واکنش ها به ترور نافرجام رئیس جمهور ونزوئلا
تعداد بازدید : 333
وحشت در مانور «مادورو»
بولتون: آمریکا در طرح ترور مادورو نقشی نداشت
شریفی- مانور نظامی به مناسبت هشتادویکمین سالگرد تشکیل گارد ملی که به پایان رسید، پشت میکروفن رفت تا درباره اقتصاد بیمار کشورش که هفته پیش مسئولیت آن را بر عهده گرفته بود، صحبت کند. تازه سخنانش گل انداخته بود که یک باره صدا قطع شد. «نیکولاس مادورو» و دیگر افراد در صحنه با نگاهی وحشت آلود در بالای سرشان به دنبال چیزی می گشتند.
بادیگاردهای رئیس جمهور ونزوئلا، با بی نظمی و تاخیر کیف های قابل حمل ضد گلوله خود را باز کردند، تا در برابر حملات از «مادورو» محافظت کنند. در تصاویر تلویزیونی از آن دسته های مرتب نظامیان که رژه رفته بودند، توده ای در هم پیچیده از سربازانی باقی مانده بود که با دستپاچگی در حال فرار بودند. پس از آن، پخش زنده برنامه در تلویزیون دولتی ونزوئلا قطع شد. سپس اعلام شد که گروهی با هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) قصد ترور رئیس جمهور را داشته اند. «خوآن مانوئل سانتوس»، رئیسجمهور کلمبیا پیشتر با اشاره به تورم ونزوئلا گفته بود، «میبینیم که در آینده نزدیک نیکولاس مادورو سرنگون خواهد شد.» اپوزیسیون داخلی و مخالفان خارجی همه جزو افرادی هستند که «نیکلاس مادورو» انگشت اتهام را به سوی آن ها نشانه گرفته است. این اتهامات در حالی است که چند ساعت پس از حمله، گروهی به نام «جنبش ملی سربازان تیشرتپوش» مسئولیت اجرای این حمله را بر عهده گرفته است. این گروه با انتشار پیامی در اینترنت گفته است، «حمایت از دولتی که قانون اساسی را فراموش کرده و از خدمت دولتی، راهی شرمآور برای سودجویی خودش درست کرده، در تناقض با شرافت نظامی است.» سخنانی که به شائبه نظامی بودن این گروه و احتمال یک کودتای نافرجام دامن می زند. چراکه حدود یک سال پیش در ژوئن ۲۰۱۷ نیز یک بالگرد به ساختمان دیوان عالی ونزوئلا حمله کرد و روی آن چند نارنجک انداخت. آنزمان «اسکار پرز»، خلبان شورشی آن بالگرد، مدعی شد که این حمله کار او بوده است و از مردم ونزوئلا خواست که علیه حکومت نیکلاس مادورو قیام کنند. اما در حادثه بامداد دیروز «جنبش ملی سربازان تیشرتپوش» در پیامی که روی شبکههای اجتماعی منتشر کرده مدعی شده است، بنا داشته دو پهپاد را برای این منظور به پرواز دربیاورد اما تکتیراندازها یکی از پهپادها را ساقط کردهاند. این گروه که مدعی است در سال ۲۰۱۴ تشکیل شده اعلام کرد «ما نشان دادیم که آن ها آسیبپذیرند. گرچه امروز موفق نبودیم اما فقط دیر و زود دارد». «مادورو» کلمبیا و «خوان مانوئل سانتوس»، رئیس جمهور این کشور را به طور مستقیم پشتیبان این حمله خوانده است. اما مقامات کلمبیایی این اتهام را بیاساس دانستهاند. رئیسجمهور ونزوئلا همچنین گفته که افرادی در «ایالت فلوریدا»ی آمریکا نیز در این حمله نقش داشتهاند. او ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، با این «تروریستها» مبارزه کند. اظهارات رئیس جمهور ونزوئلا بلافاصله با واکنش مقامات آمریکایی روبه رو شد. «جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا در ویژه برنامه یک شنبههای شبکه «فاکس نیوز» گفت که «ایالات متحده به هیچ وجه [در این حادثه] دخالتی نداشته است.» مادورو گفته است که «خدا، حافظ من است ولی اینجا روی زمین من حافظ مردم و نیروهای مسلح ونزوئلا هستم.» این سخنان در حالی است که هفت سرباز در این واقعه زخمی شدهاند. حدود سه ماه پیش که انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا برگزار شد، رجب طیب اردوغان رفیق پوپولیست مادورو در تماسی به او گفت که «من ایمان دارم شما پیروز خواهید شد.» نیکولاس پیروز شده و تا سال 2025 سکان دار کشتی در دام توفان یا شاید به گِل نشسته ونزوئلاست. زمان مشخص خواهد کرد که این ترور «اعلام جنگ مخالفان بوده» یا «مانوری صوری» برای دولتی ورشکسته که می رود تا تورمی «یک میلیون درصدی» را تجربه کند. به راستی، مادورو می تواند از «ترور نافرجام» به عنوان ابزاری برای حذف مخالفان استفاده کند؟ همان گونه که دوست شرقی اش اردوغان توانست با «کودتای نا فرجام ترکیه» رقیبان را تار و مار کند.
تحلیل مرتبط
چرامادورو هنوز سقوط نکرده است؟
از سال 2015 و با کاهش جهانی قیمت نفت و همچنین سوءمدیریت اقتصادی مادورو، مردم ونزوئلا با کمبود شدید مواد غذایی، دارو و دیگر مایحتاج ضروری خود روبهرو هستند. واکنش ایالات متحده و اروپا به انتخاب مجدد مادورو بر وخامت اوضاع ونزوئلا افزود. واشنگتن با همراهی اتحادیه اروپا تحریمهای اقتصادی را برای این کشور آمریکای لاتین شدت بخشید اما مهمترین منبع درآمد دولت ونزوئلا که صادرات نفت بود، تحریم نشد. با وجود بحران اقتصادی، وضعیت وخیم انسانی و تنش با جامعه بینالملل، مادورو همچنان قدرت را در این کشور در اختیار دارد و به نظر میرسد این یکهتازی وارث هوگو چاوز همچنان ادامه داشته باشد. پنج عامل را میتوان بهعنوان اصلیترین عوامل در تداوم حضور مادورو در قدرت نام برد:
1-پول
نیکلاس مادورو از سال 2012 قدرت را در ونزوئلا در دست دارد و تقریبا از همین زمان روند کاهش قیمت جهانی نفت و بیثباتی سیاسی باعث شد تا درآمدهای ونزوئلا به شدت کاهش یابد. هم اکنون این کشور را باید یک ورشکسته کامل دانست. باوجوداین مادورو همچنان به اندازهای بر ونزوئلا کنترل دارد و منابع مالی گستردهای را مدیریت میکند که مانع از وقوع هرگونه کودتایی علیه خود شود. مادورو در سالهای اخیر با پرداخت پولهای کلان به نظامیان و انتصاب آن ها در مدیریت شرکتها و نهادهای مهم اقتصادی وفاداری آن ها را خریده است. برای نمونه امروز وزارت دفاع ونزوئلا مسئولیت تولید، توزیع و واردات مواد غذایی در این کشور را برعهده دارد و در نتیجه در شرایطی که مردم ونزوئلا دچار گرسنگی و قحطی هستند، ژنرالهای بازنشسته ارتش این کشور میگویند: «بازار سیاه موادغذایی درآمد بیشتری از تجارت دارو برای نظامیان دارد».
