حساب و کتاب طولانی ترین جنگ آمریکا
هواپیماهای آمریکایی در حالی فرودگاه کابل را ترک می کنند که روایت اعداد از هزینه های مالی و جانی این حضور 20 ساله شگفت آور است اعداد و ارقام چه می گویند؟
شریفی- آمریکایی ها در پی حملات 11 سپتامبر به افغانستان آمدند، بیست سال جنگیدند و حالا بدون هیچ دستاورد چشمگیری افغانستان را ترک می کنند. بدتر آن که شکست بزرگ شان پیش از آن که بر اساس توافق دوحه آخرین نظامی آمریکایی تا 11 سپتامبر 2021 خاک افغانستان را ترک کند، بر جهانیان نمایان شد. اما این آمدن و رفتن هزینه هایی داشت. اولین آن، دروغ بزرگ جو بایدن بود که گفت نظامیان آمریکایی صرفا برای شکست القاعده به افغانستان آمدند و هدف آن ها «ملت سازی» نبوده است. اما نگفت که چرا ده سال پس از مرگ بن لادن در زمان معاون اولی اش، آمریکایی ها همچنان در افغانستان ماندند. هزینه های مالی و جانی بخش دیگر زیان بزرگ آمریکا بود که در ادامه می خوانید.
روزانه 309 میلیون دلار هزینه آمریکا در افغانستان
بر اساس گزارش «موسسه امور عمومی و بینالملل واتسون» در دانشگاه براون، مبالغی که آمریکا از پاییز ۲۰۰۱ تاکنون در جنگ افغانستان هزینه کرده است به بیش از 2.26 تریلیون (هزار میلیار) دلار رسیده است. این بدان معناست که این جنگ روزانه ۳۰۰ میلیون دلار برای آمریکا خرج برداشته و سرانه آن به ازای هر افغان معادل ۵۰ هزار دلار بوده است. به عبارت دیگر، ایالات متحده بیش از جمع دارایی خالص ثروتمندترین افراد آمریکا از جمله جف بزوس، ایلان ماسک، بیل گیتس و ۳۰ میلیاردر دیگر برای دور نگه داشتن شبهنظامیان طالبان از کابل، هزینه کرده است. این هزینه ها شامل تجهیز و آموزش ارتش افغانستان، رفاه و حقوق نظامیان آمریکایی، بازسازی های عمرانی، آموزش هدفمند در مدارس، کمک به رسانه ها و ... بوده است. بر اساس گزارشی از بی بی سی، طبق آمار دولت آمریکا، تنها در فاصله سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ که آمریکا بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در افغانستان داشت، هزینههای جنگ افزایش به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال رسیده بود. به گزارش یورونیوز، 2.26 هزار میلیارد دلار هزینه شده در افغانستان شامل بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار هزینههای مستقیم جنگ و افزون بر ۸۵ میلیارد دلار صرف شده برای آموزش ارتش مغلوب افغانستان بوده است. رقمی که برای ارتش افغانستان هزینه شده تقریبا دوبرابر بودجه سال گذشته برای کل قوای تفنگداران دریایی آمریکا و کمی بیشتر از بودجه سال گذشته واشنگتن برای کمکهای مواد غذایی برای حدود ۴۰ میلیون آمریکایی بوده است. با این حال، به نظر میرسد که بسیاری از اعضای اردوی ملی و پلیس، توانایی کاربرد و نگهداری تجهیزات رزمی اهدایی از سوی آمریکا و ناتو را نداشتند.
مالیات دهندگان آمریکایی قربانی هزینه های بر باد رفته
بخش قابل توجهی از تجهیزات آمریکایی به دست طالبان افتاده است. یکی از فرماندهان طالبان نیز ماه گذشته به اسکای نیوز گفت که نیروهایش یک انبار با ۷۰ قبضه اسلحه تک تیرانداز، ۹۰۰ اسلحه، ۳۰ دستگاه هاموی، ۲۰ وانت و ۱۵ خودروی زرهی را ضبط کردهاند. در همان گزارش آن ها یک کانتینر مملو از تلفنهای ماهوارهای، نارنجک و خمپاره را در اختیار داشتند که برچسبهای روی آنها نوشته بود: «اموال دولت ایالات متحده». از میزان سلاح ها و تجهیزاتی که طالبان به آن دست یافته آمار دقیقی در دست نیست اما، بر اساس گزارشی از دویچه وله، از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷، ایالات متحده ۷۵ هزار و ۸۹۸ نفربر، ۵۹۹ هزار و ۶۹۰ قبضه سلاح جنگی، ۱۶۲ هزار و ۶۴۳ وسیله ارتباطی، ۲۰۸ هواپیما و ۱۶ هزار و ۱۹۱ وسیله برای کشف و ردگیری به افغانستان فرستاد. این که چه تعداد ازاین تجهیزات به آمریکا بازگشته مشخص نیست. آمریکا همچنین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ میلادی ۷ هزار و ۳۵ قبضه سلاح جنگی، ۴ هزار و ۷۰۲ نفربر نظامی، ۲۰ هزار و ۴۰ نارنجک دستی، ۲۵۲۰ بمب و ۱۳۹۴ نارنجک انداز تحویل وزارت دفاع افغانستان داده است. جک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید میگوید: «ما گمان نمیکنیم که طالبان این تسلیحات را بخواهند در فرودگاه به ما تحویل بدهند». در حوزه هوایی نیز، نیروی هوایی افغانستان در مجموع ۲۱۱ هواپیما داشت که ۴۶ فروند آن اکنون در ازبکستان است. حدود ۵۰۰ سرباز افغان با این هواپیماها از کشور گریختند. هزینه های آمریکا تنها با تسلط طالبان از بین نرفته، بلکه ثروت هنگفتی در چرخه فساد مسئولان دولتی افغانستان هضم شده و ردی از آن باقی نیست. بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارشی که 20 اکتبر 2020 منتشر کرد، نوشت: از سال ۲۰۰۲ تا 2020، کنگره آمریکا حدود ۱۳۵ میلیارد دلار را به بازسازی افغانستان اختصاص داده است. سیگار که ۶۳ میلیارد از این کمک را مورد تفتیش قرار داده است می نویسد، بررسی های این نهاد نشان میدهد که نزدیک به ۱۹ میلیارد دلار به دلیل کلاهبرداری و سوءاستفاده حیف و میل شده است. در نمونه دیگری، جان ساپکو، بازرس ویژۀ آمریکا برای بازسازی افغانستان دو سال پیش گفته بود که ۵۰ درصد از سوخت وسایل نقلیه که به نیروهای افغانستان میدهیم ناپدید میشود. قصرهای مجللی که این روزها ویدئوی آن را منتشر می کند، شاید ردی از پول هایی باشد که ناپدید شد. درخور ذکر است پیمانکاران خارجی که با پنتاگون همکاری می کردند نیز بخشی از چرخه فساد بودند. هرچند ناپدید شدن پول ها در سیستم فسادخیز افغانستان تنها به هزینه های آمریکا خلاصه نشد و بخش عظیمی از کمک های سالانه خارجی را در بر می گرفت که در این متن نمی گنجد. بر اساس گزارش موسسه واتسون، بخشی از مخارج جنگ افغانستان با خروج نیروهای آمریکایی در دوره ریاست جمهوری جو بایدن به پایان نمیرسد؛ زیرا دولتهای پیشین برای تامین این هزینهها ناگزیر به استقراض شده بودند که تا کنون به ازای آن ۵۰۰ میلیارد دلار بهره پرداخت کردهاند؛ رقمی که بخشی از هزینه 2.26 هزار میلیارد دلاری جنگ افغانستان به شمار میرود. محققان دانشگاه براون تخمین میزنند که هزینه بهره بدهی جنگی افغانستان برای دولت آمریکا میتواند تا سال ۲۰۵۰ میلادی به 6.5 تریلیون دلار برسد؛ رقمی که سرانه آن به ازای هر شهروند آمریکایی ۲۰ هزار دلار خواهد شد.
242 هزار کشته در جنگ 20 ساله
جنگ ۲۰ ساله باعث کشته شدن هزاران مبارز در هر دو طرف جبهه در افغانستان و آن سوی مرز در همسایگی پاکستان نیز شده است. غیرنظامیان نیز از جمله قربانیان ناگزیر این جنگ بودند. بر اساس گزارش موسسه امور عمومی و بینالملل واتسون در دانشگاه براون در دو دهه جنگ آمریکا در افغانستان کمی بیش از 242 هزار تن جان خود را از دست داده اند. بخش اندکی از این نیروهای کشته شده مربوط به پاکستان است. دلیل آن حضور پررنگ نیروهای طالبان در مناطق شمالی پاکستان و هم مرز افغانستان است. جایی که برای سال ها با نظارت دستگاه های اطلاعاتی اسلام آباد مامن جنگجویان بوده است. بر اساس گزارش موسسه واتسون، از میان نیروهای در جنگ با دولت افغانستان و نظامیان غربی (بیشترین تعداد از طالبان و در رده های بعدی شبکه حقانی، القاعده، داعش و ...) 84 هزار و 191 تن کشته شده اند. از میان ارتش و نیروهای آموزش دیده پلیس داخل کشور نیز 78 هزار و 314 نفر کشته شده اند. متاسفانه و اعجاب آور آن که حدود 75 هزار و 971 نفر از کشته شدگان را غیر نظامیان تشکیل می دهند. غیرنظامیانی که هدف ترورهای هدفمند، حملات انتحاری طالبان و گروه های تروریستی حاضر در افغانستان یا اجرای قوانین شریعت توسط آن ها قرار گرفتند. بخش قابل توجهی از غیرنظامیان نیز طی اشتباهات فردی یا در حملات کور و جنایت بار ائتلاف آمریکا به وسیله بمب افکن ها و پهپادها بوده اند. در این زمینه بارها گزارش هایی از بمباران مجالس عروسی یا بیمارستان ها منتشر شده بود. همچنین در سال های اخیر خبرهایی مبنی بر حملات نیروهای دولتی تحت امر اشرف غنی احمدزی به مردم بی گناه برای تحت فشار قراردادن رقبا منتشر شده بود. در میان غیر نظامیان قربانی شده، ۷۲ روزنامه نگار و ۴۴۴ نیروی کمکهای بشردوستانه حضور دارند. در آخر نیز، ۲ هزار و ۴۴۲ تن از مجموع کل کشته ها را نظامیان آمریکایی تشکیل داده اند. بیش از ۲۰ هزار تن از نظامیان آمریکایی نیز مجروح شدهاند. همچنین شمار نیروهای کشته شده غیر آمریکایی در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی هزار و ۱۴۴ تن اعلام شده است.