گزیدهای از سخنان کمتر شنیده شده آیتا... طالقانی درباره ارادت به شخصیت و رهبری امام(ره)
تعداد بازدید : 61
شکست ساواک و گروهکها در مصادره «ابوذر زمان»
جواد نوائیان رودسری – فردا سالروز درگذشت آیتا... طالقانی است؛ عالم مبارزی که باید او را یکی از شخصیتهای برجسته و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران بدانیم. آیتا...طالقانی به دلیل سابقه طولانی مبارزاتی و تحمل سالها شکنجه و رنج در زندانهای رژیم پهلوی، در میان مردم و مبارزان، جایگاهی والا داشت و همه او را دوست داشتند؛ به همین دلیل، از این توانمندی برخوردار بود که هنگام بروز مشکلات و اختلافات، نقش میانجی را ایفا کند. آیتا... طالقانی برای همه انقلابیون، پیک صلح و دوستی محسوب میشد. شاید به همین دلیل بود که برخی جریانها از تلاش آن مرحوم برای برقراری صلح و آشتی سوءاستفاده و او را به خودشان منسوب میکردند؛ بهویژه بعد از رحلت آیتا... طالقانی و آغاز فتنه گروهکها در داخل کشور، بازار این تهمتزنی و مصادره به مطلوب، بسیار داغ شد و خیلیها سعی کردند که او را موافق خودشان معرفی کنند. اما آنچه اسناد میگویند و در حافظه تاریخی این سرزمین باقی است، نشان میدهد که آیتا... طالقانی، مبارزی در خدمت اسلام و ایران بود و در این مسیر، سخت به رهبری امام خمینی(ره) باور داشت. هرچندکه آیتا...طالقانی در عرصه مبارزه، شخصیت مستقل و پرسابقهای محسوب میشد و از دوران پهلوی اول، طعم زندان و شکنجه را به دلیل آزادیخواهی چشیده بود و در دهههای 1320 و 1330 حضوری بسیار پررنگ در مبارزات داشت، اما از آنجا که شخصی ریاستطلب و طالب مقامات دنیوی نبود و در یک کلام، خالصانه مبارزه میکرد، با آغاز نهضت اسلامی و درک شخصیت حضرت امام(ره)، آنی از حمایت و همراهی با ایشان غافل نشد. این موضوعی است که بسیاری از جریانات انحرافی و مخالف جمهوری اسلامی، به دنبال کتمان آن هستند؛ اما این کار شدنی نیست.
شخصیتی ممتاز از همه جهت
آیتا...طالقانی، امام خمینی(ره) را شخصیتی مقدس میدانست. او در یکی از مصاحبههایش که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی انجام شد، گفتهبود: «من از دوران طلبگی از نزدیک با ایشان بودهام و افکار و نظریات و حُسن سوابق ایشان برای همه روشن و آشکار است. حضرت آیتا...العظمی خمینی از همان آغاز، دارای تقدس خاص و از هر جهت ممتاز بودهاند و هستند». او در جایی دیگر، با برشمردن شجاعت و تیزبینی به عنوان دو ویژگی مهم حضرت امام(ره)، میگوید: «وقتی که اکثریت مردم ما و رهبرهای ما جرئت نمیکردند انگشت روی درد بگذارند که شاهنشاهی درد بیدرمان است، این مرد بلند شد و گفت: این رژیم قانون اساسی نمیشناسد؛ همانجایی که درد همه مردم بود.» آیتا... طالقانی اعتقاد داشت که نهضت اسلامی، بدون حضور امام(ره) و رهبری او، هرگز به پیروزی نمیرسید؛ او در گفتوگویی با یکی از روزنامهها، به این موضوع چنین اشاره کرد: «اگر رهبری امام خمینی و قاطعیت و سازشناپذیری ایشان نبود، این نهضت مقدس پا نمیگرفت». جالب اینجاست که آیتا... طالقانی، از همان ابتدای نهضت و پیش از اوجگیری آن، به جایگاه امام خمینی(ره) در رهبری مردم واقف بود. زمانی که برخی از متدینان، پس از درگذشت آیتا... حکیم، درباره مرجع تقلید اعلم از وی پرسیدند، بدون تأمل پاسخ داد: «اگر از لحاظ مرجعیت و فقاهت بخواهید، همه این چند نفر علمای امامیه فقیه و مجتهدند، اما از لحاظ زعامت و شهامت و توجه به مسائل روز هیچکدام به حاج آقا روحا... [خمینی] نمیرسند».
برو این دام بر مرغ دگر نِه!
