خوانندگان محترم! در صفحه 10 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: فرزند ارشد خانواده، اصل وصیتنامه متوفی را مخفی کرده است و در اختیار دیگر وراث قرار نمیدهد. یک کپی از وصیتنامه در اختیار وارثان دیگر هست، آیا میتوانند بر اساس آن اقدام کنند؟
پاسخ: اگر وصیت به صورت رسمی یعنی نزد یکی از دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد، گم شدن اصل وصیتنامه مشکلی ایجاد نخواهد کرد. وارثان متوفی میتوانند رونوشت وصیتنامه را از دفتر اسناد رسمی که وصیتنامه در آن تنظیم شده است، دریافت کنند. ولی وصیتنامهای که به شکل دیگری تنظیم و اصل آن مفقود شده است، صرفاً پس از تنفیذ وصیت به موجب حکم دادگاه یا فقط نسبت به وارثانی لازمالاجرا خواهد بود که آن را بپذیرند. بنابراین، میتوانید علیه وارثانی که منکر وصیتنامه هستند، دادخواست تنفیذ وصیتنامه به دادگاه تقدیم کنید. کپی وصیتنامه را پیوست دادخواست کنید و با اعلام این که اصل وصیتنامه نزد خوانده دعواست، درخواست کنید آن را ارائه کند. علاوه بر این، میتوانید برای اثبات ادعای خود به شهادت شهود نیز استناد کنید. در این صورت لازم است با ذکر نام و نشانی شهود در دادخواست، آن ها را به دادگاه معرفی کنید. ماده 209 قانون آیین دادرسی مدنی بیان میکند:«هرگاه سند معینی که مدرک ادعا یا اظهار یکی از طرفین است نزد طرف دیگر باشد، به درخواست طرف، باید آن سند ابراز شود. هرگاه طرف مقابل به وجود سند نزد خود اعتراف کند ولی از ابراز آن امتناع نماید، دادگاه میتواند آن را ازجمله قرائن مثبته بداند.» بنابراین، اگر خوانده دعوا به کلی وجود وصیت نزد خود را انکار کند، دعوای شما رد خواهد شد؛ اما اگر بپذیرد که وصیتنامه نزد او بوده یا هست، ممکن است دادگاه با توجه به دیگر دلایل، از جمله شهادت شهود، حکم تنفیذ و اعتبار وصیتنامه صادر کند. به طور کلی وصیتنامه به چند شکل قابل تنظیم است: وصیت نامه رسمی، وصیتنامه خودنوشت، وصیتنامه سری و سایر وصیتنامهها. ماده 276 قانون امور حسبی بیان میکند: «وصیت نامه اعم از این که راجع باشد به وصیت عهدی یا تملیکی، منقول یا غیر منقول، ممکن است به طور رسمی یا خودنوشت یا سری تنظیم شود.» «وصیتنامه رسمی» وصیتی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شود. (ماده 277 قانون امورحسبی) «وصیتنامه خودنوشت» وصیتی است که تمام آن به خط وصیتکننده نوشته شده و دارای تاریخ، روز، ماه و سال به خط موصی باشد. وصیت خودنوشت باید به امضای وصیتکننده رسیده باشد.(ماده 278) «وصیتنامه سری» وصیتی است که ممکن است به خط موصی (یعنی وصیتکننده) یا شخص دیگری باشد، ولی در هر صورت باید به امضای موصی رسیده و پس از تنظیم به عنوان امانت در اداره ثبت اسناد یا دفترخانه رسمی که نمایندگان آن ها محسوب میشوند، سپرده شده باشد.(ماده 279) در این صورت، موصی میتواند هر زمان که بخواهد به ترتیبی که در مورد استرداد امانت مقرر است، وصیتنامه را پس بگیرد. وصیتنامهای که به شکل دیگری تنظیم شده باشد، تنها در صورتی پذیرفته خواهد شد که وارثان به صحت وصیتنامه اقرار کنند.