موسیقی شناسی اعجاب آور مردم خراسان
علی قمصری،نوازنده چیره دست تار و از آهنگسازان همایون شجریان در گفت و گو با خراسان،از شگفتی های موسیقایی در مشهد،نیشابور،قوچان،بجنورد و تربت جام می گوید
محمد بهبودینیا - علی قمصری از جمله آهنگسازانی در عرصه موسیقی سنتی است که نوآوریهای ایجاد شده در آثارش در فضای موسیقی، او را به چهرهای شناخته شده در این عرصه تبدیل کردهاست. تا امروز خوانندههای معروف و شناخته شدهای مانند همایون شجریان (با آلبومهایی مانند «چه آتشها»، «نقش خیال» و «نان، آب، آواز»)، علیرضا قربانی (با آلبوم «سرو روان»)، محمد معتمدی (با آلبومهای «بدرود با بدرود» و «عبور»)و وحید تاج (با آلبوم «برفخوانی»)، به اجرای آثار تولیدشده توسط علی قمصری پرداختهاند. وی بهتازگی سفرهایی را با هدف معرفی بیشتر موسیقی اقوام مختلف کشور شروع کردهاست؛ برنامهای که در هفتههای اخیر به خراسان رسید. قمصری در سفر به خراسان، به ضبط آثار تازه، دیدار و همنوازی با استادان موسیقی مقامی این خطه پرداخته است؛ سفری که طبق گفته خودش، برای او با شگفتیهایی در عرصه موسیقی همراه بود. حضور علی قمصری در خراسان، فرصتی مغتنم برای گفتوگو با او را فراهم کرد که در ادامه مشروح آن را میخوانید.
سفر به خاطر «تار ایرانی»
علی قمصری در ابتدای گفتوگو با خراسان، به تشریح سلسله سفرهای خود با عنوان «تار ایرانی» پرداخت و گفت: سفر به خراسان، بخشی از مجموعه سفرهای من با عنوان «تار ایرانی» است که در این مجموعه سفرها، با هدف آشنایی با موسیقی اقوام مختلف کشور، به تمام شهرهای ایران سفر میکنم و سعی دارم نسبت به موسیقی آنها شناخت پیدا کنم و به آن وفادار بمانم. وی افزود: در این مجموعه سفرها، برنامههایی از قبیل بداههنوازی با استادان موسیقی را، همواره جزو اولویتها قرار دادهام و قطعههایی از موسیقی نواحی کشور را اجرا میکنم. علی قمصری در تشریح دیگر اهداف این سفر گفت: اهداف مختلفی در این مسیر وجود دارد که یکی از آنها تعریف تازهای از یکپارچگی موسیقایی است؛ نوعی یکپارچگی ملی به شکلی که استقلال و مرزبندیهای این فرهنگها حفظ و به آنها احترام گذاشته شود.
اتفاقات شگفتانگیز در سفر به خراسان
علی قمصری گفت: با توجه به اصالت و فرهنگ عمیق موسیقی خراسان، در سلسله سفرهایی که برنامهریزی شده بود، نمیتوانستم خراسان را حذف کنم و دوست داشتم روی این نوع از موسیقی، تمرکز بیشتری داشتهباشم و از طرفی، بنده به دلیل ارادتی که به موسیقی خراسان دارم، برنامه سفر را از این خطه شروع کردم؛ دلیل دیگر اینکه خراسان اهمیت زیادی در تاریخ موسیقی داشته و یکی از دو مکتب اصلی موسیقی ما، در گذشته، مکتب خراسانی بوده است. به همین منظور، با گروههای مختلفی همنشینی داشتم و در زمینه ضبط موسیقی و بداههنوازی در این سفر چندروزه، اتفاقات خاطرهانگیزی برایم رقم خورد. در سفر به خراسان با استاد یگانه، از بزرگان موسیقی مقامی خراسان، دیدار داشتم و ایشان افتخار دادند تا همنوازی مشترکی با هم داشته باشیم که حال خوبی در آن بداههنوازی پیدا کردم. همینطور در محوطه آرامگاه فردوسی و کنار مزار استاد شجریان و همینطور در خانه مَلِک مشهد، دو ضبط بهیادماندنی داشتم که خاطره خوبی را در ذهنم باقی گذاشت.