2-سرکوب مخالفان
در سالهای اخیر جنبشی قدرتمند با اعتراضهای روزانه در شهرهای مختلف ونزوئلا حکومت مادورو را به چالش کشیده بود اما واکنش تند حکومت، حیات این جنبش را با مشکل روبهرو کرد. براساس گزارش نهادهای حقوقبشری، در سالهای 2014 تا 2017، پلیس و دیگر نیروهای حکومتی ونزوئلا 131 معترض را کشتند و 12هزار شهروند این کشور را بازداشت کردند. در پنج سال اخیر بیش از هشت هزارو 200 اعدام نیز در ونزوئلا گزارش شده است. این اقدامات حکومت مادورو که براساس گزارش ناظران حقوقبشر مصداق «جنایت علیه بشریت» به شمار میآید، باعث شده تا سازمان ملل و دیگر نهادهای بینالمللی خواستار ورود دادگاه جنایی بینالمللی به این بحران شوند. سرکوب وحشیانه مخالفان باعث شده تا کمتر کسی در ونزوئلا به فکر اعتراض علیه حکومت بیفتد.
3-اپوزیسیون خنثی
حکومت مادورو تقریبا تمام رقبای سیاسی داخلی را خنثی کرده است. او در آگوست 2017 کنگره ملی را که مهمترین نهاد قانونگذاری ونزوئلا به شمار میآید و مخالفان مادورو در آن از اکثریت برخوردار بودند، ملغی و بهجای آن مجلس مؤسسان را تأسیس کرد که کاملا تحت کنترل دولت و حامیانش قرار دارد. به زندانانداختن مخالفان و نامزدهای رقیب، تعطیلی رسانههای منتقد دولت و خرید رأی با توزیع غذا، مزید بر علت شد تا مادورو اطمینان یابد که حزب سوسیالیست همچنان قدرت را در ونزوئلا در دست خواهد داشت. در چنین وضعیتی گروههای دموکراسیطلب به بهانه دریافت کمک خارجی و با تفسیر قانونی که در سال 2012 برای مقابله با پولشویی تصویب شد، از سوی حکومت متهم به «حمایت از تروریسم» شدند. این قانون بارها دستاویزی برای حکومت ونزوئلا بوده تا مانع از سازمان دهی جریانهای سیاسی و اجتماعی علیه خود شود.
4-قحطی گسترده
بر اساس پیشبینی نهادهای مالی بینالمللی نرخ تورم در ونزوئلا بهزودی به یکمیلیون درصد میرسد. در کنار تورم افسارگسیخته، کمبود غذا و قیمت بالای مایحتاج روزانه باعث شده تا درآمد 93 درصد جمعیت ونزوئلا کفاف تأمین غذای کافی برای یک روز را ندهد. به همین دلیل حدود یکمیلیون نفر از مردم این کشور در دو سال اخیر به کلمبیا مهاجرت کردهاند و حدود 50 هزار نفر نیز خواستار پناهندگی در ایالات متحده هستند. براساس آمارها هر روز بهطور متوسط 800 مهاجر ونزوئلایی از طریق مرزهای جنوبی به برزیل میروند. کمبود غذا باعث شده تا مردم فقط به دنبال تأمین نیازهای ضروری خود باشند و توانی برای اعتراض به دولت در آن ها باقی نماند.
5-نبود توافق بینالمللی
اگر اتفاق نظر بینالمللی برای مواجهه با حکومت ونزوئلا وجود داشت، حضور مادورو در قدرت مدتها قبل پایان یافته بود. اگر کشورهای همسایه ونزوئلا و اتحادیه اروپا علاوه بر اعمال تحریم اقتصادی، فشارهای سیاسی و دیپلماتیک خود را تشدید میکردند، احتمال سقوط مادورو بیشتر بود. پژوهشهای اخیر نشان میدهد که تحریمهای اقتصادی مشابه آن چه در قبال ونزوئلا اعمال شد، بهتنهایی نمیتواند باعث تغییر رفتار یک حکومت شود. اعمال فشارهای بینالمللی در دو صورت میتواند نتیجهبخش باشد. اول این که کشوری که تنبیه میشود، بهشدت وابسته به تبادلات تجاری و اقتصادی با کشورهای جهان باشد و از سوی متحدی قدرتمند و تأثیرگذار حمایت نشود. دوم لزوم چندجانبهبودن تحریمهاست. هیچکدام از دو شرط در قبال ونزوئلا وجود ندارد و توافقی بینالمللی نیز علیه این کشور شکل نگرفته است.