تحلیل روز
تعداد بازدید : 118
طالبان،حقانی و پروژه صلح
نویسنده : سید حسام رضوی international@khorasannews.com
آزادی انس حقانی فرمانده ارشد طالبان از زندان امنیت ملی افغانستان ابعاد مختلفی دارد اما یک نکته اساسی درخصوص آزادی وی در محافل مختلف خبری مورد بحث و بررسی قرار گرفته و آن نکته این است که آزادی انس حقانی چه تاثیری بر آغاز مجدد روند مذاکرات صلح در افغانستان خواهد گذاشت.عدهای بر این عقیدهاند که اصل توافق میان طالبان و آمریکا برای تبادل زندانیان دو طرف خود نشان از آن دارد که آن ها میتوانند بر سر موضوعات دیگری نیز به توافقهایی دست یابند، پس آزادی انس حقانی می تواند جرقهای برای آغاز مجدد روند مذاکرات مستقیم صلح میان آمریکا و طالبان باشد. این نظریه تا حدی میتواند درست باشد اما طرفداران آن باید یک نکته کلیدی و جدی را مدنظر داشته باشند و آن هم این که یکی از نکات اساسی که در تمام مراحل مذاکرات میان آمریکا و طالبان همواره مطرح بوده و دو طرف از آن به عنوان یکی از بندهای مهم توافق نام میبرند، قطع رابطه گروه طالبان با دیگر گروهها از جمله القاعده و اجازه ندادن به آنها برای فعالیت مجدد در خاک افغانستان و استفاده از این کشور علیه امنیت دیگر کشورهاست.منابع نزدیک به مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا میگویند که این گروه این موضوع را پذیرفته و تعهد داده بودند که امنیت را در افغانستان تضمین کنند.در این زمان مخالفان گروه طالبان با پیش کشیدن بحث رابطه عمیق میان برخی رهبران القاعده و شبکه حقانی اعلام میکردند که امکان جدایی میان سران این شبکه و سران القاعده در ایدئولوژی و عمل وجود ندارد و میان طالبان و شبکه حقانی هم تفاوتی وجود ندارد، بنابراین سپردن تعهد قطع رابطه میان طالبان و القاعده محال است.در مقابل، آمریکاییها در رسانههای خود ماموریتی جدید تعریف کردند و این ماموریت آن بود که خط جدایی طالبان و شبکه حقانی را در پیش گیرند تا راه آمریکاییها برای توافق با طالبان هموار باشد. در واقع آمریکاییها تلاششان این بود که با جدایی میان شبکه حقانی و طالبان دو مسئله اساسی را همزمان پیگیری کنند:1- اعلام این که طالبان دیگر در مقابل آمریکا قرار ندارد و این شبکه حقانی است که با آمریکا میجنگد تا عجولانه به توافق نهایی با طالبان دست یابد و افکار عمومی را در مقابل خواست و نفع خود به زانو درآورد.2- ایجاد شکاف و اختلاف میان طالبان و شبکه حقانی با هدف تضعیف طالبان و تخلیه نیروی بدنه میانی این گروه با هدف کم کردن قدرت چانهزنی آن ها در مذاکرات صلح.با این حال به نظر میرسد با مطرح شدن درخواست آزادی انس حقانی از سوی دفتر سیاسی طالبان و پافشاری بر این خواسته چند موضوع به صورت همزمان روشن شده است که باید مورد توجه قرار گیرد:1- این موضوع برای همه روشن شد که شبکه حقانی و طالبان در واقع یک گروه هستند، همان طور که سراجالدین حقانی فرزند ارشد جلالالدین حقانی معاون کنونی طالبان است و اختلاف و افتراقی میان این دو وجود ندارد و نسبت دادن برخی امور به شبکه حقانی و کنار زدن طالبان در آن ها بیمعناست و باید این دو را در کنار هم و یکی دید.2- اگر طالبان تعهد داده است که با دیگر گروههای به اصطلاح جهادی همکاری نخواهد کرد و فضا را برای آنها جهت فعالیت فراهم نخواهد کرد، این بدان معناست که شبکه حقانی هم به این موضوع متعهد خواهد بود. البته باید این موضوع مهم را در نظر داشت که اگر نشانههایی از ادامه همکاری شبکه حقانی با دیگر گروههای جهادی نیز مشاهده شد بدان معناست که طالبان هم به این همکاری رضایت دارد و نمیتوان میان این دو در این خصوص اختلافی دید.3- بیشک اعضای شبکه حقانی دشمنی جدی و پایانناپذیری با مدرنیته و غربگرایی دارند و در طول دو دهه گذشته تمام تلاش خود را برای مبارزه با حضور آمریکا در افغانستان به کار بستهاند. اکنون آنها خود را در جایگاه پیروز نبرد با آمریکا میبینند و تمایلی جدی برای توافق سیاسی با آمریکا نشان نمیدهند. آزادی انس حقانی نشان از آن دارد که قدرت چانهزنی حقانی در شورای رهبری طالبان زیاد و تاثیرگذار است بنابراین در ادامه مبارزه و نداشتن توافق سیاسی با آمریکا نیز میتوانند موثر باشند.با توجه به مطالبی که ذکر شد باید گفت آزادی انس حقانی نشانهای بارز از قدرت شبکه حقانی در درون گروه طالبان است که با توجه به ایدئولوژی و نوع عملکرد این گروه راه ادامه مذاکره میان آمریکا و طالبان تا حدی ناهموارتر از گذشته خواهد شد البته شاید برخی این گونه تحلیل کنند که با آزادی فرزند حقانی، سران این شبکه شاید تا حدی برای ادامه روند سیاسی میان طالبان و آمریکا راضی شدهاند.با این حال باید کمی منتظر ماند و دید در هفتههای آینده تحولات صلح افغانستان به کدام سمت متمایل میشود.