دوباره شورش علیه فساد
در تظاهرات ضد دولتی بغداد دست کم دو نفر کشته و ۲۰۰ تن زخمی شدند
کامیار-بغداد، پایتخت عراق،بازهم شاهد تظاهرات گسترده ضد دولتی بود. تظاهرکنندگان، دولت عراق و پارلمان این کشور را متهم به فساد، ارتشاء و دزدی میکنند. گفته می شود این گسترده ترین تظاهرات بعد از روی کار آمدن دولت جدید عراق است .در تظاهرات ضددولتی بغداد دست کم دو نفر کشته و ۲۰۰ تن زخمی شدهاند که ۴۰ تن از آن ها به گفته وزارت بهداشت عراق، نیروهای پلیس بودهاند. طبق اطلاع بیمارستانهای بغداد شمار زیادی از مجروحان در نتیجه استفاده نیروهای امنیتی از گاز اشکآور زخمی شدهاند. شاهدان عینی گزارش دادند که نیروهای امنیتی در میدان تحریر بغداد برای پراکندن مردم شلیک هوایی کردند. کانال تلویزیونی "الشرقیه" عراق گزارش داده است که معترضان عراقی علاوه بر بغداد در دیگر شهرهای عراق از جمله بصره هم علیه فساد و دزدی و نبود تغییرات سیاسی در کشور اعتراض کردهاند. اکثر مردم عراق به دلیل زیر ساخت ضعیف کشور و همچنین بیکاری ناامید شدهاند. عراق یکی از تولیدکنندگان عمده نفت در جهان به شمار میآید و در عین حال از کمبود انرژی رنج میبرد. حدود یک سال پیش هم در بصره- که نزدیک به ۸۰ درصد نفت عراق را تأمین میکند-تظاهرات ضد دولتی انجام گرفت. یکی از دلایل عمده اعتراض گسترده مردم بصره آلودگی آب آشامیدنی بوده است. در آن زمان حدود ۳۰ هزار نفر از شهروندان بصره بر اثر آشامیدن آب آلوده بیمار شده بودند. فساد مالی و مشکلات اجتماعی نظیر بیکاری و گرانی از جمله دلایلی هستند که خشم معترضان عراقی را برانگیختهاند. تظاهرکنندگان، سیاستمداران عراقی را هم متهم کردهاند که بیشتر برای پر کردن جیب خود عمل میکنند.به نوشته دویچه وله، از زمان سقوط نظام دیکتاتوری صدام بدین سو، بر اساس آمارهای رسمی، دست کم ۴۱۰ میلیارد یورو به جیب سیاستمداران و تاجران فاسد سرازیر شده است.
فراخبر
انگیزه غیرمشترک؛کنش مشترک
شهرهای مختلف عراق ازجمله بغداد، بصره، نجف، ناصریه و ... شاهد برگزاری تظاهرات اعتراضآمیز به معضلات اقتصادی ازجمله بیکاری و نبود خدمات عمومی بود. این ناآرامیها حداقل دارای دو ویژگی مهم بود: 1- انگیزه غیر مشترک و 2- کنش مشترک. توضیح این که:1- ناآرامیهای دیروز، دلیل فوریِ مشخصی نداشت. پایان نسبی فصل گرما و درپیش بودن مراسم اربعین، میتوانستند عواملی برای اتفاق نیفتادن چنین اعتراضاتی باشند. اما معترضان با خواستههای متعددی به خیابانها آمدند. اگرچه مسائل اقتصادی پربسامدترین صدای اعتراضات بود، شعارها اما نشان میداد طیفی از مسائل مختلف مورد خواست مردم بود.کمااین که برخی تظاهر کنندگان عکس فرمانده ضد تروریسم عراق را که چند روز قبل برکنار شد در دست داشتند. بنابراین در نگاه نخست شاید بتوان از انگیزه غیر مشترک در حوادث اخیر سخن گفت. 2- کنش مشترک معترضان عراقی ، شرکت در راهپیماییهایی بود که به خشونت نیز کشیده شد. بنابراین بهرغم انگیزه غیرمشترکِ معترضان عراقی، میتوان حضور خیابانیِ آشکار را کنش مشترک آنان نامید.از اینرو برای تحلیل اعتراضات اخیر -فارغ از ابعاد سیاسی و امنیتی- باید نگرش نخبهگرایانه به جنبشهای اعتراضی را کنار گذاشت. دنیای امروز شاهد ظهور و بروز جنبشهایی است که رهبر و حرف مشترک ندارند، دفعتاً نازل میشوند و تولید «رخداد» -به تعبیر آلن بدیو- میکنند. سیکل رهبری این جنبشها درون خودشان بسته میشود و شاید به همین دلیل باشد که این تظاهرات ، بدون فراخوان احزاب و جریانهای سیاسی و با نقش محوری فضای مجازی روی داد.عراق با جمعیت جوان، رشد شبکههای مجازی، انباشت مطالبات بر زمینمانده و ... باید خود را برای چنین اعتراضاتی در سالها و دهههای آینده آماده کند.