هوشمندانهترین موضعگیریهای آیتا...طالقانی را درباره نسبت وی با امام(ره)، باید در وقایع روزهای انقلاب و نیز، حوادث پس از پیروزی آن جستوجو کرد. آیتا...طالقانی با هوشیاری ذاتی خود، دریافته بود که رژیم شاه در پی قراردادن او مقابل امام خمینی(ره) است؛ موضوعی که در ساواک بهجد پیگیری میشد و طرحی پیچیده برای ایجاد شکاف در صفوف انقلابیون بود. اما آیتا...طالقانی با صدور اعلامیهای، حمایت و پیروی خود از حضرت امام(ره) را به عنوان رهبر بیچون و چرای نهضت اعلام کرد. در همان روزها بود که به یکی از اطرافیانش گفتهبود: «من فکر کردم که چرا رژیم، ما را آزاد کرد و حال آنکه آزادی ما مبارزه را تشدید خواهد کرد. با بررسی اوضاع و احوال انقلاب، به این نتیجه رسیدم که عوامل دربار و ساواک میخواهند من را در برابر رهبری امام، علم و به قطبی در برابر ایشان تبدیل کنند». او با چنین دیدگاهی، تصمیم گرفتهبود به بهانه بیماری در بیمارستان بماند و مانع از دیدار گروهها و افراد مشکوک با خود و سوءاستفاده از شرایط شود: «به همین دلیل است که به بیمارستان آمدم تا از این توطئه جلوگیری کنم و در عین حال، تحلیل عمیقتری نیز از انقلاب برای خودم داشته باشم.»
از او نیرو میگیرم
این وضعیت در روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، به گونهای دیگر، وجود داشت. جریانهای ملی و برخی گروهکها مانند سازمان منافقین، به دنبال عَلَم کردن آیتا... طالقانی در مقابل حضرت امام(ره) بودند تا بتوانند با گلآلودکردن آب، ماهی بگیرند؛ اما آیتا... طالقانی در سخنرانی 30 تیر 1358 خود در میدان بهارستان، بدون کوچکترین ملاحظهای اعلام کرد: «رهبری و شخصیت رهبری به قدری قاطع است که شما کمتر رهبری مثل آیتا... خمینی میتوانید پیدا کنید.» او با طعنه به گروهکهایی که به دنبال انکار جایگاه امام(ره) بودند، گفت: «گروههایی گِلِه میکنند که ما راه نداریم؛ بیخود گله میکنند. او (امام خمینی) حرفها را میشنود و میسنجد و آنچه درست و صحیح است، دستور میدهد». در همان سخنرانی بود که آیتا... طالقانی این جملات را بر زبان آورد: «گاهی که به قم سفر میکنم، همه فکر میکنند برای مسئله سیاسی است، البته تبادل نظر درست است، ولی مهمتر از آن هروقت احساس یأس بکنم، به قم میروم و از چنین رهبری و از خلوص او لذت میبرم و خلوصِ ایمان میگیرم. اگر از [داشتن] چنین رهبری قدردانی نکنید، خداوند ما را دچار عذاب میکند.» آیتا... طالقانی در حرف و عمل یکی بود؛ اوج این ارادت و علاقه را در ماجرای بازداشت فرزندانش نشان داد؛ زمانی که چند روزی، به قهر، تهران را ترک کرد. همان زمان بود که مرحوم سیداحمد خمینی به دیدار وی رفت و از نگرانی حضرت امام(ره) درباره طرح تجزیه انقلاب و سوءاستفاده دشمن سخن گفت. آیتا... طالقانی بیدرنگ دستور بازگشایی دفترش را در تهران صادر کرد و به همه اما و اگرها خاتمه داد.
سخنان آیتا... طالقانی درباره جایگاه حضرت امام(ره)، به این موارد محدود نمیشد؛ او در سخنرانی روز 31 فروردین 1358 که از رادیو پخش میشد، دیدگاه صریح خود را درباره حضرت امام(ره) اینگونه ارائه کرد: «رهبری حضرت آیتا...العظمی خمینی را نه [فقط] ما، بلکه دنیا پذیرفته است، همه میدانند که این رهبری، رهبری غیرعادی بود، بر طبق موازینی که دنیا در رهبری دارد، نبود. نسبت به رهبری ایشان بارها و بارها نظر دادهام و رهبری ایشان را برای خودم پذیرفتهام و همیشه سعی کردهام که مشی من، از مشی این شخصیت بزرگ و افتخار قرن خارج نباشد.» آیتا... طالقانی بعدازظهر همان روز، در سخنرانی مدرسه فیضیه گفت: «نه دولت میتواند مقابل امر ایشان که امر معتبر و مرجعی است و مردم به مرجعیت قبولش دارند، مخالفت کند و نه هیچکس دیگر ... مخالفت با رهبری و شخص ایشان، مخالفت با دین اسلام است». مجموعه این گزارشها، نشان میدهد که آنچه بعد از رحلت آیتا... طالقانی، درباره نظرات ایشان، توسط گروهکها و جریانهای معاند جمهوری اسلامی اظهار و تبلیغ میشد، با واقعیت تطبیق نداشت و صرفاً سوءاستفاده از جایگاه بزرگمردی بود که همه عمر خویش را در راه مبارزه صرف کرد.
منابع:
از آزادی تا شهادت، تهران، انتشارات ابوذر، 1358
زندگینامه آیتا... طالقانی، علیرضا ملائی توانی، نشر نی، 1388
یادواره آیتا... طالقانی، روزنامه اطلاعات، 18 شهریور 1359
طالقانی، فریادی در سکوت، محمدحسین میرابوالقاسمی، شرکت سهامی انتشار، 1382
زندگی و مبارزات آیتا... طالقانی، حشمتا... عزیزی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی