مروری بر مزایای خواندن قصه برای کودکان و تاثیراتش بر شخصیت آن‌ها

قدرت جادویی قصه!

قصه، جادویی‌ترین ابزار بشر است. جادویی خیال‌انگیز که ما را با خود می‌کشاند میان تمامی عناصر قصه و با شخصیت‌ها همپا می‌شویم و هر‌آن چه را برای آن ها اتفاق می افتد، درک می‌کنیم. شاید هرگز متوجه ریشه‌ای که قصه در درون‌مان دوانده است، نشویم اما تمامی قصه‌ها رد و نشانی در ذهن‌مان به جای می‌گذارند، این قدرت یک قصه خوب است. هرگز نباید قدرت یک قصه خوب را دست کم گرفت. یک قصه خوب می‌تواند مسیر زندگی را تغییر دهد؛ یک هیولا را به فرشته تبدیل کند. قصه دریچه‌ای است به دوباره و چندباره زندگی کردن. در جهان قصه می‌توان تمام مسیرها را رفت، گویا یک پیش آزمون در جهان واقعیت است. یک تلاش هنرمندانه در قالب کلام، برای هدایت کودک به سوی رشد، با زبان و شیوه‌ای مناسب و در خور فهم او. کودک مجذوب قصه می‌شود و همپای شخصیت‌ حرکت می‌کند. در جهان قصه او به درکی از احساسات و عواطف می‌رسد و مسیرها را پیش روی خود می‌بیند. پس چرا ما از قدرت نهفته قصه در تربیت کودکان‌مان بهره نبریم؟!

  افزایش مهارت شنیداری و گفتاری

قصه بر افزایش مهارت شنیداری و گفتاری کودک تاثیر می‌گذارد. به هنگام خواندن قصه برای کودک او را متوجه خود می‌کنیم، دقتش را افزایش می‌دهیم و گوش او را به شنیدن و درک مفاهیم و پیچیدگی‌های زبانی، حساس‌تر می‌کنیم که نتایج حاصل را به صورت عینی در مکالمه با او خواهیم فهمید.

  افزایش خلاقیت و تخیل

امروزه کودکان، توانایی خلق تصاویر ذهنی خود را از دست داده اند زیرا بیشتر وقت خود را صرف تماشای پویانمایی با تصاویر و رنگ‌هایی از پیش تعیین شده می‌کنند اما وقتی قصه‌ای برای کودک می‌گوییم در ذهن او جهانی ویژه و منحصر به فرد متناسب با تخیلش شکل می‌گیرد. با فعال‌تر شدن تخیل، خلاقیت بیش از پیش خود را بروز می‌دهد. می‌توانیم از کودک بخواهیم که بر مبنای تصویر، قصه بسازد، این امر تخیل و خلاقیت، دقت و حافظه کودک را بیشتر افزایش خواهد داد.

  افزایش حافظه و دقت

همچنین می‌توانیم در جهان قصه، ذهن کودک خود را به چالش بکشیم و از او سوال کنیم یا بخواهیم تا قصه چند روز گذشته را برایمان بازگو کند. این امر افزون بر مهارت گفتاری به تقویت حافظه و دقت بیشتر در قصه‌های بعدی می‌انجامد.

  ارتباط موثر با کودک

والدین با قصه‌گویی ارتباط موثر و محکمی با کودک برقرار می‌کنند. در بستر قصه، گفت‌وگو میان والدین و کودک شکل می‌گیرد. والدین با دقت به سوالاتی که کودک هنگام قصه می کند، پاسخ می دهند و متقابلا از او سوال می کنند. قصه به والدین کمک می‌کند که به شناخت دقیق‌تری از علایق و مسائل فرزند‌شان دست یابند. معمولا کودکی که با قصه عجین شده است‌، مشکلات خود را به شکل قصه‌گویی بیان می‌کند.

  آشنایی با ارزش های خانوادگی

برای همه والدین یک سری ارزش، اعتقادات فرهنگی و سنتی نیز مهم است که باید کودک از آنان آگاه باشد و به آن عمل کند. برای رسیدن به این مهم قصه راهگشاست. قصه‌های خانوادگی و بیان خاطرات کودکی والدین برای کودکان، جذاب است. پس قصه‌های خانوادگی را سر و سامان دهید. خواندن قصه و تعریف کردن خاطرات کودکی‌تان، فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی که در زمان کودکی داشتید و جشن‌ها و مراسمی که در آن شرکت می‌کردید، باعث می‌شود فرزندتان با فرهنگ خانوادگی و آداب اجتماعی که قرار است در آن بزرگ شود بیشتر آشنایی پیدا کند و تفاوت فرهنگ و سنت‌های رایج را با یکدیگر بشناسد.

