رئیس مرکز عربی مطالعات و پژوهش های قاهره مطرح کرد
تعداد بازدید : 56
وحدت اسلامی بر پایه «مهدویت»
گروه اندیشه
info@khorasannews.com
در اعتقادات شیعیان، ظهور امام زمان(عج) مقدمهای است بر ایجاد حکومتی فراگیر که جهانیان را به سوی صلح، عدالت و نیکبختی سوق میدهد. با این حال، نباید از نظر دور داشت که افزون بر شیعیان، پیروان سایر مذاهب اسلامی نیز به ظهور منجی آخرالزمان(عج) اعتقاد و باور دارند؛ اعتقاد و باوری که میتواند افقهای فکری مشترک را وسعت دهد و بر گستره مرزهای تفاهم و وحدت بیفزاید. تکیه بر باورهای مشترک اعتقادی، طی دو قرن گذشته، شاهبیت غزل همه کسانی بودهاست که در آرزوی وحدت و یکپارچگی مسلمانان، به سر می برده اند. به همین دلیل، باید اشتراک اعتقاد در موضوع مهدویت میان تشیع و سایر مذاهب اسلامی را مغتنم شمرد و از آن، به عنوان محملی برای تقویت وحدت اسلامی بهره برد. در همین راستا، رهبر انقلاب نیز، موضوع مهدویت را یکی از محورهای وحدتبخش در جهان اسلام دانسته و تأکید کرده اند که: «مسئله مهدویت در اسلام هم جزو مسلّمات است؛ یعنی مخصوص شیعه نیست. همه مذاهب اسلامی غایت جهان را که اقامه حکومت حق و عدل به وسیله مهدی (علیه الصّلاة و السّلام و عجّل ا... فرجه) است، قبول دارند. روایات معتبر از طرق مختلف، در مذاهب گوناگون، از پیغمبر اکرم (ص)و از بزرگان نقل شده است.» در همین زمینه، پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، در گفتوگویی با «توفیق علی وهبة»، رئیس مرکز عربی مطالعات و پژوهشهای قاهره، اهتمام به اصل مهدویت را، به عنوان یک اعتقاد مشترک میان مسلمانان، برای تحقق وحدت اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار داده است که در پی میآید.
رهبر جمهوری اسلامی ایران از مهدویت به عنوان یکی از بسترهای وحدت در جهان اسلام یاد کردهاند. نظر شما در اینباره چیست؟
امت اسلامی یک امت واحده است. قرآن میفرماید: «إنّ هذه أمّتکم أمّة واحدة و أنا ربّکم فاعبدونِ». اسلام از آغاز، منادی وحدت بوده و مسلمانان را توصیه کرده است که «ید واحده» باشند. چنانکه در قرآن کریم آمده است:«و اعْتصمُوا بحبل الله جمیعاً و لا تفرّقوا». تفرقه، اساس همه مصیبتهاست و زمینه را برای تسلط بیگانگان و استعمارگران بر جامعه اسلامی فراهم میکند. از این رو، استعمار و استکبار جهانی، به دنبال جلوگیری از وحدت امت اسلامی است. آنها میدانند که قدرت اسلام در وحدت مسلمانان است و به همین دلیل، همواره میکوشند که مسلمانان را از هم دور نگه دارند. ریچارد نیکسون، رئیسجمهور اسبق آمریکا، در کتابش با نام «فرصت» میگوید: کمونیسم از جهان رخت بربسته و در مقابل آمریکا، دشمنی جز اسلام باقی نمانده است. وی دولتهای بزرگ را تشویق میکند که جهان اسلام را تفکیک کنند و امتهای مسلمان را از یکدیگر دور نگه دارند تا بتوانند بر سرزمینهای مسلمانان سیطره داشته باشند. او در این کتاب، گفته است که هدف آمریکا از ورود به سرزمینهای اسلامی، تسلط بر سرمایههای این کشورها مانند نفت و حمایت از رژیم صهیونیستی است. آنها میدانند که اگر امت اسلامی متحد باشد، آمریکا، اسرائیل و هیچ قدرت دیگری نخواهد توانست رو در روی آن بایستد. انقلاب اسلامی ایران اولین انقلابی بوده که با نام اسلام ایجاد شده است. همچنین، اولین انقلاب جهان اسلام است و به همین دلیل است که زمینهساز وحدت اسلامی به شمار میآید و انقلابهای اسلامی دیگر پس از انقلاب اسلامی ایران، در واقع مکمل آن محسوب میشوند. همه این انقلابها، علایمی هستند که مژده ظهور مهدی منتظَر(عج) را میدهند. انقلاب امام خمینی(ره)، مقدمه ظهور مهدی منتظر(عج) است و همینطور انقلابهای پس از آن، همگی زمینهساز ظهور ایشان هستند.
