درباره دولت باستانی آشور و چرایی اقتدار آن
تعداد بازدید : 108
حکومتی که هزارسال دوام آورد
آشوریان را باید یکی از قدرتهای بلامنازع خاورمیانه دوران باستان دانست. شاهان مقتدری مانند آشوربانیپال و تیگلاتپالسر، توانستند سرزمین آشور را از کرانههای دریای مدیترانه تا دامنههای کوههای زاگرس توسعه دهند و این تسلط را برای هزار سال پایدار نگه دارند؛ اقدامی که با وجود تنوع اقوام ساکن در منطقه میانرودان، بسیار سخت و مشکل به نظر میرسد؛ در همین محدوده جغرافیایی، پیش از تسلط آشوریها، بابلیها، ایلامیها، فینیقیها و قبل از آن ها، سومریها، سیادت و سروری تمام داشتند، اما هیچکدام نتوانستند اقتدار و اهمیت دولت آشور را پیدا کنند. راز این اقتدار هزار ساله چیست و آشوریها، با چه سیاستی توانستند تفوق خود را بر مستملکاتشان پایدار کنند و ارکان حکومتهای پرسابقهای مانند مصر را، بلرزانند؟ نگاهی به تاریخ شکل گرفتن سرزمین آشور و رونق شهر نینوا، نشان میدهد که حکمرانان این سرزمین، برای جهانگشایی، تنها به نیروهای خودی اتکا داشتند. باور به اینکه میتوانند سرور جهان شوند، در میان آشوریان بسیار قوی بود. آن ها فرزندان ذکورشان را از کودکی با فنون جنگی آشنا میکردند و در واقع، به کاری جز سربازی نمیگماردند. سربازان آشوری این قابلیت را داشتند که عملیات نظامی را با سرعت و دقت زیادی به انجام برسانند و با اضافه کردن چاشنی بیرحمی به فنون رزمی، در هر شهر و روستای آبادی، حمام خون به راه میانداختند. در واقع، حکومت مقتدر آشور بر پایهای از جنس خون بنا شده بود. آشوربانیپال در کتیبهای که به مناسبت فتح ایلام از خود به یادگار گذاشتهاست، مینویسد: «تمام خاک شهر شوشان و شهر ماداکتو و شهرهای دیگر را با توبره به آشور کشیدم و در مدت یک ماه و یک روز، کشور ایلام را با همه پهنای آن، جارو کردم. من این کشور را از چارپایان و گوسفند و نیز از نغمههای موسیقی بیبهره ساختم و به درندگان، ماران، جانوران و آهوان رخصت دادم که آن را فرو گیرند.» آشوریان توانستند در دوره «فرورتیش»، دومین پادشاه ماد، بر بخش مهمی از قلمرو مادها استیلا پیدا کنند؛ اما این اقتدار خشونتبار، بالاخره به پایان رسید. شاهان آشور که با ثروت دیگر ملل، قدرتی افسانهای به هم زده بودند، سنتهای پیشینیان را فراموش کردند و به جای پرورش سرباز از میان آشوریان، به استخدام نظامیان مزدور از دیگر ملل پرداختند؛ سربازانی که در تنگناها، به راحتی معرکه را ترک میکردند. این وضعیت باعث شد که همسایگان مقتدری در کنار آشوریها جان بگیرند؛ مادها با رهبری «هوخشتره» توانستند در سال 612 پیش از میلاد، به عمر حکومت ستمپیشه آشور برای همیشه خاتمه دهند.