خوانندگان محترم! در صفحه 10 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: زمینی در مالکیت مشاعی وارثان است، یعنی هنوز انحصار وراثت و تقسیم آن بین وراث انجام نشده است. یکی از آن ها میخواهد سهم خودش را از زمین متوفی به من بفروشد و در قبال آن، تعهد محضری واگذاری سهمش را بدهد. آیا این کار قانونی است؟
پاسخ: بله، فروش سهمالارث مشاع قانونی است. ارث یکی از موجبات شراکت است و وارثان در اموالی که به ارث بردهاند، شریک هستند. هر یک از شرکا میتواند بدون رضایت دیگر شرکا، بخشی از سهم خود در مال مشترک یا تمام آن را به شخص دیگری منتقل کند. در صورتی که هنوز در زمینه گواهی حصر وراثت اقدامی نشده است، بهتر است پیش از اقدام به خرید، از فروشنده درخواست کنید که برای دریافت گواهی انحصار وراثت به شورای حل اختلاف مراجعه کند. گواهی حصر وراثت، سهم هر یک از وارثان را در ماترک تعیین میکند. ماده 574 قانون مدنی بیان میکند:«شرکت قهری، اجتماع حقوق مالکین است که درنتیجه امتزاج یا ارث حاصل میشود.» بنابراین، ارث یکی از موجبات شراکت است و وارثان در اموالی که به ارث بردهاند، شریک یکدیگر هستند. بر اساس ماده 583،
« هر یک از شرکا میتواند بدون رضایت شرکای دیگر، سهم خود را جزئاً یا کلاً به شخص ثالثی منتقل کند.» همچنین، ماده 350 قانون مدنی بیان میکند:«مبیع ممکن است مفروز باشد یا مشاع یا مقدار معین به طور کلی از شیئی متساوی الاجزاء و همچنین، ممکن است کلی فیالذمه باشد.» بنابراین فروش مال مشاع منع قانونی ندارد. در صورتی که عملیات ثبتی ملک به پایان رسیده است و در میان شرکا، صغیر، محجور یا غایب وجود نداشته باشد، لازم است ابتدا از اداره ثبت محل وقوع ملک تقاضا کنید که ملک افراز شود. چنانچه واحد ثبتی حکم بر غیر قابل افراز بودن ملک صادر کند و این رأی قطعی شود و بین شرکا درباره چگونگی تقسیم و فروش توافق نباشد، در اجرای ماده 4 قانون افراز املاک مشاع و ماده 9 آیین نامه اجرایی آن، از دادگاه تقاضای صدور دستور فروش کنید. اما در مورد اموال مشترک مشاعی منقول یا غیر منقولی که اصلا به ثبت نرسیده یا عملیات ثبتی در مورد آنها خاتمه نیافته یا اگر عملیات ثبتی به پایان رسیده است، در میان شرکا، صغیر، غایب یا محجور وجود دارد، دادگاه با طرح دعوا و تقدیم دادخواست، وارد رسیدگی می شود و در نهایت، به افراز یا فروش رأی خواهد داد.