نقاط مشترک میان شیعه و اهل سنت در مسئله مهدویت چیست؟
از نگاه اهل سنت، مهدی منتظر(عج) از اهلبیت(ع) است و زمانی میآید که اختلافات، تفرقهها و ضعف دین و عقیده ایجاد میشود؛ او میآید تا قدرت و سربلندی اسلام را به آن بازگرداند. از نظر شیعه نیز، مهدی(عج) از اهلبیت محمد(ص) است. مهدی(عج)، هم در نزد شیعه و هم اهل سنت، از اهل بیت رسول خدا(ص) است و این از نقاط مشترک جدی و مهم محسوب میشود. او میآید که قوت و مَجد اسلام را بازگرداند و این از نقاط مشترک فریقین است. پس هیچ اختلافی میان اهل سنت و شیعه در اصل این قضیه وجود ندارد. البته برخی اختلافات در جزئیات مسئله وجود دارد، اما در اصل هیچ اختلافی نیست. میخواهم تأکید کنم که مشترکات بین مذاهب اسلامی فراوان است و شایسته است که در مسیر دستیابی و تحقق وحدت اسلامی، از آن غافل نشویم. در عین حال، اختلافاتی در فروع فقهی و مسائل دیگر وجود دارد؛ همچنانکه مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز با هم اختلافات فقهی زیادی دارند. ما نمیتوانیم به دلیل این اختلافات، از اصول مشترک و از اهداف مشترک و حتی از دشمن مشترک بازبمانیم و غافل شویم. همزمان لازم است در زمینه نزدیکسازی نظریات مسلمانان، اعم از شیعه و اهل سنت، تلاش کنیم. ما نمیگوییم که سنی شیعه شود یا اینکه شیعه سنی شود. ما به تقریب میان نظریات اختلافی دعوت میکنیم.
برخی رسانهها میکوشند وانمود کنند که اعتقاد به امام مهدی(عج) فقط از اعتقادات شیعه است و ترفندهای تبلیغاتی را به کار می گیرند تا این عقیده را غیرواقعی جلوه دهند. نظر شما درباره عملکرد این رسانهها چیست؟
این رسانهها در راستای مصلحت مسلمانان عمل نمیکنند. متأسفانه بیشتر رسانهها را غیر مسلمانان جهتدهی میکنند تا در جهت تفکیک و افتراق امت اسلام گام بردارند و آن را به چالش بکشند. همانطور که عرض کردم، ظهور مهدی منتظر(عج)، از اعتقادات اهل سنت نیز هست و آنچه برخی شبکههای ماهوارهای ترویج میکنند، مبنی بر اینکه این مسئله فقط از عقاید شیعه است، صحت ندارد و قابل اعتنا نیست. کسی که این را بگوید، چیزی از اسلام و سنت و شیعه نمیداند. اهل سنت معتقدند که مهدی(عج) در آخرالزمان میآید و شیعه هم میگوید که مهدی(عج) در آخرالزمان میآید. پس چگونه است که آنها میگویند این فقط از عقاید شیعه است؟ آنچه بیگانگان القا میکنند، نادرست و در جهت اهداف شوم همانهاست. کسانی مخالف ظهور او هستند که میدانند با ظهور مهدی منتظر(عج)، حکومت و کرسی فرمانروایی آنها زایل میشود. برای همین نمیخواهند مهدی(عج) ظهور کند. اما این گمان آنها صحیح نیست. حقیقت دین و حقیقت اسلام، ضعیف نمیشود؛ چه برخی حاکمان بخواهند و چه نخواهند، او به اذن خداوند متعال خواهد آمد.
به نظر شما تأثیر اعتقاد به ظهور منجی بشریت در ایجاد وحدت اسلامی تا چه اندازه است؟ آیا میتوان مهدویت را محور و اساس وحدت اسلامی قرار داد؟
این یک پیشنهاد خوب است که ما مهدویت را اساس وحدت اسلامی قرار دهیم، چراکه ما در این موضوع با هم اتفاق نظر داریم. گردآمدن اهل سنت و شیعه حول مسئله مهدویت، به عنوان محور وحدت، امری زیباست و منجر به این میشود که مسلمانان به یک عقیده اسلامی تمسک پیدا کنند؛ یعنی این عقیده که مهدی(عج) میآید و اوضاع را اصلاح میکند و جهان اسلام و بلکه تمام عالمیان را گرد دین اسلام جمع میکند. إنشاءا...