خوانندگان محترم! در صفحه 12 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: آیا برای چک در وجه حامل هم، در صورت نداشتن موجودی، میتوان شکایت کیفری طرح کرد؟
پاسخ: صدور چک بلامحل در وجه حامل یا در وجه شخص معین، بر امکان تعقیب کیفری صادر کننده آن تاثیری ندارد.
به عبارت دیگر، در صورت وجود سایر شرایط لازم برای تعقیب کیفری، صادر کننده چک بلامحل در وجه حامل نیز، قابل تعقیب و مجازات است. در موارد زیر صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست یا تعقیب کیفری متوقف و پرونده مختومه میشود:
«1- در صورتی که صادرکننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری، وجه چک را نقداً به دارنده آن پرداخته یا در مورد پرداخت وجه آن با شاکی خصوصی توافق کرده باشد.
2- در صورتی که دارنده چک تا شش ماه پس از تاریخ مندرج در چک، به بانک مراجعه نکرده و گواهی عدم پرداخت دریافت نکرده باشد یا تا شش ماه پس از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، علیه صادر کننده چک بلامحل شکایت نکرده باشد.
3- در صورتی که چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا دارنده چک، آن را از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگر به دست آورده باشد.
4- در صورتی که ثابت شود چک به صورت سفید امضا صادر شده است.
5- در صورتی که در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد یا قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
6- در صورتی که چک بدون تاریخ صادر شده یا تاریخ واقعی صدور چک، پیش از تاریخ مندرج در متن چک باشد (به اصطلاح چک وعده دار یا برای آینده باشد).
7- در صورتی که دارنده چک، پس از صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، چک را به دیگری منتقل کند.»
ماده ۱۱ قانون صدور چک مقرر میکند: «جرایم مذکور در این قانون، بدون شکایت دارنده چک قابل تعقیب نیست و در صورتی که دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول آن به بانک مراجعه ننماید، دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت. منظور از دارنده چک در این ماده، شخصی است که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است. برای تشخیص این که چه کسی اولین بار برای وصول چک به بانک مراجعه کرده است، بانکها مکلف اند به محض مراجعه دارنده چک هویت کامل او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید نمایند.کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل گردیده، حق شکایت کیفری نخواهد داشت؛ مگر آن که انتقال قهری باشد. در صورتی که دارنده چک بخواهد چک را به وسیله شخص دیگری به نمایندگی از طرف خود وصول کند و حق شکایت کیفری او در صورت بیمحل بودن چک محفوظ باشد، باید هویت و نشانی خود را با تصریح نمایندگی شخص مذکور در ظهر چک قید نماید و در این صورت بانک، اعلامیه مذکور در ماده ۴ و ۵ را به نام صاحب چک صادر میکند و حق شکایت کیفری وی محفوظ خواهد بود. تبصره: هرگاه بعد از شکایت کیفری، شاکی چک را به دیگری انتقال دهد یا حقوق خود را نسبت به چک به هر نحو دیگری واگذار نماید، تعقیب کیفری موقوف خواهد شد.»