شلیک به اعتماد مردم!
واکنش های متفاوت در فضای مجازی به اعلام دیر هنگام خطای انسانی در سقوط هواپیمای اوکراینی
صبح روز چهارشنبه یک فروند بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین در نزدیک شهر پرند سقوط کرد و تمام مسافران و خدمه آن جان باختند . در این چند روز رسانه های خارجی با انتشار مطالب و فیلم هایی از ساقط شدن هواپیما نوشتند و خبرنگاران و رسانه های داخلی هم با توجه به صحبت های کارشناسان و مسئولان مربوط آن ها را نقد می کردند و از ابهامات آن دلایل می نوشتند تا این که صبح روز گذشته با صدور بیانیه ای از سوی ستاد کل نیروهای مسلح مبنی بر این که سقوط هواپیمای اوکراینی به دلیل بروز خطای انسانی بوده و به صورت غیرعمد هدف اصابت قرار گرفته است، موج جدیدی از واکنش ها شکل گرفت. کاربران شبکه های اجتماعی که هنوز مات این خبر بودند، با داغ کردن هشتگ هواپیمای اوکراینی، از بروز این اتفاق تلخ ابراز تاسف کردند و ضمن پیام تسلیت خواستار برخورد با مسببین حادثه بودند. در این میان بسیاری از فعالان رسانه ای هم از قضاوت خود که احتمال نقص فنی را پر رنگ تر از هر اتفاق دیگری می دانستند، عذر خواهی کردند. در ادامه سعی کرده ایم مجموعه ای از این واکنش ها در فضای مجازی را منعکس کنیم.
شلیک به اعتماد مردم!
علی رجبی، مدیرعامل ایسکانیوز نوشت: «نمره نیروهای مسلح ایران در حوزه نظامی و دفاعی ۲۰، در حوزه رسانه، روابطعمومی و شناخت افکارعمومی ۲، کاش حداقل به وعده الهی «نجات در راستگویی» اعتقاد داشتند و در همان ساعات اول اشتباه خود را لاپوشانی نمیکردند.» حسام الدین قاموس مقدم، دبیر سرویس ایسنا هم ضمن عذرخواهی از مردم نوشت: «من اشتباه کردم. مثل کسی که اشتباه کرد و هواپیمای اوکراینی را زد. شاید حتی اشتباه من از اشتباه آن آدم، بدتر باشد. چون او براساس یک قطعیت ذهنی دست به ماشه برد و من براساس یک پیشفرض. یاد میگیرم قبل از شفافیت یک موضوع، نه حمله کنم و نه دفاع. عذرخواهم، قبل از همه، از خودم.آن موشک، به رسانههای داخلی، اعتماد عمومی، منافع ملی و امنیت کشور شلیک شد و ترکشهای آن، جان انسانهای بیگناه و باور ما را نشانه رفت». پدرام الوندی، معاون خبر در خبرگزاری ایرنا هم در این باره نوشت: «تمام منابعی که اخبار را در اختیار ما قرار میدادند با تأکید بسیار گفتند که موشکی در کار نبوده است. برخی از آنها بیخبر بودند و برخی لاپوشانی کردند. ما براساس شواهدی که به دستمان رسید محتوا تولید کردیم. بابت این خطا البته متأسفم و عذرخواه همه کسانی که آزرده خاطر شدند». حسین انتظامی، نماینده مدیران مسئول مطبوعات در هیئت نظارت بر مطبوعات و رئیس سازمان سینمایی در توئیتر خود نوشت: «تأخیر در اعلام ماجرای هواپیمای اوکراینی، مرجعیت رسانهای داخلی را به چالش کشید و به رسانههای دیگر، اعتبار بخشید. چاره کار، علاوه بر عذرخواهی، سپردن مدیریت افکار عمومی به اهلفن است نه شعارپیشگان هیجانزده». وی در توئیت دیگری هم نوشت: مراقب باشیم مواجهه با یک خطای انسانی سبب انفعال و شرمندگی نیروهای مسلح کشورمان نشود.
