی باچوخه تاریخچه کهنی دارد و این ورزش بومی در بسیاری از مراسم محلی به خصوص جشن عروسی نیز رایج بوده است. از قدیم بومیان استان های خراسان برای این کشتی اهمیت خاصی قائل بودند و در پرورش پهلوانان این رشته تلاش می کردند، این کشتی به طور سنتی در مراسم عروسی ایام نوروز در روستاها بر گزار میشد و امروز به عنوان یک رویداد ملی به آن نگاه می شود و آوازه 14 فروردین هر سال در تمام ایران میپیچد.واژه چوخه در اصل واژهای کردی، کرمانجی است و به معنی شنل کوتاهی است که کشتی گیران آن را با شال سفیدرنگی محکم میکنند. ازآن جا که این ورزش از قدیم بین مردم شمال خراسان مرسوم بوده، به کشتی با چوخه معروف است.یکی از جذابیت های کشتی با چوخه، نواختن دهل و سرنا توسط بخشیهاست که کشتی گیران حول میدان کشتی به حرکت در میآیند و خود را گرم میکنند و برای مسابقه آماده میشوند.
نوای دهل و سرنا بانگ آوازی نیز برای خبر کشتی است و از مردم میخواهد جمع شوند و با دل و جان به تماشای کشتی بنشینند. موسیقی کردی با تمهای سنگین و رزمی نواخته میشود. دو نوازنده سرنا و دهل با نواختن موسیقی حال و هوای خاصی به ورزش کشتی میدهند. حین کشتی نوای سرنا و دهل یا قشمه و دهل بخشیها با ریتم خاصی شروع می شود و به تدریج که کشتی اوج میگیرد ریتم آن نیز تندتر میشود و وقتی زورآزمایی کشتی گیران به اوج میرسد ، بر سرعت چوب طبل و سرنا نیز افزوده می شود.هر چند از سنتی بودن این رشته طی سال های اخیر کم شده و بیشتر از یک نماد با قوانین قدیمی اش به شکل یک ورزش جدی، آن هم فقط در مناسبت های خاص درآمده است اما حالا به جای نوای ساز دهل و سرنا که به صورت زنده انجام می شد این موسیقی به صورت ضبط شده از بلندگوها پخش می شود که باعث ناراحتی عاشقان این رشته شده است.این کم رنگ شدن و این بی توجهی و این از بین بردن میراث فرهنگی مردم منطقه باعث نارضایتی بومیان و علاقه مندان به این رشته شده است که از سراسر ایران به خراسان شمالی و اسفراین می آیند تا دلی با سنت های شان تازه کنند ولی افسوس....
رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی خبر داد:
تشکیل کمیته کشتی های سنتی و محلی در خانه ملت
نجفیان- رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی از تشکیل کمیته کشتی های سنتی و محلی در مجلس شورای اسلامی با عضویت نمایندگان حوزه های انتخابیه گوناگون کشور خبر داد. دکتر «هادی قوامی» افزود:تشکیل فدراسیون ملی و بین المللی از دیگر اهدافی است که تشکیل این کمیته در نظر دارد و ما را در ثبت جهانی آیین معنوی کشتی با چوخه هم بیش از پیش کمک خواهند کرد.وی از ایجاد ردیف بودجه کمک به کشتی با چوخه هم خبر داد و خاطر نشان کرد: در سال های آینده به دنبال ایجاد طرح های توسعه گود چشمه زینل خان خواهیم بود که البته احداث و بازآرایی میدان ابن سینا در سال 96 و تکمیل کمربند شمالی شهر طی امسال از قدم های مثبتی است که با هدف افزایش دسترسی به گود چشمه زینل خان برداشته شده است.
یک مسئول در وزارت علوم مطرح کرد:
نگرانی از تغییر کشتی باچوخه
نجفیان- مدیر کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور در حاشیه رویداد فرهنگی- ورزشی کشتی با چوخه در گود چشمه زینل خان از این که کشتی با چوخه نسبت به آن چه در حقیقت بوده است، دستخوش تغییر و فاصله شود، ابراز نگرانی کرد.
دکتر «علیزاده» حفاظت، حراست و مراقبت از کشتی باچوخه را یک رسالت کلیدی دانست و افزود: متأسفانه پیش از این جوایزی همچون قوچ به نفرات برتر اعطا می شده است اما اکنون هدایای چوخه کاران برتر نقدی شده است.وی کشتی با چوخه را یک رویداد مردم نهاد اما سنتی، بومی و محلی دانست و اظهارکرد: می توان با تشکیل دبیرخانه دایمی و با نگاه فرادستگاهی این سرمایه فرهنگی را حفاظت و حراست و برای شناساندن بیش از پیش آن تلاش کرد.
3 رقابت چوخه کاران در یک روز
شیرازی- چوخه کاران در گود امام مرشد فاروج، امامزاده اشرف مانه و سملقان و زینل خان اسفراین با یکدیگر رقابت کردند.به گزارش خبرنگار ما، همان طور که در روزهای نوروز برگزاری رقابت های کشتی با چوخه در دیگر شهرستان های خراسان شمالی و روستاها داغ بود، دیروز نیز چوخه کاران دو شهرستان فاروج و مانه و سملقان به میدان رفتند و در این رقابت های رسمی کشوری حضور یافتند.هر چند معروف ترین کشتی، 14 فروردین هر سال در گود کشتی با چوخه زینل خان اسفراین برگزار می شود ولی رقابت های مهمی نیز در گودهای امام مرشد فاروج و امامزاده اشرف مانه و سملقان نیز برگزار می شود.
شیروانی ها نیز در پارک شیرکوه شیروان میزبان چوخه کارانی از سراسر کشور بودند تا خراسان شمالی ها برای این رشته سنگ تمام بگذارند. البته باید دید این رقابت ها مانند هر سال به همین عید خلاصه خواهد شد یا طی سال هم شاهد برگزاری آن خواهیم بود.در همین زمینه باید گفت برگزاری کشتی در گود امام مرشد سابقه ای چند صد ساله دارد.گود کشتی امام مرشد در مجاورت بنای امامزاده ای با همین نام در فاصله سه کیلومتری روستای حاج تقی واقع شده است. همه ساله در 14 فروردین در گود امام مرشد، پهلوانان روستاها و شهرهای اطراف با یکدیگر کشتی های دیدنی می گیرند. 150 چوخه کار استان های خراسان شمالی، رضوی، جنوبی و گلستان روز گذشته در چهار وزن در گود امام مرشد فاروج با حضور تعداد زیادی از علاقهمندان به این رشته ورزشی رقابت کردند.