  آموزش غیر مستقیم

والدین می‌توانند در قالب داستان، نکات تربیتی‌ را به صورت غیر مستقیم بیان ‌کنند. علاقه کودک به شخصیت‌های محبوب داستانی باعث می‌شود که از آنان بیشتر بداند و تقلید کند. پس می‌توان مفاهیم اخلاقی، شجاعت، همدردی، صداقت و دانایی را در سنین پایین در کودکان نهادینه کرد.

  یادگیری هنر درست سوال کردن

قصه‌گویی برای کودکان تمرینی است برای ایام تحصیل که سوالات زیادی در ذهن‌شان ایجاد می‌شود. گاهی اوقات کودکان در سوال کردن مردد هستند حتی اگر ذهن آن‌ها مملو از سوال و کنجکاوی باشد. قصه گویی هنر درست سوال کردن را به کودکان می آموزد. همچنین به آن‌ها یاد می‌دهد چگونه یک گفت وگو را به خوبی شروع کنند و اعتماد به نفس را در آن ها افزایش  می دهد. خواندن و گوش فرا دادن به صورت مداوم توان سخنوری آن‌ها را نیز بالا می برد.

  داشتن الگوهایی برای موفق شدن

در نهایت زمانی که ذهن کودک سرشار از گنجینه‌ای از قصه‌هایی باشد که قهرمانان و شخصیت‌های داستانی از پس مشکلات متنوع برمی‌آیند، او با الگو برداری و تکیه بر آنان در موقعیت‌های سخت، قوی‌تر عمل می‌کند و می‌داند که همچون شخصیت های قصه پس از تحمل این سختی‌ها به خوشی و شادی دست می‌یابد.

 

 

والدین با قصه می توانند زمینه گفت و گو با فرزندشان را فراهم کنند

کودک را با قصه درگیر کنید!

آسیه حیدری | بازی درمانگر

بازی و قصه دروازه ورود به دنیای کودکان است. برای ارتباط با کودک، یکی از موثرترین راه‌ها، عبور از همین دروازه است. خوشبختانه در سال های اخیر به بازی درمانی و قصه درمانی توجه و بسیاری از مسائل و مشکلات پیچیده کودکان از این طریق حل شده است. هم اکنون کتاب  های بسیار متنوعی در حوزه مهارت های زندگی چاپ شده  است که در قالب داستان به کودکان راه‌حل ارائه می دهد. والدین می توانند با خواندن داستان ها یا مشابه سازی آنان برای کودکان قصه گویی کنند و از مزایای آن بهره ببرند البته صرفا خواندن قصه   برای کودک راه‌حل نیست. قصه‌گویی پل ارتباطی با کودک است بنابراین والدین به واسطه قصه می توانند باب گفت  وگو را با کودک باز کنند و باید گامی فراتر از قصه خوانی برداشت چراکه ضمن قصه  گویی و گفت وگو با کودکان، ریشه مشکلات بررسی و طی فرایند قصه‌گویی و گفت وگو مسائل حل می شود. یکی از این راه های موثر «بارش ذهنی» است. فرض کنید قصه  ای با عروسک یا تصویر کتاب شروع تا بدان‌جا که شخصیت داستان با یک مشکل مواجه می شود. به طور مثال دو عروسک در حال بازی هستند که ناگهان توپ به یکی از آ ن ها برخورد می کند، ادامه قصه بر عهده کودک است. کودکان گاهی پاسخ‌های زیرکانه ای می دهند، رفتار مطلوب را بیان می  کنند در حالی که خودشان آن را انجام نمی دهند و گاهی هم رفتاری را که خود انجام می‌دهند برای ادامه قصه در نظر می  گیرند. در گام بعدی چه جواب های مثبت و چه‌جواب  های همراه با خشونت پذیرفته می شوند. سپس در فرایند گفت وگو، واکنش های دیگر بررسی و جایگزین می شود. گفت وگو به گونه ای ادامه می  یابد که کودک خود به روش درست برسد. باید تلاش شود با درگیر کردن کودک در قصه، او خود به درکی از مسئله برسد تا یک روش دیکته شده از بیرون.

 

 

منبع: بیتوته، چطور، ماهنامه شهرزاد، ماهنامه رشد