محمدسعید احدیان، مدیر مسئول روزنامه خراسان هم از مشکلات پیش روی ماجرای هواپیمای اوکراینی این گونه نوشت: «دو مشکل در ماجرای هواپیمای اوکراینی وجود دارد. اول حمله به هواپیماست و دوم حمله به اعتماد مردم . اولی اشتباهی قابل درک است و دومی خطایی غیرقابل توجیه. از این پس چه اعتباری پیدا می کنند فیک نیوزها با این نحوه اطلاع رسانی.» یکی از کاربران فعال فضای مجازی هم ضمن بازخوانی خاطرات اشتباهاتی که منجر به سقوط هواپیماها شده نوشت که شوروی هواپیمای مسافربری کره جنوبی را به اشتباه هدف قرار داد، آمریکا هواپیمای مسافربری ایران را. اشتباه جزئی از رفتار انسانی است اما در ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی آن چه دل ها را به درد میآورد سه روز پنهان کاری و القای سیستماتیک اخبار اشتباه و دادن نشانی غلط است.
اقدامی دیر اما درست
کاربری با اشاره به اقرار به اشتباه توسط سردار حاجی زاده نوشت: «فکر کنم جزو معدود دفعاتی بود که در تاریخ انقلاب یه مسئول به تلویزیون بیاد و همه را مبرا کنه و خودش را مقصر...»
کاربری هم دلیل در لحظه اعلام نکردن برخورد موشک به هواپیما را این گونه توضیح داد: «خب همونطوری که سردار حاجی زاده گفت احتمال برخورد داده شده و به مقام های بالاتر گفته شده ولی باید حتما به نتیجه قطعی می رسیدن که دلیل سقوط، برخورد موشک بوده و الا اگر بر اثر نقص فنی بود، دیگه کسی این مسئله را نمی پذیرفت و البته بعد از این که مسجل شد اعلام و عذر خواهی کرد که خودش شجاعت بالایی می خواست.»
کاربری نوشت:«در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح و روسای قوا درباره حادثه هواپیمای اوکراینی بر ضرورت بررسی به منظور شناسایی و برخورد با مقصران حادثه تاکید شده که کاملاً درست و به جاست.اما آیا دستگاه های امنیتی نباید احتمال نفوذ و خرابکاری در این زمینه را آن هم در شرایط طراحی های چندلایه آمریکا علیه ایران بررسی کنند؟»
سید عزت ا... ضرغامی هم در توئیتی نوشت :«جنگ ما با آمریکا هیبریدی و ترکیبی از سخت و نرم است.فرایند اطلاع رسانی در نیروهای مسلح باید اصلاح شود.با تجربهای که من از«گردش کار»های طولانی و رعایت سلسله مراتب بعضاً تشریفاتی در بررسی ها و اقدام به موقع رسانهای در نیروهای مسلح دارم،در اقناع افکار عمومی کم توفیق خواهیم بود.»
بسیاری از کاربران هم با توجه به حادثه پیش آمده، پدافند را در همه جای دنیا متکی بر تصمیم افسر پشت سیستم دانسته اند که در بیشتر اوقات فرصت هماهنگی با مقامات بالاتر را ندارد و برای عمده پهپادهایی که تاکنون زده اند و با کف و سوت همراه بوده هم افسر پشت سیستم در لحظه تصمیم گرفته است.
کاربری نوشت: «در موضوع هواپیمای مسافربری بحث اصلی نحوه اطلاع رسانی و اعتماد زدایی است نه خود اشتباه صورت گرفته که ناشی از آماده باش در شرایط جنگی با کفتاری بود که در همهجای دنیا سابقه ترور و غافل کشی و حمله شبانه و بمباران شیمیایی و زدن بیمارستان و مناطق مسکونی را دارد.»
کاربر دیگری نوشت: «باید مراقب بود که هجمه ها و اتهام زنی ها آن قدر فشار به نیروهای پدافندی و جان برکفی که از جان و مال ما دفاع می کنند، نیاورد تا روزی که یک موشک به سمت ما آمد دستش بر روی ماشه بلرزد و خدای نکرده فاجعه بدتری را شاهد باشیم.»
کاربری ضمن غمبار خواندن این حادثه از شناخت دشمن اصلی نوشت: «روز غمباری است. اگر تهدید و جنگی نبود، مسافران هواپیمای اوکراینی حالا باید کنار خانواده می بودند. برقرار کننده صبر و سکینه در دل ها خداوند است اما فراموش نکنیم در شرایط جنگی گاهی به اشتباه حتی نیروهای خودی هدف قرارمی گیرند. اگر تهدیدی نبود، اگر تروری نبود، حالا همه باهم بودیم. مبادا دشمن اصلی را فراموش کنیم.»