پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: یکی از فرزندان متوفی، زودتر از وی فوت کرده است. آیا فرزندان او می توانند پس از فوت پدربزرگ، مدعی ارث پدری شوند؟ آیا پدربزرگ می تواند برای آن ها سهمی در نظر بگیرد؟
پاسخ: خیر، در چنین فرضی نوه ها ارث نمی برند؛ اما پدربزرگ می تواند وصیت کند تا یک سوم اموال باقی مانده از وی در زمان فوت، صرف امور معینی شود یا به شخص یا اشخاص مدنظرش (مثل نوه ها) برسد. ماده 875 قانون مدنی مقرر کرده است که «شرط وراثت، زنده بودن در حین فوت مورِّث [متوفی] است.» بنابراین، برای آن که کسی از دیگری ارث ببرد، باید حیات او در زمان فوت مورِّث محقق و معلوم باشد. به بیان دیگر، قاعده این است که شخص زنده از متوفی ارث می برد، نه شخصی که در قید حیات نیست. پس وارث باید هنگام مرگ مورث خود زنده باشد.
فردی که پیش از پدر خود فوت کرده است، از پدرش ارثی نمی برد و به واسطه او، از پدرش به فرزندانش ارثی نخواهد رسید؛ مگر این که پدربزرگ در زمان فوت خویشاوندی نزدیک تر از نوه ها نداشته باشد. براساس ماده 910 قانون مدنی، «هرگاه میت اولاد داشته باشد گرچه یک نفر، اولاد اولاد او ارث نمی برند.» بنابراین، نوه هایی که پدر آن ها پیش از پدربزرگ فوت کرده است، از پدربزرگ خود ارثی نمی برند. از سوی دیگر، اشخاص می توانند در زمان حیات خود درباره نحوه تقسیم اموالشان، بعد از فوت، وصیت کنند. وصیت تا یک سوم اموال متوفی در زمان فوت موثر و نافذ است.