از ضبط موسیقی در قوچان بیبهره ماندم
قمصری در ادامه، به سفر خود به خراسان شمالی و اجرای موسیقی با گروههای مختلف در این استان اشاره کرد و گفت: در بجنورد ضبط بسیار خوبی داشتیم و در ادامه، مسیرم را به سمت قوچان ادامه دادم. قبل از اینکه به قوچان بروم، گروهی در قوچان اصرار داشتند که ضبط موسیقی را در یکی از استودیوها انجام دهم که شاید به خاطر تبلیغ برای آن آتلیه این تصمیم را گرفته بودند، اما من اصرار داشتم که ضبط موسیقی را در محلی تاریخی دنبال کنیم و عکسهایی از مکانهای تاریخی قوچان برایشان فرستادم؛ در ادامه اعلام شد که در مکانهای تاریخی، به علت شلوغی محل، امکان ضبط وجود ندارد. من نیز بهناچار، در گذر از منطقه غنی موسیقایی قوچان، به نواختن قطعهای در میدان شهر و تقدیم آن به مردم این ناحیه اکتفا کردم. بعد از انتشار این موسیقی در صفحه شخصیام، با حجم گستردهای از مهرورزی و مهماننوازی قوچانیهای عزیز روبهرو و پشیمان شدم که چرا برای ضبط موسیقی در اماکن تاریخی قوچان، بیشتر اصرار نکردم.
استعدادهای درخشان خراسانی
قمصری در پاسخ به این سوال که ارتباط مردم خراسان با موسیقی را چطور دیدید، گفت: من به کشورهای زیادی سفر کردهام، اما این حجم از عشق به موسیقی و اشراف به آن که در خراسانیها دیدم، در جاهای دیگر کمتر دیدهام. خراسانیها اشراف کاملی بر موسیقی دارند و موسیقی را کاملا میشناسند؛ من عاشقتر از مردم خراسان و غرب کشور به موسیقی، در دنیا کمتر دیدهام و این برای من عجیب بود. وی در پاسخ به این سوال که به مسئولان موسیقی کشور چه توصیهای دارید، تصریح کرد: تمام مسائل، مشکلات و دغدغهها، از گذر فرهنگ عبور میکند و جامعهای که از نظر فرهنگی، چه موسیقایی و چه ادبی، از درون خشک شود، آینده خوبی ندارد؛ به همین دلیل، ما باید غنای فرهنگی و موسیقایی مناطقی مانند خراسان را ارج نهیم و کمک کنیم استعدادهایی که در این مناطق هستند، بتوانند بروز و ظهور بیشتری داشته باشند. در چند روز سفر من به خراسان، تاثیر «تار ایرانی» بر فرهنگ این منطقه مشهود بود؛ توجه به این نکته، میتواند تاثیر مثبتی داشته باشد؛ ضمن اینکه اقدامات دیگر در این عرصه، برنامهریزی و ایجاد زیرساختها هم میتواند تاثیر زیادی بر این روند بگذارد.
تأثیری که از ذهن پاک نمیشود
قمصری در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار خراسان مبنی بر اینکه آیا در آثار تولیدی آینده، از موسیقی اقوام استفاده میکنید، گفت: من نمیتوانم بگویم موسیقیدان خوبی هستم، ولی به پیوستگی و تداوم همواره اعتقاد دارم. من به هیچ پروژهای به شکل مستقل فکر نمیکنم و آثار تولیدی در موسیقی برای من، در قالب تک اثری که دارای آغاز و پایانی باشد، نیست؛ به دیگر سخن، برای من در یک پروژه آغاز و پایانی وجود ندارد. در این سفر از موسیقی نواحی و اقوام، آموزشهای زیادی را دریافت کردم و درتولید آثار آینده من، حتما تاثیر زیادی دارد و به این راحتی از ذهن من پاک نمیشود.
ادامه و پایان سفر
علی قمصری در ادامه سفر خود به خراسان روز شنبه هفته جاری، به تربتجام رفت و درصفحه شخصی اش در اینستاگرام نوشت:«تربت جام ، شهر دوتار است. زندگی در تربت جام ، با دوتار هویت پیدا میکند. شگفتی اصلی من دیدن اجتماعی از انسانهای آزاده ، محجوب، معتقد و هنرمند دریک مکان بود که انگار هر کدام نتی از یک دوتار خوش نوا هستند .من تربت جام را دوتاری شفاف دیدم.» او روز یکشنبه نیز، سفری به نیشابور داشت و بعد از حضور در آرامگاه خیام و عطار، بر مزار استاد پرویز مشکاتیان حاضر شد و لحظاتی را به نواختن موسیقی پرداخت . قمصری از این حضور نیز، در صفحه شخصیاش به نیکی یاد کرد و نوشت:«درکنار آرامگاه مشکاتیان بزرگ با حضور هنردوستان نیشابور، خستگی از تنم بیرون رفت و عشق نثار لحظهها شد.» سفر علی قمصری به خراسان، دوشنبه گذشته به پایان رسید.